Ανακοινωθέντα

Ανέκαθεν αντιλαμβανόμουν την έννοια της ανδρείας ως την αδήριτη ανάγκη του ανθρώπου να υπερασπιστεί τα πιστεύω, τα ιδεώδη και τις αξίες του, με όποιο κόστος.

Στα έπη του Ομήρου ήταν σπουδαία αρετή και σήμαινε την επιδεξιότητα, το θάρρος και τη γενναιότητα.

Ο Πλάτων αναγνωρίζει την ανδρεία ως μία από τις τέσσερις θεμελιώδεις αρετές του ανθρώπου, ενώ για τον Θουκυδίδη ανδρεία σημαίνει επίγνωση των κινδύνων, όπως και βαθιά συνείδηση ελευθερίας!

” Τό εύδαιμον τό ελεύθερον, τό δέ ελεύθερον το εύψυχον”.

“Η ευδαιμονία στηρίζεται στην ελευθερία και η ελευθερία στην ψυχική δύναμη (γενναιότητα)”.

Καθόλου τυχαία αυτή η μικρή εισαγωγή, αφού αυτές είναι οι ελληνικές αρετές οι οποίες αποτέλεσαν το γαλούχημα και το βίωμα των ηρώων που τιμούμε σήμερα εδώ στο Γέρι.  

Μια κοινότητα, που όταν επανειλημμένα ήλθε το πλήρωμα του χρόνου προς εκπλήρωση του ιστορικού χρέους,  πρόσφερε στη μαρτυρική Κύπρο μας πολλούς λεβέντες. Είτε στον Αγώνα της ΕΟΚΑ, είτε κατά την περίοδο της τουρκοανταρσίας 1963-64, είτε κατά την τουρκική εισβολή του 1974.

Είμαστε σήμερα εδώ για να τιμήσουμε και να δοξάσουμε την ανδρεία, τον πατριωτισμό και την αυτοθυσία δύο ηρώων της ΕΟΚΑ. Του Ιωνά Νικολάου και του Κυριάκου Κολοκάση.

Δυο παλικαριών με κοινή ανατροφή και βιώματα, γαλουχημένα με τα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη. Που με την αυταπάρνηση και την ευτολμία τους έμελλε να γίνουν πανελλήνια σύμβολα ανδρείας και φιλοπατρίας.

Η συμμετοχή τους στον Αγώνα της ΕΟΚΑ, αλλά και η θυσία τους ήταν εθελούσια. Όπως όλων των παλληκαριών της που έδωσαν τον όρκο. Των παλληκαριών που δεν λύγισαν στις εξαντλητικές ανακρίσεις και τα βασανιστήρια, που θυσιάστηκαν.

Ο Κυριάκος Κολοκάσης γεννήθηκε στο Γέρι στις 4 Φεβρουαρίου 1934. Γιος του Αναστάση Κολοκάση και της Ευαλλούς Χατζηαδάμου, ασχολήθηκε από παιδί με τη γεωργία συμμετέχοντας παράλληλα ενεργά στα κοινά ως μέλος της Αγροτικής Τοπικής Ένωσης ΠΕΚ Γερίου και στη συνέχεια ως ηγετικό στέλεχος των εθνικόφρονων σωματείων του χωριού του. Αδέρφια του ο Φίλιππος, η Παναγιώτα, η Κατίνα, η Χρυστάλλα, ο Αδάμος, η Δέσποινα και ο Νίκος.

Με την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα, ο Κυριάκος εντάχθηκε στην ομάδα «Γεράκι» Γερίου, η οποία συνεργαζόταν με τις ομάδες εκτελεστικού Λευκωσίας,ενώ διατηρούσε παράλληλα κρησφύγετο με όπλα και πυρομαχικά, τα οποία διένειμε σε ομάδες της περιοχής. Η δράση του επεκτεινόταν σε βομβιστικές επιθέσεις και απόπειρες απελευθέρωσης καταδίκων.

Ο συναγωνιστής του, Ιωνάς Νικολάου, παιδί του Νικόλα και της Μορφίας, γεννήθηκε στο Γέρι στις 10 Αυγούστου 1937. Μαθητής ακόμα, στο Παγκύπριο Γυμνάσιο αναμείχθηκε στον αγώνα της ΕΟΚΑ. Υπήρξε μέλος της πρώτης ομάδας του σχολείου του όπως επίσης και μέλος της ομάδας «Γεράκι» του χωριού του.

