Ανακοινωθέντα

Πέρασαν σχεδόν οχτώ χρόνια από την δημιουργία του θεσμού του Επιτρόπου Εθελοντισμού και ΜΚΟ. Στόχος δημιουργίας του θεσμού ήταν και είναι, η δημιουργία ενός δυναμικού και ευνοϊκού περιβάλλοντος για την στήριξη του Τρίτου Τομέα, ο οποίος βασίζεται στους  τέσσερις πυλώνες της Ενεργού Πολιτότητας, Εθελοντισμού, Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και της Κοινωνίας των Πολιτών. Με σεβασμό στην αυτονομία των ΜΚΟ, και με συνεχή διαβούλευση με όλους τους σχετικούς με τον τομέα φορείς, δημιουργήσαμε ένα πλαίσιο πολιτικής, το οποίο θα ολοκληρωθεί με την εκπόνηση της Στρατηγικής για την Ενεργό Πολιτότητα και Εθελοντισμό, 2021-2023. Στη Διαβούλευση θα λάβουν μέρος Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, με έμφαση στις Οργανώσεις Ομπρέλα, Υπουργεία και Κυβερνητικές Υπηρεσίες, Τοπικές Αρχές, Ιδιωτικός Τομέας και φυσικά πολίτες οι οποίοι θα μπορούν να αποστέλλουν ηλεκτρονικά τις εισηγήσεις τους.

Ο σχεδιασμός της  Στρατηγικής βασίζεται τις μέχρι τώρα πολιτικές τις οποίες εφάρμοσε το Γραφείο του Επίτροπου Εθελοντισμού και ΜΚΟ, και θα εμπλουτιστεί με τις εισηγήσεις και απόψεις από τη διαδικασία της διαβούλευσης, καθώς και θα σχεδιάσει τα επόμενα βήματα που θα πρέπει να εφαρμοστούν για την χρονική περίοδο 2021 - 2023.

Σημαντικό είναι και η κατανόηση των σύγχρονων εννοιών και πολιτικών για τον τομέα.  Ο εθελοντισμός είναι  η αξιοποίηση του ελευθέρου χρόνου, αμισθί, για το κοινό όφελος και είναι υποστηριχτικός προς το κράτος. Ο εθελοντισμός και η ενεργός πολιτότητα   συμβάλλει στην προσωπική ανάπτυξη με νέες δεξιότητες και γνώσεις, και ενδυναμώνει την ψυχική υγεία και αυτοπεποίθηση του ατόμου. Είναι το αποτελεσματικότερο εργαλείο πρόληψης εναντία στη χρήση ναρκωτικών, αλκοόλ και συμβάλλει στην καταπολέμηση της παραβατικότητας.

Με τη δημιουργία του θεσμού το 2013, και λόγω τις μεγάλης οικονομικής κρίσης, το Γραφείο ανέλαβε να συντονίσει την όλη προσπάθεια στήριξης των συμπολιτών οι οποίοι επηρεάστηκαν οικονομικά. Για την καλύτερη στόχευση και διαχείριση της όλης διαδικασίας, με τη συμβολή του Παγκύπριου Συντονιστικού Συμβουλίου Εθελοντισμού και με τη στήριξη του Γραφείου του Επιτρόπου Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, δημιουργήσαμε το ηλεκτρονικό Σύστημα «Αρωγή», με κοινό έντυπο αξιολόγησης δικαιούχων και με την ένταξη στο σύστημα 60 φορείς από Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, Τοπικές Αρχές και την Εκκλησία. Το 2014 το δίκτυο στήριξε 14,000 οικογένειες. Σημαντική συνεισφορά στην επιτυχή αντιμετώπιση της κρίσης σε σχέση με τη στήριξη των συνανθρώπων μας που την είχαν ανάγκη, είχαν οι χιλιάδες πολίτες για τη συγκινητική συνεισφορά τους, οι εθελοντές και οι εταιρείες και επιχειρήσεις.

