Ανακοινωθέντα

Κατ’ αρχάς, η Ελεγκτική Υπηρεσία χαιρετίζει σημερινές δηλώσεις του Κυβερνητικού Εκπροσώπου στο ραδιόφωνο του Άστρα ότι η Κυβέρνηση δεν αμφισβητεί τις εξουσίες και αρμοδιότητες της Υπηρεσίας μας για διενέργεια ελέγχου επί του Προγράμματος. Η θέση αυτή είναι σημαντική γιατί προηγήθηκε επί μακρόν αμφισβήτηση της αρμοδιότητας μας αυτής. Αυτή ήταν ακόμη μία περίπτωση που η Υπηρεσία μας κατηγορήθηκε, αδίκως κατά την άποψη μας, ότι εκφεύγει των εξουσιών και αρμοδιοτήτων της.

Ως προς τις συνεχιζόμενες αρνητικές αναφορές της εφημερίδας «Πολίτης» για το χρόνο έναρξης της διερεύνησης του θέματος από την Υπηρεσία μας, σημειώνουμε τα ακόλουθα:

Υπενθυμίζουμε πρώτα ότι τα άμεσα έσοδα για την Δημοκρατία από το Πρόγραμμα (τέλη απόκτησης υπηκοότητας) είναι πολύ μικρής αξίας, ενώ μεγαλύτερης αξίας είναι τα φορολογικά και άλλα συναφή έξοδα τα οποία προκύπτουν έμμεσα από το Πρόγραμμα και περιλαμβάνονται στα γενικότερα έσοδα που ελέγχονται μέσω του συνήθους οικονομικού ελέγχου. Είναι χαρακτηριστικό ότι, με βάση την εφαρμοζόμενη δειγματοληψία νομισματικής μονάδας (monetary unit sampling), μόλις φέτος (2020) επιλέγηκε για πρώτη φορά στο δείγμα ελέγχου των οικονομικών καταστάσεων για το έτος 2019, συναλλαγή που αφορά σε άμεσα έσοδα από το ΚΕΠ (τέλος απόκτησης υπηκοότητας).

Παραταύτα, ενώ το Πρόγραμμα δεν είναι σημαντικό για τα έσοδα της Δημοκρατίας από οικονομικής άποψης (not material by size), κατέστη σημαντικό όταν διαφάνηκε, κυρίως από δημοσιεύματα, αλλά και αναφορές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ότι ενδεχομένως να εμπερικλείει αθέμιτες πρακτικές και φοροδιαφυγή. Ειδικότερα, ενώ τα πρώτα αρνητικά δημοσιεύματα αφορούσαν πτυχές που κυρίως εμπίπτουν σε άλλες εποπτικές και ελεγκτικές αρχές (Κεντρική Τράπεζα, ΜΟΚΑΣ, Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος, ΣΕΛΚ, κλπ), στην πορεία, κυρίως από τον Μάρτιο του 2019 και εντεύθεν, άρχισε πιο συστηματική συσχέτιση του ΚΕΠ με πρακτικές φοροδιαφυγής, πτυχή που άρχισε να προσδίδει στο Πρόγραμμα σημαντικότητα εκ φύσεως (material by nature).

Σημειώνουμε χάριν πληρότητας ότι το 2016, στο πλαίσιο διεξαγωγής ελέγχων γενικά για το θέμα της παραχώρησης της κυπριακής υπηκοότητας, η Υπηρεσία μας προέβη, με επιτόπου επίσκεψη λειτουργού της στο Υπουργείο Εσωτερικών, σε γενική επισκόπηση των διαδικασιών του ΚΕΠ. Όπως είχε διαπιστωθεί, το ίδιο το Υπουργείο είχε αναγνωρίσει αδυναμίες στο Πρόγραμμα και είχε δρομολογήσει την αναθεώρηση των σχετικών κριτηρίων και διαδικασιών, με αποτέλεσμα να ληφθεί σχετική Απόφαση από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 13.9.2016, η οποία δεν είχε τότε ακόμη προλάβει να εφαρμοστεί στην πράξη. Δεδομένου τούτου, η Υπηρεσία μας δεν προχώρησε σε εκείνη τη φάση σε περαιτέρω ελέγχους.

Επίσης, τον Φεβρουάριο του 2019 υπήρξε ερώτηση του Βουλευτή Γ. Περδίκη, κυρίως ως προς τη σχέση του οικογενειακού, συγγενικού και επαγγελματικού περιβάλλοντος του Προέδρου της Δημοκρατίας με το εν λόγω Πρόγραμμα.