Συνεργαζόμενος με τις ομάδες της Λευκωσίας πρόσφερε τις υπηρεσίες του υπέρ της απελευθέρωσης κρατουμένων αγωνιστών, συμμετέχοντας και σε επιθέσεις εναντίον Άγγλων στρατιωτών. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα 6 αδέρφια του, η Άννα, ο Αδάμος, η Χρυστάλλα, ο Χρίστος, η Δέσποινα και ο Πέτρος, υπήρξαν συνεργάτες του στον αγώνα και συνέχισαν την προσφορά τους και μετά τον θάνατο του αδερφού τους.

Ο Κυριάκος και ο Ιωνάς ανταποκρίθηκαν πρόθυμα στο κάλεσμα της πατρίδας, αναλαμβάνοντας δράση χωρίς κανένα δισταγμό. Και έμελλε να γράψουν μια από τις πιο ηρωικές σελίδες του έπους της ΕΟΚΑ, αυτήν της 31ης Αυγούστου 1956, πρωταγωνιστώντας στην επιχείρηση που έμεινε γνωστή ως «η μάχη του Νοσοκομείου».

Έχοντας γνώση των ξεχωριστών ικανοτήτων και του θάρρους που διέκρινε την ομάδα Γερίου, η Οργάνωση τους ζήτησε ένα παράτολμο εγχείρημα. Να απελευθερώσουν  τον Πολύκαρπο Γιωρκάτζη, ο οποίος είχε συλληφθεί και θα μεταφερόταν για εξετάσεις στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας.

Νικολάου και Κολοκάσης, μαζί με τους Σπύρο Κυριάκου και Νίκο Σαμψών, δεν δίστασαν. Ο κίνδυνος για τη ζωή τους προφανής.

«Οπλα τζιείνοι, όπλα τζαι εμείς.. θα πάμεν τζαι ότι γίνει..», ήταν τα λόγια του Κυριάκου Κολοκάση, με τα οποία επισφραγίστηκε η συμφωνία των τεσσάρων.

Η μεταφορά, θα γινόταν με αυτοκίνητα που θα οδηγούσαν ο Παναγιώτης Κοτζιάς και ο Νεοπτόλεμος Λεφτής, ενώ τα όπλα θα μετέφεραν οι αγωνίστριες συνοδοί τους, Ελένη Χριστοφορίδου και Βερενίκη Λεωνίδου.

Όλοι τους μάχιμοι εθελοντές, έτοιμοι να θυσιαστούν.

Η μάχη του Νοσοκομείου, αν και είχε μικρή διάρκεια, εντούτοις αποτέλεσε την αποθέωση του ηρωισμού και της αυτοθυσίας.

Στις 10 το πρωί οι τέσσερις αγωνιστές περνούν την είσοδο του νοσοκομείου με κρυμμένα τα όπλα και αναμένουν στους διαδρόμους. Ο Γιωρκάτζης εμφανίστηκε στις σκάλες με χειροπέδες και συνοδεία δεσμοφυλάκων.

Ενώ το σχέδιο ήταν να επιτεθούν όταν θα τους προσπερνούσε και ο τελευταίος φρουρός, ο Άγγλος λοχίας που ακολουθούσε αντιλήφθηκε έναν εν των αγωνιστών που έσυρε το όπλο του και έστρεψε τα πυρά του εναντίον του. Ακολούθησε πανδαιμόνιο στους διάδρομους του Νοσοκομείου.

Οι στιγμές που εκτυλίχθηκαν, ήταν δραματικές. Πυροβολισμοί, ριπές, φωνές.

Ο Σπύρος Κυριάκου βάλλει κατά του προπορευόμενου και δήμιου του Καραολή και Δημητρίου, λοχία Ντέμον, του οποίου το ημιαυτόματο όπλο πυροβολεί ακατάπαυστα. Δυο σφαίρες πλήττουν τον Κολοκάση, ο οποίος πέφτει στο πάτωμα αιμόφυρτος.

Ο Ιωνάς επίσης τραυματισμένος από τις ανταλλαγές, σύρεται προς την έξοδο, συνεχίζοντας να πυροβολεί εναντίον των Άγγλων στρατιωτών. Προσπάθειά του, η οποία απέβηκε σωτήρια για τους συναγωνιστές του, ήταν να αποτρέψει την είσοδο άλλων στρατιωτών στον διάδρομο.

