Ανακοινωθέντα

Συγκεντρωθήκαμε σήμερα, εδώ, στον Ιερό Ναό Αγίου Παύλου, για να αποτίσουμε τον προσήκοντα φόρο τιμής, ευγνωμοσύνης και μνήμης σε ήρωες και ηρωίδες της Κύπρου μας που την υπερασπίστηκαν με τη ζωή τους, όταν κρίθηκε αναγκαίο, εκπληρώνοντας στο ακέραιο το καθήκον τους απέναντί της. Μνημονεύουμε λοιπόν σήμερα τον Στέλιο Μαυρομμάτη, τον Μιχαήλ Κουτσόφτα, τον Ανδρέα Παναγίδη, τη Μαρία Μαυρομμάτη, τη Νίτσα Χατζηγεωργίου, τον Κώστα Κωνσταντινίδη, τον Παναγιώτη Αρτεμίδη, τον Μιχαήλ Παναγή, τον Σαββάκη Μιχαηλίδη, τον Λοχαγό Σωτήριο Σταυριανάκο, τον Λοχαγό Βασίλειο Σταμπούλη, τον Υπολοχαγό Βασίλειο Τσώνο και την Καλλιόπη Αβραάμ.

Θα ήθελα, αρχικά, να εκφράσω τις ιδιαίτερες ευχαριστίες μου προς τον Εθνικό Σύλλογο Μαυρομμάτη Αγίου Παύλου, τον πρόεδρο και τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, τα μέλη της Εθνικής Ένωσης «Μαυρομμάτη» Αγίου Δημητριανού Λάρνακα Λαπήθου, αλλά και τις οικογένειες όλων των ηρώων που με προσκάλεσαν να παραστώ σε αυτή τη σεμνή επιμνημόσυνη δέηση προς τιμήν των αγωνιστών και ηρώων της Κύπρου μας.

Η μέρα αυτή είναι μέρα τιμής και συλλογικής μνήμης, αφού καθένας από αυτούς τους αγωνιστές της ελευθερίας, με τη δική του προσωπική ιστορία, ανασύρει από τη μνήμη μας διαφορετικές στιγμές της σύγχρονης ιστορίας μας, στιγμές που η Κύπρος μας δέχτηκε ανεπανόρθωτα πλήγματα.

Αποτίνουμε φόρο τιμής και μνήμης στον αγωνιστή του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα Στέλιο Μαυρομμάτη και στους δύο συναγωνιστές του, Μιχαήλ Κουτσόφτα και Ανδρέα Παναγίδη, οι οποίοι εκτελέστηκαν δι’ απαγχονισμού την 21^η Σεπτεμβρίου του 1956 στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας. Μνημονεύουμε την αδελφή του Στέλιου, Μαρία Μαυρομμάτη, η οποία έμεινε παράλυτη από πυροβολισμό κατά τη διάρκεια έρευνας των Άγγλων στρατιωτών στο σπίτι τους έναν χρόνο μετά τον απαγχονισμό του Στέλιου, την αγωνίστρια της ΕΟΚΑ και αποκαλούμενη «Μπουμπουλίνα» Νίτσα Χατζηγεωργίου και τον καταδικασθέντα σε θάνατο αγωνιστή της ΕΟΚΑ Κώστα Κωνσταντινίδη.

Αποτίνουμε, επίσης, φόρο τιμής και μνήμης προς τρεις άλλους υπερασπιστές του τόπου μας που έπεσαν μαχόμενοι στις συγκρούσεις του 1963-1964, καθώς ο κυπριακός ελληνισμός κλήθηκε να υπερασπιστεί το νησί, όταν αποκαλύφθηκαν τα σχέδια της Τουρκίας για τη διχοτόμηση του νησιού: τον Παναγιώτη Αρτεμίδη, τον Μιχαήλ Παναγή και τον Σαββάκη Μιχαηλίδη.