Σημαντική πολιτική ήταν η δημιουργία ενός νομικού πλαισίου για τις ΜΚΟ, τροποποιώντας τον «Περί Σωματείων και ιδρυμάτων Νόμο 2017,18,19» ο οποίος  ενδυναμώνει την οικονομική διαφάνεια και χρηστή διοίκηση, των σχεδόν 7,000 Οργανώσεων. Η Νομοθεσία η οποία, συνέβαλε στη διαμόρφωση της και το Συμβούλιο της Ευρώπης, εφαρμόστηκε στις 27 Οκτωβρίου 2020, μετά από τρία χρόνια και τρεις μήνες μεταβατική περίοδο, δημιουργώντας το αναγκαίο περιβάλλον αξιοπιστίας των Οργανώσεων στο τόπο μας. Αναβαθμίσαμε τον «περί εράνων νόμο 2014» για να υπάρχει ο αναγκαίος έλεγχος στη διαχείριση των ποσών τα οποία συλλέγονταν για τη στήριξη συγκεκριμένων περιπτώσεων. Συμβάλαμε στην διαμόρφωση των νομοθεσιών για την ευημερία των ζώων, σε συνεργασία με τα αρμόδια Υπουργεία και Φιλοζωικές Οργανώσεις. Το Νομοσχέδιο με τίτλο «Ο περί Ιδιωτικών Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας (πιστοποίηση) Νόμος του 2017» στοχεύει στον εκσυγχρονισμό του τρόπου αξιολόγησης και πιστοποίησης με σύγχρονα κριτήρια των Φιλανθρωπικών Οργανώσεων.

Το Γραφείο συμμετέχει σε Κοινοβουλευτικές Επιτροπές της Βουλής εμπλουτίζοντας τη βελτίωση νομοθεσιών και υποβάλλοντας εισηγήσεις.

Το Γραφείο είναι μέλος σε πολλές Επιτροπές, όπως στο Συμβούλιο Εγκληματικότητας, στη Διυπηρεσιακή Ομάδα Εργασίας για τη σύσταση Εθνικής Στρατηγικής για τη Νεολαία και πολλές άλλες. Υποβάλλει απόψεις και εισηγήσεις για θέματα σχετικά με το τομέα σε Υπουργεία και άλλους φορείς. Το Γραφείο εκδίδει ανακοινώσεις για συγκεκριμένες Παγκόσμιες/Ευρωπαϊκές Ημέρες, που έχουν συνάφεια με τις αρμοδιότητές μας. Στόχος η ενημέρωση, η ευαισθητοποίηση και η αναγνώριση του έργου των ΜΚΟ που ασχολούνται με τον κάθε τομέα.

Προχωρήσαμε με τη θεσμοθέτηση από το Υπουργικό Συμβούλιο της Διακήρυξης των «Δικαιωμάτων και Ευθυνών των Εθελοντών», την «Χάρτα του Ενεργού Πολίτη» και το «Έγγραφο Πολιτικής της Κοινωνίας των Πολιτών». Τρία σημαντικά σύγχρονα έγγραφα τα οποία ενισχύουν την ενδυνάμωση του τομέα.  

Δημιουργήσαμε υποδομές όπως το καινοτόμο «Σπίτι του Εθελοντή», παρέχοντας υποδομές για στέγαση Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Αποτελείται από γραφεία με βασικό εξοπλισμό, κοινόχρηστους χώρους, αίθουσα εκδηλώσεων και αίθουσα συνεδριάσεων. Σημαντική υποδομή είναι και η δημιουργία του Παγκύπριου Συντονιστικού Κέντρου Διαχείρισης Ανθρωπιστικής Βοήθειας, το οποίο αξιοποιείται σε έκτακτες καταστάσεις.

Σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και με την ενεργοποίηση του πρωτοκόλλου διαχείρισης εθελοντών, παρέχεται ασφάλιση στους εθελοντές καθιστώντας την Κύπρο ως μια από τις λίγες χώρες η οποία παρέχει την ασφάλιση αυτή, εκδίδει πρωτόκολλα, διοργανώνει διαδικτυακές εκπαιδεύσεις εθελοντών, και όταν χρειάζεται παραχωρεί και τον αναγκαίο εξοπλισμό.

Σε συνεργασία με τη Cyta, δημιουργήθηκε η ηλεκτρονική πλατφόρμα «ΠΡΟΣΦΕΡΩ» – www.prosfero.com.cy η οποία δίνει δωρεάν πρόσβαση σε ΜΚΟ, για να μπορέσουν να δημιουργήσουν ένα διαδραστικό μέσο επικοινωνίας με τους πολίτες αξιοποιώντας τις τεχνολογικές δυνατότητες της πλατφόρμας. Παρέχει ευρύ πεδίο δραστηριοτήτων, για να εξυπηρετεί ΜΚΟ, πολίτες, επιχειρήσεις, κ.ά. Στην πλατφόρµα η κάθε Οργάνωση µπορεί να έχει και τη δική της υποσέλιδά, για προβολή του έργου της.

Τον Οκτώβριου του 2020 πραγματοποιήσαμε σε συνεργασία με το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών εκστρατεία με την προβολή βίντεο με έμφαση στις δυνατότητες που δίνει ο εθελοντισμός, ιδιαίτερα στη νέα γενιά, στην ενδυνάμωση της προσωπικής ανάπτυξης με νέες δεξιότητες και γνώσεις, αλλά και ως το σημαντικότερο εργαλείο πρόληψης ενάντια στα ναρκωτικά, αλκοολισμό και καταπολέμηση της παραβατικότητας.