Όταν πια δεν του απέμεινε καμιά σφαίρα, στράφηκε προς το μέρος τους, πετώντας τους το περίστροφο κατάμουτρα. Μόνο τότε οι βρετανοί τον πλησίασαν, και κτυπώντας τον στο κεφάλι με τον υποκόπανο του όπλου, του έδωσαν μια θέση στο πάνθεο των αθανάτων.

Ο Νίκος Σαμψών δράττεται της ευκαιρίας και κινούμενος προς την έξοδο διαφεύγει, ενώ ο Γιωρκάτζης, αφού απαλλάσσεται από τις χειροπέδες, κατευθύνεται προς τη κοίτη του Πεδιαίου. Ο αντικειμενικός σκοπός της επιχείρησης, είχε στεφθεί με επιτυχία.

Ο Σπύρος Κυριάκου, με σοβαρό τραύμα στην κοιλιά, παραμένει στον διάδρομο με αποτέλεσμα μετά το χειρουργείο στο οποίο υποβάλλεται, να τεθεί υπό κράτηση.

Τα τέσσερα παλικάρια, δεν εγκλωβίστηκαν απρόσμενα από τον εχθρό, ούτε αναγκάστηκαν εκ των πραγμάτων να εμπλακούν στη μάχη. Μόνοι τους προσφέρθηκαν, έχοντας πλήρη επίγνωση των κινδύνων αλλά και των λιγοστών πιθανοτήτων να διέλθουν αλώβητοι.

Τιμή και δόξα σ’ αυτούς τους λεβέντες που έπεσαν μαχόμενοι στη Μάχη του Νοσοκομείου.

Συμπατριώτισσες, Συμπατριώτες

Η Κύπρος ανέθρεψε ανθρώπους που αγωνίστηκαν για την υπεράσπιση των πανανθρώπινων και διαχρονικών αξιών και ιδανικών της πατρίδας, αντάξιους υπερασπιστές του ιερού χρέους, της τιμής και του ιστορικού καθήκοντος.

Ανθρώπους όπως ο Ιωνάς Νικολάου, ο Κυριάκος Κολοκάσης, αλλά και ο Κυριάκος Κακουλλής, ένας άλλος ευπατρίδης από το Γέρι ο οποίος έπεσε μαχόμενος  κατά τα γεγονότα της τουρκανταρσίας του ’63 – 64, έπειτα από σκληρές μάχες με ένοπλα τμήματα στασιαστών στο χωριό Καζιβερά της Μόρφου.

Φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης αποδίδουμε όμως σήμερα και σε άλλα δυο παλληκάρια της Κοινότητας Γερίου. Τους αγνοούμενους Ανδρέα Κουκουμά και Μάκη Παμπόρη, οι οποίοι ανταποκρίθηκαν πρόθυμα στο προσκλητήριο της πατρίδας, το μαύρο καλοκαίρι του ’74 και έκτοτε τα ονόματά τους βρίσκονται στον κατάλογο των αγνοουμένων.

Περίπου 810 Ελληνοκύπριοι και Ελλαδίτες, εξακολουθούν να αγνοούνται σήμερα. Το 2020, μέχρι στιγμής, καταγράφεται ως η χρονιά με τον χαμηλότερο αριθμό εκταφών λειψάνων και ταυτοποιήσεων, λόγω της άρνησης συνεργασίας των κατοχικών αρχών και της Τουρκίας. 

Τιμούμε σήμερα τους ήρωες του Γερίου ως ήρωες του Ελληνισμού που έθεσαν αυτοβούλως τον εαυτό τους στις υπηρεσίες της πατρίδας, δείχνοντάς μας το δρόμο, με τόλμη και ηρωισμό.

Είναι γνωστή η κατάληξη εκείνου του επικού αγώνα της ΕΟΚΑ. Oι εθνικές προσδοκίες μας, οι προσδοκίες του Κυπριακού Ελληνισμού, δυστυχώς, δεν δικαιώθηκαν. Αλλά, ούτε και ο πολιτικός συμβιβασμός της ίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας αφέθη να λειτουργήσει. Σε αυτό συνέτειναν άλλες μακροπρόθεσμες στρατηγικές της Τουρκίας.

Σήμερα, οφείλουμε να έχουμε πλήρη επίγνωση των προκλήσεων που έχουμε έναντι μας. Οι προκλήσεις των καιρών δεν είναι οι ίδιες, αλλά είναι περίοδος κοσμογονικών αλλαγών στη γειτονιά μας.