Τέλος, τιμούμε και μνημονεύουμε τους τρεις Ελλαδίτες αξιωματικούς της ΕΛΔΥΚ, τον Λοχαγό Σωτήριο Σταυριανάκο, τον Λοχαγό Βασίλειο Σταμπούλη και τον Υπολοχαγό Βασίλειο Τσώνο, τρία παλικάρια που σκοτώθηκαν εν υπηρεσία στην περιοχή του αεροδρομίου Λευκωσίας κατά τη διάρκεια των μαχών ανάμεσα στην ΕΛΔΥΚ και στα τουρκικά στρατεύματα το μαύρο εκείνο καλοκαίρι του 1974. Μνημονεύουμε, επίσης, τη «γιαγιά της ΕΛΔΥΚ», την Καλλιόπη Αβραάμ, η οποία βοήθησε τους στρατιώτες της ΕΛΔΥΚ, που ονόμαζε παιδιά και εγγόνια της, προσφέροντας σ’ αυτούς νερό και φαγητό, ενώ δεν τους εγκατέλειψε μέχρι το τέλος, όταν τον Αύγουστο του 1974 μια τουρκική βόμβα χτύπησε τη Σχολή Γρηγορίου στη Λευκωσία και τη σκότωσε μαζί με άλλους τριάντα τρεις στρατιώτες.

Με βαρύ το χρέος της ευθύνης και υψηλό το αίσθημα της υπερηφάνειας τελούμε επιμνημόσυνη δέηση για την ανάπαυση των ψυχών των πιο πάνω άξιων τέκνων της λεβεντομάνας Κύπρου, τα οποία αγωνίστηκαν για την πολύπαθη πατρίδα τους και ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά της, όταν αυτή τους είχε ανάγκη, προσφέροντας τη ζωή τους για αυτή. Είναι κάτι τέτοιες στιγμές που στρέφουμε το βλέμμα μας στα ιστορικά εκείνα ένδοξα χρόνια που ο ελληνισμός της Κύπρου ύψωσε το ανάστημά του μπροστά στον κατακτητή και με λάβαρο τις αξίες και τα ιδανικά που κληροδότησε διά μέσου των αιώνων από τους προγόνους του διεκδίκησε και κέρδισε την ελευθερία του.

«Οι Έλληνες ξέρουν πώς να ζουν, ξέρουν όμως και πώς να πεθαίνουν», γράφει σε μια επιστολή του προς την ξαδέρφη του Μαρούλα Πασιαρδή ο Στέλιος Μαυρομμάτης. Και ο Στέλιος γνώριζε πολύ καλά και πώς να ζει και πώς να πεθάνει, σαν ένας πραγματικός Έλληνας.

Γεννήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 1932 στον κατεχόμενο σήμερα Λάρνακα της Λαπήθου.  Ήταν δραστήριο μέλος της κοινότητάς του και, ακολουθώντας τα χνάρια του πατέρα του, αναμείχθηκε ενεργά στα κοινά. Ανέπτυξε πλούσια δράση και πρωτοστατούσε στις διάφορες πολιτιστικές, εθνικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις του χωριού, κρατώντας και καθοδηγώντας την κοινότητα και ιδιαίτερα τους νέους, σφυρηλατώντας την πίστη τους στον Θεό και στην πατρίδα, την αγάπη για την Ελλάδα και την ένωση με τη μητέρα-πατρίδα.

Αφού ολοκλήρωσε το Γυμνάσιο, εργάστηκε για δυο χρόνια στον αγγλικό στρατό στο Σουέζ και στη συνέχεια, όταν επέστρεψε το 1954, εργαζόταν στο αγγλικό αεροδρόμιο Λευκωσίας ως γραφέας μέχρι τη σύλληψή του. Στην ΕΟΚΑ εντάχθηκε από τις αρχές και τα ξημερώματα της ιστορικής εκείνης Πρωταπριλιάς του 1955 συμμετείχε σε επιχείρηση εναντίον αγγλικών αεροπλάνων στο αεροδρόμιο Λευκωσίας.

Στις 15 Μαρτίου του 1956 ξημέρωσε η μέρα της αντίστροφης μέτρησης για τον ήρωα Μαυρομμάτη. Μετά από την αποτυχημένη επίθεσή του μαζί με δύο άλλους συναγωνιστές του, τον Ορέστη Γεωργίου και τον Ανδρέα Σωκράτους, εναντίον δύο Άγγλων αεροπόρων, ο Στέλιος ανακόπηκε στην προσπάθειά του να διαφύγει και συνελήφθη.  Στις 12 του Ιούνη καταδικάστηκε σε θάνατο και την 21^η Σεπτεμβρίου απαγχονίστηκε μαζί με δύο άλλα παλικάρια της  Κύπρου  μας, τον Ανδρέα Παναγίδη και τον Μιχαήλ Κουτσόφτα. Γύρω στη μία τα μεσάνυχτα οι τρεις ήρωες έψελναν τον «Ύμνον εις την Ελευθερίαν», καθώς ανέβαιναν το ικρίωμα της αγχόνης. Ακόμη και στις τελευταίες τους στιγμές οι ήρωες τραγουδούσαν ελληνικά και κυπριακά τραγούδια και είχαν συμβιβαστεί με το γεγονός ότι θα αντιμετώπιζαν σύντομα τον θάνατο και θα θυσιάζονταν, «κρατώντας τον όρκο τον ιερό», για χάρη της ελευθερίας της Κύπρου.  Οι τρεις ήρωες είχαν πιει το κρασί της αθανασίας και έγιναν φάρος για τους υπόλοιπους συναγωνιστές τους μα και για τις νεότερες γενιές.

