Ανακοινωθέντα

Ιδιαίτερη είναι η τιμή για μένα να εκφωνώ τον επιμνημόσυνο αυτό λόγο στην ηρωοτόκο κοινότητα των Αγριδιών με τη μεγάλη προσφορά σε όλους τους αγώνες του λαού μας για την ελευθερία, την ιστορία και την αξιοπρέπειά του. Το μνημείο των ηρώων που βρίσκεται στην πλατεία της κοινότητας επισφραγίζει αυτή την προσφορά διαλαλώντας στους διερχομένους μήνυμα παραπλήσιο εκείνου του επιγράμματος του Σιμωνίδη του Κείου για την επική μάχη των Θερμοπυλών: Ω ξειν, αγγέλλειν Λακεδαιμονίοις ότι τήδε κείμεθα τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι. Δηλαδή, μήνυμα να πας στους Λακεδαιμόνιους ότι σε αυτήν εδώ τη γη πέσαμε και κειτόμαστε, στο νόμο τους πιστοί.

Και οι ήρωες των Αγριδιών αυτό διαλαλούν με τις παρακαταθήκες που άφησαν: Ότι ανταποκρίθηκαν με περηφάνια και ενθουσιασμό στο κάλεσμα της πατρίδας για υπεράσπιση της ελευθερίας της και ότι επιτέλεσαν το χρέος τους προ αυτήν θυσιάζοντας ακόμα και την ίδια τους τη ζωή.

Εδώ στη γη των Αγριδιών έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι κατά των Άγγλων κατακτητών ο Χρίστος Τσιάρτας από το γειτονικό Πολύστυπο στις 17 Μαρτίου 1956 και ο Σάββας Ροτσίδης από το Μάμμαρι στις 27 Νοεμβρίου 1958. Και το τραγικό καλοκαίρι του 1974 έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι για την προάσπιση της ελευθερίας και της εδαφικής ακεραιότητας μας  οι Αγριδιώτες Ανδρέας Ματεΐδης, Σπύρος Πετούσης, Χριστάκης Αργυρίδης και Κωστάκης Βαλανίδης, τους οποίους και μνημονεύουμε σήμερα.

Στον κατάλογο των αγνοουμένων εξακολουθεί να περιλαμβάνεται το όνομα του Αγριδιώτη Μιχαλάκη Κυπριανού, για τη διακρίβωση της τύχης του οποίου προσευχόμαστε στον Ύψιστο να μην αργήσει η μέρα που η αγαπημένη του σύζυγος, τα παιδιά και τα εγγόνια του θα πάρουν επιτέλους τις απαντήσεις που εναγωνίως ζητούν για 44 χρόνια τώρα.

Την ίδια προσευχή απευθύνουμε στον Ύψιστο και για την τύχη του, επίσης, αγνοουμένου Θεοφάνη Θεοφάνους, φίλου και συγγενούς Αγριδιωτών, που πρόβαλε ερρωμένη αντίσταση κατά του εχθρού υπερασπίζοντας τις βόρειες περιοχές της Λευκωσίας.

Επιτρέψετέ μου στο σημείο αυτό να εκφράσω τη μεγάλη μου εκτίμηση προς τους διοργανωτές του μνημοσύνου, το Σύνδεσμο Αποδήμων Αγριδιωτών «Ο Προφήτης Ηλίας», το Κοινοτικό Συμβούλιο Αγριδιών, την Εκκλησιαστική Επιτροπή, το Αθλητικό Σωματείο «Απόλλωνας», τον Κυνηγετικό Σύλλογο «Τα Αγρίδια», το Κέντρο Νεότητας Αγριδιών και τις οικογένειες, επίσης, των ηρώων και να ευχαριστήσω για την πρόσκληση και την τιμή να εκφωνήσω τον επιμνημόσυνο αυτό λόγο.