Στη βάση των πιο πάνω, ο Γενικός Ελεγκτής έδωσε στις 10.7.2019 οδηγίες στο αρμόδιο Παράρτημα για έναρξη πλήρους ελέγχου επί του Προγράμματος και την επομένη ημέρα, με επιστολή μας προς τον Αναπλ. Διευθυντή Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, ζητήσαμε κατάλογο όλων των περιπτώσεων, από το 2014 μέχρι εκείνη την ημερομηνία, που είχε παραχωρηθεί υπηκοότητα στο πλαίσιο του ΚΕΠ, με αναφορά στο ποσό που επενδύθηκε, στον αριθμό των εξαρτημένων προσώπων και στο δικηγορικό γραφείο που εκπροσωπούσε τους επενδυτές. Χάριν πληρότητας αναφέρεται ότι στις 19.9.2019 στείλαμε υπενθύμιση για την επιστολή μας και στις 3.12.2019 λάβαμε απάντηση ότι το Πρόγραμμα τυγχάνει χειρισμού από το Υπουργείο Εσωτερικών.

Ενώ αναμέναμε τα στοιχεία από το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, το Υπουργικό Συμβούλιο, αποφάσισε στις 6.11.2019 το διορισμό της τριμελούς Επιτροπής υπό την κα Καλογήρου η οποία, με βάση τους όρους εντολής της, όφειλε να εξετάσει κατά πόσο όλες οι περιπτώσεις πολιτογραφήσεων επενδυτών εγκρίθηκαν σύμφωνα με τους ισχύοντες κανονισμούς και κριτήρια κατά το χρόνο έγκρισης της αίτησής τους. Με δεδομένη την Απόφαση αυτή του Υπουργικού Συμβουλίου, αποφασίσαμε τότε να αναμένουμε την ολοκλήρωση του έργου της Επιτροπής προτού εξετάσουμε το ενδεχόμενο διεξαγωγής δικού μας ελέγχου. Θεωρούμε τούτο σημαντικό. Ο δικός μας έλεγχος δεν είχε ακόμη αρχίσει και, εν όψει του διορισμού της Ερευνητικής Επιτροπής, οι ίδιοι αποφασίσαμε να μεταθέσουμε τον έλεγχο μας, αν τελικά θα υπήρχε η ανάγκη διεξαγωγής του, για μετά το πέρας του έργου της Επιτροπής. Αυτό φυσικά δεν σήμαινε αναβολή επ’ αόριστο.

Στο μεταξύ, στο πλαίσιο εξέτασης των διαδικασιών ναύλωσης αεροσκαφών από την Προεδρία της Δημοκρατίας, διαφάνηκε ότι ο ιδιοκτήτης ενός τέτοιου αεροσκάφους είναι αλλοδαπός, ο οποίος πολιτογραφήθηκε στις αρχές του 2015, στο πλαίσιο του Προγράμματος. Έτσι, ο έλεγχος επεκτάθηκε, ώστε να καλύψει και τη συγκεκριμένη διαδικασία πολιτογράφησης, καθώς και απορρέοντα από αυτήν φορολογικά θέματα. Η σχετική Έκθεση εκδόθηκε στις 31.1.2020.

Στις 28.8.2020, δηλαδή δέκα μήνες μετά το διορισμό της Επιτροπής υπό την κα Καλογήρου,και αφού προηγήθηκαντα δημοσιεύματα του τηλεοπτικού δικτύου Al Jazeera, εξαγγείλαμε δημόσια την πρόθεση μας για έναρξη ελέγχου επί του ΚΕΠ. Στις 31.8.2020 συλλέξαμε τα πρώτα στοιχεία από το Υπουργείο Εσωτερικών. Ο έλεγχος μας είχε ήδη ξεκινήσει και προχωρούσε, ολοκληρώθηκε δε (με όσα στοιχεία μας δόθηκαν) στις 14.9.2020. Η Έκθεση μας εκδόθηκε στις 24.9.2020.

Στη βάση των πιο πάνω, θεωρούμε παντελώς άδικη την κατηγορία που όψιμα θυμήθηκε η εφημερίδα «Πολίτης», ότι δήθεν υπήρξε καθυστέρηση από την Υπηρεσία μας στη διεξαγωγή του ελέγχου. Ειδικά μάλιστα όταν οι ισχυρισμοί αυτοί προβάλλονται από την ίδια εφημερίδα που προβάλλει τη θέση ότι ορθά η Υπηρεσία μας εμποδίζεται να διεξαγάγει τον έλεγχο που έχει ξεκινήσει.

(ΕΚ/ΣΧ)