Ανακοινωθέντα

Ήδη από τις απαρχές του 20^ου αιώνα η διεθνής κοινότητα άρχισε να επιδεικνύει έντονο ενδιαφέρον για την Προστασία των Παιδιών και των Δικαιωμάτων τους. Πρώτη προσπάθεια γίνεται το 1924 από την τότε Κοινότητα των Εθνών οπότε υιοθετείται η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Παιδιού, γνωστή ως Διακήρυξη της Γενεύης.

Ο Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος, οι τεράστιες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, επέβαλαν την ανάγκη για μεγαλύτερη προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και ειδικότερα, των Δικαιωμάτων των Παιδιών. Αποκύημα αυτής της ανάγκης, ήταν η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το 1948. Ακολούθησαν πολλά άλλα διεθνή κείμενα τα οποία όμως απέτυχαν να θεσπίσουν ένα νομικά δεσμευτικό σύστημα κανόνων και επιβολής κυρώσεων, σε περίπτωση παραβίασης των θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Παιδιού.

Ο στόχος αισίως επετεύχθη το 1989, όταν ο ΟΗΕ υιοθέτησε τη Διεθνή Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Με την υιοθέτηση της Σύμβασης η Διεθνής Κοινότητα έδωσε μια υπόσχεση σε όλα τα παιδιά του κόσμου:

«Την ολοκληρωτική αναγνώριση των δικαιωμάτων τους και την ισότιμη μεταχείριση τους». 

Τέσσερεις είναι οι Αρχές που διέπουν τη Διεθνή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού:

• Η Αρχή της Μη Διάκρισης, που εξασφαλίζει σε όλα τα παιδιά τη δυνατότητα να απολαύσουν τα δικαιώματα τους.
• Η Αρχή της Διασφάλισης του Συμφέροντος του Παιδιού που διασφαλίζει ότι για κάθε ενέργεια/απόφαση που αφορά το παιδί λαμβάνεται πρώτα υπόψη το συμφέρον του παιδιού.
• Η Αρχή του Δικαιώματος στη Ζωή, στην Επιβίωση και στην Ανάπτυξη
• Η Αρχή της Συμμετοχής που εξασφαλίζει το δικαίωμα στο παιδί να λαμβάνει πληροφόρηση για ό,τι το αφορά, ευκαιρίες να διαμορφώνει την άποψη του και να την εκφράζει ελεύθερα και αυτή να λαμβάνεται υπόψη ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητα του.

Τη διασφάλιση των δικαιωμάτων του παιδιού εγγυάται σε έναν βαθμό η ειδική Επιτροπή που ελέγχει την πρόοδο των Κρατών που υπέγραψαν τη Σύμβαση και εδώ, έγκειται η δυναμική της Σύμβασης και ο καθοριστικός της ρόλος.

Παρά το ό,τι έχει διαμορφωθεί, τις τελευταίες δεκαετίες μια ισχυρή παγκόσμια συνείδηση για τα δικαιώματα του παιδιού, που επέφερε σημαντικές αλλαγές στη νομοθεσία και τις δράσεις των κυβερνήσεων και παρά τα σημαντικά βήματα που έγιναν, δεν υπήρξαν ριζικές αλλαγές ή ριζική βελτίωση των συνθηκών της ζωής του παιδιού στις χώρες του Τρίτου Κόσμου ή των παιδιών των λαϊκών στρωμάτων στις πιο πλούσιες και ευημερούσες χώρες. Πόσο άραγε ικανοποιήθηκαν οι ανάγκες του παιδιού στη σύγχρονη εποχή;

Στη δική μας χώρα πολλά έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Προσπάθειες για προώθηση μιας πιο παιδοκεντρικής πολιτικής έγιναν και γίνονται. Νόμοι και Νομοσχέδια προωθούνται στην Βουλή των Αντιπροσώπων με στόχο τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των παιδιών. Υπάρχει, όμως, ακόμα μεγάλο περιθώριο βελτίωσης της θέσης του παιδιού και ανάγκη επέκτασης των ρυθμίσεων, που να ικανοποιεί εξειδικευμένες ανάγκες, ιδιαίτερα στο επίπεδο παροχής υπηρεσιών του Κράτους. Παιδιά που προέρχονται από ευάλωτες ομάδες όπως πρόσφυγες και ασυνόδευτοι ανήλικοι, παιδιά του δρόμου που, συχνά, βιώνουν την αδιαφορία του συστήματος, τον κοινωνικό αποκλεισμό και την απροκάλυπτη παραβίαση των δικαιωμάτων τους, παιδιά με αναπηρίες, παιδιά που ζουν σε δύσκολες συνθήκες, παιδιά θύματα κάθε μορφής βίας κ.ο.κ, απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή, φροντίδα και έργο για να τα βοηθήσουμε να ενσωματωθούν ομαλά στον κοινωνικό ιστό.