Στηρίζουμε και συνεργαζόμαστε με ΜΚΟ και άλλους φορείς οι οποίοι αναπτύσσουν δράσεις οι οποίες έχουν ως στόχο το κοινό όφελος.

Θεσμοθετήσαμε με αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου τις Δημόσιες Διαβουλεύσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας με τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, διοργανώνοντας τρεις διαβουλεύσεις με τη συμμέτοχη πέραν των 300 Οργανώσεων. Με απόφαση του Υπουργικού Συμβούλιου καθιερώθηκε η «Ημέρα του Πολίτη» και στο πλαίσιο αυτό, διοργανώνουμε το Άτυπο Υπουργικό Συμβούλιο, δίνοντας την ευκαιρία, σε πολίτες, με έμφαση στη νέα γενιά, να παρακολουθήσουν τη λειτουργία και τον τρόπο λήψης αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου και ακολούθως, έχουν τη δυνατότητα να υποβάλλουν εισηγήσεις και απόψεις στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τους Υπουργούς και τους Υφυπουργούς, επί θέματα που τους προβληματίζουν. Μια καινοτόμος πρωτοβουλία, μοναδική σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Σημαντική πολιτική είναι η καλλιέργεια ενεργού πολίτη στα σχολεία. Σε συνεργασία με το αρμόδιο Υπουργείο δημιουργήσαμε το εγχειρίδιο για εκπαιδευτικούς για την ενεργό πολιτότητα και εθελοντισμό, το οποίο ενδυναμώνει τις προσπάθειες εφαρμογής βιωματικών δράσεων για τον εθελοντισμό στα σχολεία.

Σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας, προωθείται η αναγνώριση της «Μη Τυπικής και Άτυπης Μάθησης», δηλαδή οι δεξιότητες και οι γνώσεις οι οποίες αποκτούνται στον ελεύθερο χρόνο και στον εθελοντισμό. Σύντομα θα εφαρμόσουμε το πιλοτικό στάδιο της διαδικασίας.

Ο ρόλος της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι, επίσης, σημαντικός γι αυτό το λόγο έχουν υπογράφει μνημόνια συνεργασίας με το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, το Πανεπιστήμιο Νεάπολης, το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου και τη Θεολογική Σχόλη.

Υπογράφηκε μνημόνιο συνεργασίας με την Εθνική Φρουρά εδραιώνοντας τη συνεργασία σε δράσεις ανθρωπισμού και στήριξη δράσεων του Γραφείου, ιδιαίτερα σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Μνημόνιο υπογράφηκε και με το Φορέα Ελέγχου Διαφήμισης, με την προώθηση σύστασης Καλής Πρακτικής για τη δημοσιοποίηση των μορφών συνεργασίας επιχειρήσεων – ΜΚΟ. Δίνοντας ιδιαίτερη αναφορά σε τρόπους ολοκληρωμένης ενημέρωσης των καταναλωτών, όταν καλούνται να αγοράσουν ένα προϊόν, συνεισφέροντας παράλληλα σε κοινωφελή σκοπό.

Το Γραφείο συνεργάζεται στενά με το CSR Cyprus που αποτελεί το Κυπριακό Δίκτυο για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ). Αποτέλεσμα της συνεργασίας αυτής ήταν η από κοινού έκδοση του «Οδηγός Εταιρικού Εθελοντισμού για την υλοποίηση δράσεων Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης», σε συνεργασία με το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών.

Καθιέρωση σε ετήσια βάση των βραβείων Ενεργού Πολίτη, με στόχο την επιβράβευση, ενθάρρυνση αλλά και ανάδειξη πρωτοβουλιών και των επιτευγμάτων πολιτών, οι οποίοι έχουν συμβάλει με τη δράση τους στο κοινό όφελος, καθώς και εργαζομένων, οι οποίοι με τις πρωτοβουλίες τους έχουν προσφέρει σημαντικά στον τομέα του Εθελοντισμού. Τα βραβεία διοργανώνονται με τη στήριξη της ΟΠΑΠ Κύπρου, τον Φιλελεύθερο, το Active Radio και το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας. Η τελετή πραγματοποιείται στο Προεδρικό Μέγαρο και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επιδίδει τα βραβεία.

Σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Νεολαίας και Αθλητισμού και του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, διοργανώνουμε τα βραβεία για την καταπολέμηση της παραβατικότητας στα σχολεία, ενθαρρύνοντας τις σχολικές μονάδες να αναπτύξουν δράσεις καταπολέμησης της παραβατικότητας.