Σε καιρούς που εξακολουθούν να είναι χαλεποί λόγω της άρνησης της Τουρκίας να επιδείξει την αναγκαία εποικοδομητική και θετική στάση για την επίτευξη λύσης του Κυπριακού προβλήματος, η οποία να είναι προς συμφέρον και των δυο κοινοτήτων, τερματίζοντας πρωτίστως την κατοχή και επανενώνοντας τη χώρα και το λαό μας, σε καιρούς που άπαντες οφείλουμε να μην αποδειχθούμε επιλήσμονες και κατώτεροι των περιστάσεων, αποδίδουμε σήμερα στον ιερό αυτό χώρο τον προσήκοντα φόρο τιμής στα παλικάρια των Αγριδιών που με την προσφορά και τη θυσία τους αναδείχθηκαν σε πρότυπα χρέους, τιμής και ευθύνης.

Η απόδοση τιμής σε όσους προέταξαν το ανάστημά τους υπερασπιζόμενοι την τιμή και την ακεραιότητα της πατρίδας, αποτελεί διαχρονικό χρέος προς την ιστορία μας, σταθερή υπόμνηση της ανεξόφλητης ευθύνης μας και παντοτινή οφειλή προς τους ήρωες και μάρτυρες της κυπριακής ελευθερίας. Μνημονεύοντας τους ήρωες μας δεν καταγράφουμε απλώς γεγονότα, αλλά προβάλλουμε αξίες και αρχές που κοσμούν την ιστορία μας και αποτελούν οδηγό και σύμβουλο για το μέλλον.

Και είναι με βάση αυτές τις αρχές και αξίες που γαλουχήθηκαν οι νέοι των Αγριδιών, όπως και στο σύνολο της  η κοινότητα προσφέροντας τόσα πολλά στους αγώνες για την ελευθερία.  Καθοδηγητικός φάρος τους υπήρξε ανέκαθεν ο άφθαστος ηρωισμός που επιδείχθηκε από τους Έλληνες σε όλες τις κρίσιμες στιγμές για την υπεράσπιση της ελευθερίας και την επιβίωσή τους, όπως και  στον Μαχαιρά κατά τον απελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ, τον Αχυρώνα του Λιοπετρίου, το Δίκωμο και εδώ στα Αγρίδια, όχι μόνο με τη θυσία των Χρίστου Τσιάρτα και Σάββα Ροτσίδη, αλλά  και με τον ηρωισμό και το σθένος που επέδειξαν και οι γυναίκες της κοινότητας, απωθώντας τους Άγγλους κατακτητές για να προστατέψουν τα παλικάρια που πολεμούσαν στην περιοχή τους.

Φυσικό ήταν οι μνημονευόμενοι σήμερα ήρωες μας του 1974 να πάρουν όλα εκείνα τα εφόδια, για να κάνουν πράξη όσα διδάχθηκαν.

Ο Ανδρέας Ματεΐδης, γιος της Αγγελικής και του Στυλιανού, υπηρέτησε τη θητεία του στην περιοχή Κερύνειας.  Ο νεανικός του έρωτας τον κράτησε στις πανέμορφες ακρογιαλιές της Κερύνειας όπου ζούσε ευτυχισμένος με την αγαπημένη του Ελένη και τα παιδιά του Οδύσσεια και Στέλιο. Εκείνο το καλοκαίρι της συμφοράς επιφύλασσε ένα μαρτυρικό τέλος για το παλικάρι μας.  Ο Χάρος ζήλεψε τα 27 του χρόνια και του ’κοψε το νήμα της ζωής στις 23 Ιουλίου, μαζί και του πεθερού του.  Ο Ανδρέας Ματεΐδης τάφηκε με τιμές στον τύμβο της Μακεδονίτισσας μετά την ταυτοποίηση των οστών του με τη μέθοδο DNA.