Συνυπάρχουμε δίπλα από μια Τουρκία η οποία όχι μόνο συνεχίζει να κατέχει τη μισή μας πατρίδα αλλά υιοθετεί και εφαρμόζει ένα νέο δόγμα νεοοθωμανικού, εθνικιστικού επεκτατισμού.

Ένα δόγμα το οποίο καταργεί την όποια δημοκρατία στο εσωτερικό της, και διώκει τους όποιους κατακριτές της. Που συνεργάζεται με ακραίες ισλαμιστικές οργανώσεις και τις χρησιμοποιεί. Που αμφισβητεί τις διεθνείς υποχρεώσεις όπως η Συνθήκη της Λοζάνης και δεσμεύσεις που η ίδια έλαβε. Που απροκάλυπτα απειλεί καθημερινά με πόλεμο και αίμα όλους ανεξαιρέτως τους γείτονές της.

Την ίδια ώρα, διεξάγει ένα υβριδικό πόλεμο εναντίον της Ελλάδας και της Κύπρου, «εργαλοποιώντας» το μεταναστευτικό και μεθοδεύοντας μαζικές ροές σε Κύπρο και Ελλάδα είτε μέσω του Έβρου, είτε από το Αιγαίο, είτε ακόμη από το παράνομο αεροδρόμιο της Τύμπου, χρησιμοποιώντας τον επίσημο της αερομεταφορέα που μεταξύ άλλων έχει πάρει τον ρόλο διακινητή παράνομων μεταναστών.

Συνειδητοποιούμε όλο και περισσότερο ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο. Ούτε έστω η επίπλαστη ειρήνη που ζούσαμε τα τελευταία χρόνια, ούτε η ευμάρεια την οποία με κόπο και μόχθο κτίσαμε σε μια μοιρασμένη ημικατεχόμενη πατρίδα μετά το 1974.

Ο εθνικός αγώνας που οφείλουμε να διεξάγουμε σήμερα για να διασφαλίσουμε το μέλλον των παιδιών μας δεν είναι εύκολος. Οφείλουμε να είμαστε ρεαλιστές, δυναμικοί αλλά και ευέλικτοι. 

Πρέπει να καταλάβουμε ότι το εθνικό μας θέμα δεν προσφέρεται ούτε για ακρότητες, ούτε για δημαγωγίες, ούτε για άγονες αντιπαραθέσεις, όπως αυτές που βλέπουμε σήμερα. Να συνειδητοποιήσουμε ότι μπροστά στην κρίσιμη και οριακή κατάσταση στην οποία έχει βρεθεί η εθνική μας υπόθεση, αυτό που χρειάζεται εκ μέρους μας είναι νηφάλια πολιτική σκέψη, ενότητα, υπευθυνότητα, σωστός σχεδιασμός, κατάλληλες συμμαχίες, τόλμη αλλά και βούληση για γενναίες πολιτικές αποφάσεις μακριά από αμφιταλαντεύσεις και αλλότριους υπολογισμούς.

Στόχος μας, να αντιμετωπίσουμε τους σύγχρονους εθνικούς κινδύνους και να επανενώσουμε την πατρίδα μας με ένα αποδεκτό και λειτουργικό τρόπο. Αυτή την ώρα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τις δικές μας ευθύνες. Και έχουμε χρέος.

Χρέος έναντι στα παιδιά μας για να μπορέσουν να ζήσουν σε συνθήκες ασφάλειας, δημοκρατίας και ειρηνικής συμβίωσης.

Χρέος έναντι των προγόνων μας να παραδώσουμε μια πατρίδα ενωμένη.

Οφειλόμενο χρέος έναντι της θυσίας των αγωνιστών μας.

Ας εργαστούμε λοιπόν με πλάνο και αίσθημα ευθύνης, για να παραδώσουμε στις επόμενες γενεές μια πατρίδα ενωμένη, ασφαλή, δημοκρατική και ευημερούσα.

Αποτίνοντας φόρο τιμής σ’ αυτούς τους γενναίους ανθρώπους και έχοντας ως εφόδια όλους τους αγώνες του έθνους μας και τα διδάγματά τους, ας αντλήσουμε δύναμη από το δικό τους θάρρος, την ανδρεία και τον ηρωισμό τους, για να πετύχουμε τους δικούς μας εθνικούς στόχους.

Ας σταθούμε όλοι ευλαβικά μπροστά στο παράστημά τους. Τιμή σε όσους πολέμησαν, σε όσους θυσιάστηκαν, σε όσους έχασαν δικούς τους ανθρώπους

Αιωνία η μνήμη τους.

(ΣΣ)