Σε συνεργασία με τη Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου διεξήχθηκαν δύο έρευνες για να καταγράψουμε τα επίπεδα του εθελοντισμού το τόπο μας, μια το 2015 και η άλλη το 2017. Η έρευνα του 2017 κατέγραψε ότι η συμμετοχή του πληθυσμού σε εθελοντικές δραστηριότητες είναι 12,4% και το 43% των ενεργών εθελοντών είναι 16-39 ετών. Στις ηλικιακές ομάδες 16-49 παρατηρούνται μεγαλύτερα ποσοστά συμμετοχής σε εθελοντικές δραστηριότητες, σε σύγκριση με τις ηλικιακές ομάδες 50-70+.

Φιλοξενήσαμε με επιτυχία τη διοργάνωση του 1^ου Διεθνούς Συνεδρίου «Act for Heritage» στη Λευκωσία, 24-26/10/19, με πρωτοβουλία του Επιτρόπου Εθελοντισμού και ΜΚΟ και του Υπουργείου Εξωτερικών, σε συνεργασία με το Συμβούλιο της Ευρώπης και με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο πραγματοποιήθηκαν δυο επισκέψεις στις Βρυξέλλες, με συναντήσεις με αρμόδιους Επιτρόπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Συμβουλίου της Ευρώπης, καθώς και επίσκεψη στο Κέντρο Διαχείρισης Κρίσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε σχετική Έκθεση/Σύσταση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο της Ευρώπης αναγνώρισαν ως καλή πρακτική τη δημιουργία Πολιτειακού Θεσμού για τον τομέα. Είμαστε από τα λίγα κράτη μέλη, τα οποία έχουν ένα ολοκληρωμένο και σύγχρονο πλαίσιο πολιτικής στα θέματα των ΜΚΟ, του Εθελοντισμού, της Ενεργού Πολιτότητας και της Κοινωνίας των Πολιτών. Το Γραφείο Συμμετέχει σε σχετικές Επιτροπές και συνέδρια του Συμβούλιου της Ευρώπης και των Ηνωμένων Εθνών.

Στηρίζουμε τη συμμέτοχη και την ενημέρωση για το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο δημιουργεί ευκαιρίες για όσους νέους επιθυμούν να κάνουν εθελοντισμό ή να εργαστούν σε προγράμματα, στη χώρα τους ή στο εξωτερικό, προς όφελος κοινοτήτων και ατόμων σε όλη την Ευρώπη. Το Γραφείο είναι πιστοποιημένος φορέας υποδοχής εθελοντών του Ευρωπαϊκού Σώματος Αλληλεγγύης.

Η αντιμετώπιση της πανδημίας ανέδειξε, για ακόμα μια φορά, τον σημαντικό ρόλο του Εθελοντισμού, όταν αυτός λειτούργει σωστά και οργανωμένα. Κατά τη διάρκεια του γενικού απαγορευτικού του Απριλίου και Μαΐου 2020, 1.650 άτομα εγγράφηκαν στο Πρωτόκολλο Διαχείρισης Εθελοντών σε Περιόδους Κρίσης. Αξιοποιήθηκαν 850 εθελοντές. 7.275 άτομα, που ήταν σε αναγκαστική καραντίνα σε ξενοδοχεία, παρέλαβαν από εθελοντές προσωπικά είδη πρώτης ανάγκης και καθαριστικά. Πραγματοποιήθηκαν 1.180 κατ’ οίκον παραδόσεις φαρμάκων και ειδών πρώτης ανάγκης σε ηλικιωμένους και ευπαθή άτομα, σε όλη την Κύπρο. Έγιναν 67 παραδόσεις ειδικής φαρμακευτικής αγωγής από εξειδικευμένους εθελοντές, σε συνεργασία με Υπουργείο Υγείας και 45 εθελοντές στελέχωναν δύο Τηλεφωνικά Κέντρα του Υπουργείου Υγείας.

Όλα τα πιο πάνω έγιναν σε συνεργασία με τον Επίτροπο Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων, Ένωση Δήμων, Ένωση Κοινοτήτων και ΜΚΟ για άτομα με αναπηρία/προβλήματα υγείας, το Υπουργείο Εργασίας Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ΜΚΟ και τον ιδιωτικό τομέα.