Ο ανθυπολοχαγός Σπύρος Πετούσης, γιος του Κυριάκου και της Ουρανίας Πετούση, γεννήθηκε στη Λεμεσό το 1947. Αγάπησε με πάθος το χωριό του πατέρα του τα Αγρίδια αλλά και τη Λάνια το χωριό της μητέρας του. Ένδεκα μέρες μετά τη γέννηση του μονάκριβου παιδιού του, του Κυριάκου, που είχε αποκτήσει με την αγαπημένη του σύζυγο Λένια, ανταποκρίθηκε αμέσως στο κάλεσμα της πατρίδας για απόκρουση της τουρκικής εισβολής. Στις 6 η ώρα το πρωί της 20ής Ιουλίου παρουσιάστηκε για κατάταξη στο στρατόπεδο των Πολεμιδιών, όπου μαζί με άλλους καταταγέντες έγινε μάρτυρας των αδυναμιών που υπήρχαν.  Παρόλα αυτά, ακολούθησε πιστά τις οδηγίες που του δόθηκαν βοηθώντας στην εκκαθάριση του τουρκοκυπριακού θύλακα του μεικτού χωριού Επισκοπής.  Εκεί μέσα στη μάχη έδειξε το μεγαλείο του και τον αλτρουισμό προς τον συνάνθρωπο πήρε τη θέση τραυματία συμπολεμιστή του θέλοντας να προστατεύσει τους άντρες του.  Το βόλι του εχθρού τον κτύπησε κατάστηθα. Πριν η ψυχή του πετάξει στα ουράνια ζήτησε σαν τελευταία χάρη να φιλήσουν την αγαπημένη του γυναίκα και το παιδί του και να τους πουν ότι θυσιάστηκε γι’ αυτούς και για την πατρίδα. 

Ο Χριστάκης Αργυρίδης από τα Αγρίδια ήταν τότε είκοσι ενός χρονών. Γεννημένος στις 13 Μαρτίου 1954.  Γιος του Κώστα και της Χριστίνας. Υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία από το 1971 μέχρι το 1973.  Στο κάλεσμα της πατρίδας, ένα χρόνο μετά, προσέτρεξε στο 256 Τάγμα Πεζικού αναλαμβάνοντας καθήκοντα Βοηθού Διμοιρίτη Τυφεκιοφόρων. Στις πρώτες μάχες στη Λεύκα ανέλαβε ως διμοιρίτης, αφού ο διμοιρίτης έχασε τη ζωή του.

Πιστός στο καθήκον υπερασπίστηκε αργότερα τη Λάπηθο. Σε μια άνιση μάχη με τον εχθρό στις 5 Αυγούστου 100 παλικάρια όρθωσαν το ανάστημά τους, για να φυλάξουν τις δικές τους Θερμοπύλες. Ο ήρωας μας τραυματίστηκε από εχθρικό βόλι στην κοιλιακή χώρα και παρόλο που οι συμπολεμιστές του τον μετέφεραν στους ώμους ως το Νοσοκομείο, υπέκυψε στο τραύμα του νικημένος από τον Χάροντα. Ο αδελφός του Μάμας μετέφερε τον νεκρό αδελφό του για να ταφεί στα άγια χώματα της γενέτειράς του.  Ένα ολόκληρο χωριό συνόδευσε το παλικάρι μέχρι την τελευταία του κατοικία με δάκρυα στα μάτια, αλλά και με περηφάνια στην ψυχή για την ηρωική του θυσία.

Ο Κώστας Βαλανίδης γεννήθηκε στα Αγρίδια στις 25 Μαρτίου 1954 και διέμενε στη Μόρφου όπου ασκούσε το επάγγελμα του τορναδόρου.  Το 1972 κατατάγηκε στην Εθνική Φρουρά και τοποθετήθηκε στο 361 Τάγμα Πεζικού, όπου προήχθη σε λοχία. Στις 20 Ιουλίου 1974 επάνδρωνε με άλλους στρατευμένους μας τα φυλάκια της Εθνικής Φρουράς στα υψώματα Άσπρη Μούττη-Αλωνάρκα τα οποία μετά από άνισες μάχες έπεσαν στα χέρια των Τούρκων.  Ιδιαίτερα σκληρές μάχες με τον εχθρό ακολούθησαν και στη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής, με τους άνδρες του τάγματος να επιδεικνύουν άφθαστο ηρωισμό.  Μεταξύ των πεσόντων και ο λεβεντονιός των Αγριδιών Κώστας Βαλανίδης, ο οποίος για χρόνια περιλαμβανόταν στον κατάλογο των αγνοουμένων.  Κοντά στο χωριό Κορνόκηπος, κατά τις εκταφές που έγιναν το 2008, βρέθηκαν δύο μικρά οστά του, ανάμεσα στα λείψανα ομαδικής ταφής 29 παλικαριών της μονάδας του.  Μετά την ταυτοποίησή τους, τελέστηκε με ιδιαίτερες τιμές η κηδεία του στις 29 Ιουνίου 2013. Δυστυχώς, ο πατέρας του Ιωάννης Βαλανίδης είχε φύγει από τη ζωή χωρίς να πάρει καμιά απάντηση στα πολλά ερωτήματα για την τύχη του παιδιού του. Η ηρωική του μάνα Ευτυχία Βαλανίδου αποχαιρέτησε το παιδί της περήφανη, αν και εξασθενημένη και από το μαρτύριο που βίωνε καθημερινά.