«Ποτέ δεν θα πεθάνουνε όσοι πεθάναν σήμερα», όπως γράφει και ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης συγκλονισμένος από τα γεγονότα, ενόσω κρυβόταν στο σπίτι του ξαδέλφου του Στέλιου Μαυρομμάτη.  Ο Στέλιος ήταν μόλις 23 χρονών όταν έφυγε από τη ζωή κατά τη διάρκεια του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα για απελευθέρωση της Κύπρου μας από τον αγγλικό ζυγό, βρίσκοντας ένα φρικτό τέλος.  Ωστόσο, στην αγχόνη έφτασε με το χαμόγελο στα χείλη, όπως και οι λεβέντες Κουτσόφτας και Παναγίδης.  Γράφει στον αδελφό του: «… λίγες ώρες με χωρίζουν από το αναπόφευκτον μοιραίον.  Δεν θέλω και δεν πρέπει να λυπάσαι γι’ αυτό, όπως δεν λυπάμαι και γω.  […] Θέλω να ξέρεις πως ο αδελφός σου πεθαίνει με το χαμόγελο στα χείλη, γιατί ο Θεός τον αξίωσε να φθάση μέχρι τέλους χωρίς ποτέ να καμφθή ή να λιγοψυχήση.  Γι’ αυτό πρέπει νάσαι και συ περήφανος για μένα». Δεν είναι μόνο ο αδελφός σου περήφανος, Στέλιο.  Περήφανοι ήταν και οι γονείς σου, οι συγγενείς σου, οι συναγωνιστές σου, η Κύπρος, ο ελληνισμός ολόκληρος.

Ο Στέλιος έφυγε νωρίς· δεν πρόλαβε να δει την πατρίδα του απελευθερωμένη.  Όμως η θυσία του, όπως και των υπολοίπων, δεν ήταν μάταιη. Σε λίγες μέρες γιορτάζουμε εξήντα ένα χρόνια από την εθνική ανεξαρτησία και την απελευθέρωση του τόπου μας από την αγγλική αποικιοκρατία. Είναι χάρη σε τέτοιους ήρωες που είμαστε σε θέση να το κάνουμε αυτό. Δεν προλάβαμε όμως να το χαρούμε πολύ. Οι προσδοκίες, τα όνειρα, τα ιδεώδη, για τα οποία αγωνίστηκαν οι Κύπριοι και θυσιάστηκαν, γκρεμίστηκαν μπροστά στα τραγικά γεγονότα που εκτυλίχθηκαν, όταν ακόμη η Κυπριακή Δημοκρατία ήταν στα πρώτα της βήματα.

Από το 1974 η Κύπρος παραμένει μοιρασμένη μετρώντας πληγές: νεκροί, αγνοούμενοι, πρόσφυγες, εγκλωβισμένοι, καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σύληση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, εποικισμός. Δεδομένα που δεν αποτελούν απλώς κατάλογο των συνεπειών μιας επαίσχυντης τουρκικής εισβολής, αλλά και κατάλοιπα που μας «συνοδεύουν» καθημερινά στη ζωή μας. Εξήντα πέντε χρόνια μετά και με τα γεγονότα του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα να μας θυμίζουν καθημερινά τι έχουμε κερδίσει και τι έχουμε χάσει, βρισκόμαστε εδώ στον ιερό αυτό χώρο γεμάτοι ακόμη περισσότερη περηφάνια για όλους τους ήρωές μας, αναλογιζόμενοι το τι ενδέχεται να συμβεί στο μέλλον, καθώς βρισκόμαστε υπό τις συνεχείς απειλές της τουρκικής πλευράς.