Στον 21^ο αιώνα το ερώτημα δεν είναι πλέον η ισχύουσα νομοθεσία, που δεν είναι παρά μόνο η μια όψη της πραγματικότητας αλλά, πώς αυτή εφαρμόζεται και πώς τα κρατικά όργανα, τα Υπουργεία και οι εμπλεκόμενοι φορείς επενδύουν τον Νόμο στην πράξη. απόλαυση των δικαιωμάτων του παιδιού είναι κάτι περισσότερο από διακηρύξεις. εξαρτάται θεωρώ, πρωτίστως, από τις αλλαγές των συνηθειών και αντιλήψεων για το παιδί όπως υιοθετούνται από εμάς τους ενήλικες: γονείς, παιδαγωγούς, ψυχολόγους, δικαστές, κοινωνικούς λειτουργούς κ.α. Αν θέλουμε να πετύχουμε τον στόχο μας, πρέπει να μετακινηθούμε από την παθητική πρόσληψη της γνώσης προς την ενεργητική συμμετοχή, κάτι που απαιτεί επιμονή και έντονη προσπάθεια.

Μόνο μέσα από τη συμμετοχή και τη διασύνδεση με τις διοικητικές υπηρεσίες, τους κρατικούς λειτουργούς, τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις μπορεί να επιτευχθεί το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, χωρίς να αγνοείται βεβαίως η βούληση και η συντονισμένη προσπάθεια, όλων των φορέων, να επιλύσουν σύνθετα και πολύπλοκα προβλήματα.

Απαιτείται όμως κάτι παραπάνω: ενίσχυση και στόχευση στην ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης, ενίσχυση του δημόσιου διαλόγου για αυτά τα ζητήματα, ώστε να διαμορφωθεί μια αντίστοιχη κοινωνική συνείδηση.

Παραμένει όμως ως το σπουδαιότερο και πιο κρίσιμο ερώτημα: Πώς αντιδρούν τα ίδια τα παιδιά μπροστά στην ευκαιρία να διεκδικήσουν δικαιώματα, που για τα περισσότερα της ηλικίας τους θεωρούνται αυτονόητα; Και πώς είναι εφικτή η ουσιαστική ενίσχυση των ανηλίκων, των οποίων η τάξη, το φύλο και η εθνοτική καταγωγή, δεν ευνοούν την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας τους και την απόλαυση των αγαθών της παιδικότητας, μέχρι την ενηλικίωση και την ωριμότητα;

Η φωνή των ίδιων των παιδιών, έχει τη δική της ιδιαίτερη και αυτοδύναμη αξία γι’ αυτό ας την ακούσουμε προσεκτικά. Τα παιδιά της ΟΕΣ αποτελούν ένα ζωντανό παράδειγμα δράσης του Γραφείου της Επιτρόπου: Διαβουλεύονται άμεσα με την Επίτροπο και έχουν την ευκαιρία να θέσουν και να συζητήσουν ό,τι τους προβληματίζει και τους απασχολεί.  Από τα ίδια τα παιδιά μπορούμε να διαγνώσουμε με ειλικρίνεια, αν οι δικές μας ενέργειες αποδίδουν, αν βελτιώνουν την καθημερινή ποιότητα της ζωής, αν τους παρέχουμε ποιοτική εκπαίδευση, φροντίδα, ιατρική περίθαλψη, ομαλή οικογενειακή ζωή. Μέσα από τον λόγο των παιδιών μπορούμε να καταγράψουμε τις πραγματικές τους ανάγκες, να διορθώσουμε τις παθογένειες και να πιέσουμε για κοινωνικές αλλαγές. Αργότερα, θα έχουμε την ευκαιρία να έχουμε μαζί μας την Άννα-Μαρία Πούλου, πρώην μέλος της ΟΕΣ, που θα μοιραστεί μαζί μας την εμπειρία της.

Το Γραφείο της Επιτρόπου και οι ικανοί συνεργάτες που το στελεχώνουν, είναι ο συνήγορος του κάθε παιδιού που αναζητά τρόπο να ακουστεί. Είμαστε εδώ για κάθε περίπτωση παραβίασης των δικαιωμάτων σας. Για κάθε νόμιμη διεκδίκηση καλυτέρευσης των συνθηκών διαβίωσης σας.  Για ό,τι εμποδίζει την υγιή ανάπτυξη της προσωπικότητας σας και βλάπτει την ψυχική και σωματική σας υγεία. Είμαστε εδώ για να διαδώσουμε συστηματικά τα Δικαιώματα του Παιδιού. Να ευαισθητοποιήσουμε κατά το δυνατόν ομάδες παιδιών, γονέων, επαγγελματιών που ασχολούνται με παιδιά και το ευρύτερο κοινό.

Στο τέλος της ημέρας ό,τι αξίζει να κρατήσουμε ως οδηγό, είναι πως δεν χρειαζόμαστε μόνο νομοθετικές ρυθμίσεις ή Διεθνείς Συμβάσεις. Χρειαζόμαστε πάνω απ’ όλα θεσμούς και αξίες ως παράδειγμα και έμπνευση για τα παιδιά: τους αυριανούς πολίτες μιας Δημοκρατικής Κοινωνίας.

------------------------

ΕΙ