Η συμβολή του εθελοντισμού στην πανδημία και ο τρόπος διαχείρισης τους, είχε ως αποτέλεσμα να έχουμε παραλάβει συγχαρητήριες επιστολές από τα Ηνωμένα Έθνη (UN Volunteers) και αρμόδιων Επιτρόπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η πρακτική της Κύπρου στη διαχείριση της εθελοντικής προσφοράς αναδείχθηκε ως Ευρωπαϊκή Καλή Πρακτική.

Σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι σε Έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης αναφέρει ότι ο θεσμός του Επιτρόπου Εθελοντισμού και ΜΚΟ συμβάλλει στη διαφάνεια και χρηστή διοίκηση των ΜΚΟ στην Κύπρο.

Η ανθρωπιστική δράση του Εθελοντισμού είναι ανεκτίμητη. Για ακόμα μια φορά η  κυπριακή  κοινωνία ανταποκρίθηκε άμεσα στη στήριξη του λάου του Λιβάνου μετά τη φονική έκρηξη. Ενεργοποιήθηκε αμέσως το Παγκύπριο Συντονιστικό Κέντρο Διαχείρισης Ανθρωπιστικής Βοήθειας στην Κρατική Έκθεση. Συντονίσαμε την παγκύπρια προσπάθεια συλλογής ξηράς τροφής, για χιλιάδες άστεγους. Σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών της Κύπρου και καθορισμό σημείων περισυλλογής σε όλη την Κύπρο, με την ενεργοποίηση 250 εθελοντών και με τη στήριξη της Εθνικής Φρουράς και της Πολιτικής Άμυνας, στάλθηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα σχεδόν 300 τόνοι ξηράς τροφής που ήταν η μεγαλύτερη ανθρωπιστική βοήθεια που απέστειλε ποτέ η Κύπρος στο εξωτερικό.

Ένα άλλο εθελοντικό πρόγραμμα για την πρόληψη των πυρκαγιών είναι ο «Παρατηρητής των Δασών και της Υπαίθρου», το οποίο ενεργοποιεί εθελοντές μέσω οργανώσεων σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους για ενίσχυση της παρατήρησης στα θέματα πρόληψης πυρκαγιών. 

Ο ρόλος των Τοπικών Αρχών είναι εξίσου σημαντικός στην ενδυνάμωση του τομέα σε τοπικό επίπεδο. Η δημιουργία του Γραφείου Ενεργού Πολίτη και Εθελοντισμού από το Δήμο Στροβολου  και η συμμετοχή του στο Ευρωπαϊκό διαγωνισμό  για την Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Εθελοντισμού, καταφέρνοντας να είναι στην τελική επιλογή με το Δήμο του Βερολίνου, αναδεικνύει τον ρόλο των Τοπικών Αρχών. Ο δεύτερος Δήμος, ο οποίος δημιούργησε Γραφείο Εθελοντισμού είναι και ο Δήμος  Αθηένου.

Στα επόμενα σχέδια του Γραφείου, εκτός από την εκπόνηση της Στρατηγικής για την Ενεργό Πολιτότητα και Εθελοντισμό, η οποία θα παρουσιαστεί στο Υπουργικό Συμβούλιο το Σεπτέμβριο 2021, θα προχωρήσουμε στην δημιουργία του «Σπιτιού του Εθελοντή» στη περιοχή Σαϊτά και στην Κοφίνου, στη διοργάνωση ευρωπαϊκού συνεδρίου για την Ενεργό Πολιτότητα και Εθελοντισμό τέλος του 2021, τη δημιουργία διαδικτυακής ηλεκτρονικής πλατφόρμας για τους 17 στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης σε συνεργασία με τη Γενική Διεύθυνση Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Συντονισμού και Ανάπτυξης, η οποία θα δίνει τη δυνατότητα καταγραφής αλλά και ενθάρρυνσης δράσεων. Στον τομέα της εκπαίδευσης και σε συνεργασία με το παιδαγωγικό Ινστιτούτο  το Σεπτέμβριο του 2021, θα εφαρμοστεί καινοτόμο πρόγραμμα για τους 17 Στόχους Βιώσιμης.

Ολοκληρώνοντας, θα ήθελα να αναφέρω ότι ο μετασχηματισμός του τρίτου τομέα σε ένα σύγχρονο ολοκληρωμένο  πλαίσιο πολιτικής, όπως αυτό αναγνωρίζεται από Διεθνείς Οργανισμούς, έχει στόχο την περαιτέρω ενίσχυση του ρόλου των ΜΚΟ, την ενδυνάμωση της Κοινωνίας των Πολιτών, την καλλιέργεια κουλτούρας της Ενεργού Πολιτότητας και εμπέδωση της Εθελοντικής προσφοράς ως το όχημα των αξίων και της ανιδιοτελούς προσφοράς.

(ΕΚ/ΕΙ)