Καθημερινά ερχόμαστε αντιμέτωποι με τις προκλήσεις, τις μεθοδεύσεις και την αδιαλλαξία του Τούρκου Προέδρου και των συμβούλων του, στάση που υπονομεύει τις προσπάθειες επίλυσης του κυπριακού προβλήματος και τις προοπτικές για εδραίωση της ασφάλειας και της ειρήνης στην ευρύτερη περιοχή. Η άρνηση της Τουρκίας και του ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας να επαναβεβαιώσουν τη δέσμευσή τους στη συμφωνημένη βάση λύσης δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα και η επιμονή τους για αποδοχή του ίσου καθεστώτος «δύο κρατών» ως προϋπόθεση για επανέναρξη των συνομιλιών οδηγούν συνεχώς σε αδιέξοδο.  Αποκορύφωμα είναι και η πρόσφατη προκλητική ενέργεια της Τουρκίας, η οποία προχώρησε στη δημιουργία νέων τετελεσμένων στις κατεχόμενες περιοχές, ανακοινώνοντας περαιτέρω παράνομες ενέργειες στην περίκλειστη περιοχή της πόλης της Αμμοχώστου, που παραβιάζουν τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Όπως και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έτσι και εμείς, ως Βουλή των Αντιπροσώπων, θα συνεχίσουμε τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου λύσης και τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών στο πλαίσιο επίτευξης μιας βιώσιμης λύσης που να εγγυάται την ασφάλεια, ειρήνη και ευημερία στο νησί μας.  Είναι το ελάχιστο καθήκον που έχουμε απέναντι στους ήρωές μας.

Συμπατριώτες και συμπατριώτισσες,

Στο ποίημα που έγραψε ο συμμαθητής του Στέλιου Μαυρομμάτη Τάκης Σιακίδης αντηχεί ηχηρά ο στόχος του Στέλιου για ελευθερία: «Στα λημέρια πολεμούσατε όλοι σαν τα θεριά. / Ένας ήταν ο σκοπός σας “ΘΑΝΑΤΟΣ Ή ΛΕΥΤΕΡΙΑ”. / Με ένα σύνθημα και μόνον “Ή ΤΑΝ Ή ΕΠΙ ΤΑΣ” / Γιατί στην Κύπρο ήθελες ελεύθερος να περπατάς».

Το όνειρο του Στέλιου, όπως και όλων όσοι έδωσαν τη ζωή τους, είναι και πρέπει να είναι και δικό μας. Θέλουμε να περπατούμε και εμείς ελεύθεροι σε όλες τις γωνιές του νησιού μας, στην Αμμόχωστο, στην Κερύνεια, στη Μόρφου. Οι αγώνες για την εδραίωση της ειρήνης στην Κύπρο για την οποία πολέμησαν και σκοτώθηκαν τόσοι νέοι και νέες γράφτηκαν με πόνο και αίμα, καθώς προσέφεραν ό,τι είχαν και ειδικότερα το πολυτιμότερο αγαθό, την ίδια τους τη ζωή.

Το μεγαλείο της ψυχικής δύναμης, η λεβεντιά, η πλήρης συναίσθηση της πραγματικότητας χωρίς φόβο με αδιάκοπη την πίστη στον Θεό είναι χαρακτηριστικά της ιδιοσυγκρασίας του Στέλιου, που στάθηκε με αξιοπρέπεια και σθένος μπροστά στην καταπακτή, μαζί με τους άλλους δύο μελλοθάνατους συναγωνιστές του, και είδε στα μάτια τον Άγγλο δήμιο. Με το ίδιο θάρρος αντιμετώπισαν και οι υπόλοιποι ήρωές μας τον εχθρό, παραμέρισαν το προσωπικό συμφέρον, τους εγωισμούς και τις μικροπρέπειες, έδωσαν το «παρών» τους στο κάλεσμα της πατρίδας και με τη θυσία τους πότισαν το δέντρο της ελευθερίας. Από αυτή τη θυσία οφείλουμε να εμπνεόμαστε, να παίρνουμε θάρρος και δύναμη και να διδασκόμαστε από τον ηρωισμό, την αυταπάρνηση και την ανυπέρβλητη αγάπη προς την πατρίδα.

Κλίνουμε το γόνυ με υπέρμετρο σεβασμό και ταπεινότητα μπροστά στο μεγαλείο της ψυχής αυτών των ηρώων. Τους ευγνωμονούμε, τους ευχαριστούμε, τους επαινούμε, τους μνημονεύουμε.

Δόξα και τιμή στον Στέλιο Μαυρομμάτη. Δόξα και τιμή σε όλους τους ήρωές μας.

Αιωνία τους η μνήμη.

(ΕΚ/ΕΧΡ)