Ανακοινωθέντα

Χαίρομαι που είμαι εδώ σήμερα μαζί σας για να τιμήσουμε τα 100 χρόνια από τη γέννηση ενός από τους πιο μεγάλους σύγχρονους πεζογράφους μας, του Αντώνη Σαμαράκη. Μιλάμε για ένα συγγραφέα ο οποίος, εκτός από το σημαντικό λογοτεχνικό έργο του, σημάδεψε με την προσωπικότητά του την εποχή αφήνοντας λαμπρή παρακαταθήκη για τη διεκδίκηση ανθρώπινων αξιών. Πρόκειται για έναν πνευματικό άνθρωπο ο οποίος συνέδεσε ιδιαίτερα το όνομά του με τους αγώνες της Κύπρου για ελευθερία και υπήρξε ιδιαίτερα δημοφιλής και μέσα στο ελληνικό κυπριακό αναγνωστικό κοινό. Ενώ έτυχε και διεθνούς αναγνώρισης. 

Θέλω, μάλιστα, να χαιρετίσω ιδιαίτερα την παρουσία, εδώ μαζί μας σήμερα, της κυρίας Ελένης Σαμαράκη, συζύγου του μεγάλου συγγραφέα που μοιράστηκε μαζί του τη ζωή και την πνευματική πορεία του.

Με την Ημερίδα αυτή θέλουμε να αποδώσουμε βεβαίως φόρο τιμής στο μεγάλο συγγραφέα και το έργο του, αλλά και να αναδείξουμε γενικότερα την αξία της φιλαναγνωσίας. Το Υπουργείο μας, επιδιώκει να μυήσει τα παιδιά μας στο μεγάλο απόθεμα της σύγχρονης λογοτεχνίας μας. Θέλουμε να δούμε και τις νέες γενιές να εμπνέονται, να αναπτύσσουν πνευματικές αρετές και ικανότητες και να προχωρούν με τις αξίες, την αισθητική και την τέχνη των μεγάλων έργων της γραμματείας μας. Ποιά καλύτερη ευκαιρία από την αναφορά στο έργο του Σαμαράκη.

Με βιβλία του όπως «Το λάθος», «Ζητείται Ελπίς», «Το διαβατήριο» μεγάλωσαν και αναπτύχθηκαν πνευματικά διαδοχικές γενιές Ελλήνων. Μέσα από το έργο που μας άφησε, εκτός από την έξοχη λογοτεχνική γραφή, ξεχωρίζει και ο σύγχρονος προβληματισμός για τις αγωνίες και τις προσπάθειες του ανθρώπου να βρει το δρόμο, το πρόσωπο και τη συνείδησή του μέσα σε ένα κόσμο που μεταβάλλεται ραγδαία και προβάλλει νέες προκλήσεις. Πρέπει όμως ιδιαίτερα να επισημάνουμε και την επιμονή του συγγραφέα να αναδείξει οικουμενικές ανθρωπιστικές αξίες μέσα από την πνευματική δύναμη του ανθρώπου να αντιστέκεται απέναντι σε ένα κόσμο που έχει την τάση να βυθίζεται συχνά σε σύγχυση ή και να υποκύπτει σε τυρρανίες. Με την πέννα του Σαμαράκη είχαμε μια πραγματική στροφή κοινωνικής παρέμβασης στα λογοτεχνικά πράγματα. Ο συγγραφέας άφησε μια παρακαταθήκη αγωνιστικού ελεύθερου πνεύματος, έχοντας ο ίδιος αντισταθεί στα τυρρανικά καθεστώτα της εποχής του και πληρώνοντας μάλιστα και το τίμημα.

Γι’ αυτό λοιπόν, συμμετέχοντας μαζί με τον υπόλοιπο ελληνισμό στις εκδηλώσεις του έτους Αντώνη Σαμαράκη, προσβλέπουμε και στην παιδευτική αξία του έργου του. Αφού και με την ίδια τη ζωή του, πέραν από τα γραπτά, ο μεγάλος συγγραφέας διακρίθηκε για τη μαχητική στάση του υπέρ της δημοκρατικής πολιτείας, την αντίστασή του απέναντι στη δικτατορία, τόσο στη δεκαεία του 1930 όσο και στα χρόνια της απριλιανής Χούντας, αλλά και τη συμμετοχή του στην Εθνική Αντίσταση, στα χρόνια της γερμανικής κατοχής. Δεν μπορεί κανείς να μην αναφερθεί ιδιαίτερα στον τρόπο με τον οποίο αναδεικνύει την «ψυχολογία του τρόμου» επισημαίνοντας την ανάγκη για αντίσταση σε κάθε μορφής ολοκληρωτισμό που συνθλίβει τον άνθρωπο, μέσα από ένα διαρκές εγκώμιο στην ελεύθερη πνευματική συνείδηση.

Το έργο του Σαμαράκη παραμένει πάντα ζωντανό, επίκαιρο και ενδιαφέρον. Νομίζω ότι η αμεσότητα της γραφής του, η αφηγηματική πλοκή και η εμβάθυνση στην ανθρώπινη ψυχοσύνθεση κερδίζει πάντα τον αναγνώστη. Εξάλλου, σίγουρα ενδιαφέρει και σήμερα η καταγραφή της ταραχώδους πορείας του ανθρώπου από το σκοτάδι στο φως, από τα αδιέξοδα στην προοπτική ενός κόσμου που θα σέβεται τα δικαιώματα και θα αναδεικνύει την αξιοπρέπεια. Πόσο συναρπαστική γίνεται η αγωνιώδης γραφή του και η κινηματογραφικής λογικής αφήγηση, φαίνεται και από το ότι διηγήματά του διασκευάστηκαν για τον κινηματογράφο, ενώ «Το λάθος» έγινε ταινία από τον Peter Fleischmann το 1975 (Weak Spot) –βεβαίως συνιστώ να μην υποκύψουμε στον πειρασμό να αναζητήσουμε την ταινία χωρίς να διαβάσουμε το ίδιο το βιβλίο.

Δεν είναι τυχαία που μιλάμε για την οικουμενικότητα του έργου του, αφού μεταφράστηκε σε 33 γλώσσες και κυκλοφορεί από τη Βραζιλία μέχρι την Κίνα. Ενώ η σύνθετη συγγραφική, πολιτική και αξιακή εγρήγορση του Σαμαράκη εκτιμήθηκε από την UNESCO και την UNISEF – ο Αντώνης Σαμαράκης ήταν ο πρώτος Έλληνας πρεσβευτής καλής θέλησης της UNISEF.

Εδώ, στην Κύπρο, τιμήθηκε με την ύψιστη τιμητική διάκριση της Κυπριακής Δημοκρατίας, τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος Μακαρίου του Γ΄και αναγνωρίζεται ως γνήσιος συμπαραστάτης του κυπριακού λαού.

Να τονίσω ακόμα πως δεν ήταν τυχαίο που τον χαρακτήριζαν «αιώνιο έφηβο», αφού η έγνοια και η φροντίδα του για τη νέα γενιά τον οδήγησαν και στην πρωτοβουλία για τη σύσταση της Βουλής των Εφήβων, η οποία λειτουργεί από το 1995 υπό την αιγίδα της Βουλής των Ελλήνων. Ως πρωταγωνιστής του προγράμματος αυτού φρόντισε για την ενεργό συμμετοχή των εφήβων στα κοινά και την παροχή ευκαιριών στη νέα γενιά για προβληματισμό και ελεύθερη έκφραση.

Δεν χρειάζεται όμως να πω περισσότερα. Είμαι βέβαιος ότι μέσα από τις εργασίες της σημερινής επιστημονικής ημερίδας θα αναδειχθούν σημαντικές πτυχές της συγγραφικής προσωπικότητας και το εύρος του έργου του Αντώνη Σαμαράκη. Πρέπει γι’αυτό να συγχαρώ τους συνδιοργανωτές, οι οποίοι μαζί με τη Διεύθυνση Μέσης Γενικής Εκπαίδευσης και το σχολείο αυτό, το Λύκειο Ακροπόλεως που μας φιλοξενεί σήμερα, συμβάλλουν όχι μόνο στην τιμή που οφείλουμε στον συγγραφέα, αλλά και στην προσπάθεια να μυηθούν και οι σημερινοί νέοι σε αυτό τον συναρπαστικό κόσμο του Σαμαράκη. Συγχαρητήρια στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις –έχουμε εδώ τον Πρύτανη Καθηγητή Παντελή Σκλιά- το Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Π.Κ. και τον πρόεδρό του, Καθηγητή Μαρίνο Πουργούρη, στον δικό μας δρ Λεωνίδα Γαλάζη και τον Δρ Θεόδωρο Κουρεμπανά. Ξεχωριστά θέλω όμως να συγχαρώ τα παιδιά, τις μαθήτριες και τους μαθητές που δούλεψαν για το οπτικογραφημένο θεατρικό δρώμενο.

Ας περάσουμε όμως στην ίδια την ημερίδα, με ευχαριστίες και στον Διευθυντή σας, τον Δρ. Σόλωνα Χαραλάμπους, τον οποίο συναντά κανείς πάντα δραστήριο γύρω από τη λογοτεχνία και τη γραμματεία μας (τελευταία φορά τον συνάντησα στο Παραλίμνι όπου δραστηριοποιήθηκε για τις προτομές του μεγάλου ποιητή μας Κώστα Μόντη και του εθνικού ποιητή της Κύπρου Βασίλη Μιχαηλίδη που τώρα κοσμούν το εκεί λύκειο).

Σας εύχομαι ένα ευχάριστο και παραγωγικό πρωινό και κάθε επιτυχία στις εργασίες της Ημερίδας.

(ΕΙ)