Ο Μιχαλάκης Κυπριανού εξακολουθεί να αγνοείται. Οι γονείς του Γεώργιος και Χριστίνα έφυγαν από τη ζωή χωρίς να μάθουν ποτέ τι απέγινε ο γιος τους. Η αγαπημένη του σύζυγος Στέλλα, τα τρία του παιδιά και τα εγγόνια του ακόμα περιμένουν να μάθουν νέα του. Εργαζόταν στην ΚΕΟ όταν ξέσπασε η τουρκική εισβολή. Τη στρατιωτική του θητεία την είχε υπηρετήσει στην 32η Μοίρα Καταδρομών με έδρα τον Άγιο Χρυσόστομο στον Πενταδάκτυλο. Εκεί παρουσιάστηκε και στις 20 Ιουλίου 1974. Έλαβε μέρος σε όλες τις αποστολές της Μοίρας η οποία στις 9 Αυγούστου μετακινήθηκε στον Παχύαμμο. Όταν άρχισε η δεύτερη φάση της εισβολής στις 14 Αυγούστου με τα υπεράριθμα και καλύτερα εξοπλισμένα τουρκικά στρατεύματα να διασπούν τις θέσεις της Εθνικής Φρουράς  στη γραμμή Μιας Μηλιάς-Νέου Χωρίου Κυθρέας-Παχυάμμου,  οι άνδρες της Μοίρας υπακούοντας σε διαταγές άρχισαν να υποχωρούν προς τις περιοχές που ήταν εκτός του ελέγχου των εχθρικών στρατευμάτων. Στην πορεία αυτή χάθηκαν τα ίχνη αρκετών εθνοφρουρών, μεταξύ των οποίων και του Κυπριανού.

Ο Θεοφάνης Θεοφάνους, γεννήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 1955 στην Ξυλοφάγου και ήταν το πρωτότοκο παιδί πολυμελούς οικογένειας με επτά παιδιά. Όταν ξέσπασε η τουρκική εισβολή υπηρετούσε τη θητεία του στον Τρίτο Λόχο του 211 Τάγματος Πεζικού που είχε την ευθύνη για την υπεράσπιση της περιοχής Ομορφίτας, Νεάπολης και Τράχωνα της Λευκωσίας.

Το πρωινό της 20ής Ιουλίου του 1974 τον βρήκε στο φυλάκιο με αριθμό 1083 στη Νεάπολη.  Ο Θεοφάνης όπως και τα άλλα παλικάρια το υπερασπίστηκε ηρωικά.  Μέχρι τις 23 του μηνός άντεξαν στις επιθέσεις του εχθρού που συνεχώς ενισχυόταν με νέες δυνάμεις, μένοντας πιστοί στο καθήκον που τους έταξε  η πατρίδα.  Ιδιαίτερα τραγικός ήταν ο απολογισμός σε νεκρούς και αγνοουμένους της μονάδας.  Συνολικά 36 νεκροί αξιωματικοί και στρατιώτες, καθώς και τρεις εθελοντές.  Αγνοούμενοι μέχρι σήμερα, δώδεκα, μεταξύ των οποίων και ο Θεοφάνους.

Είθε ο Πανάγαθος Θεός να βοηθήσει στην εξακρίβωση της τύχης όλων των αγνοουμένων μας ώστε να δοθεί και ένα τέλος στο μαρτύριο των συγγενών τους που, δυστυχώς, πολλοί φεύγουν από τη ζωή χωρίς να έχουν την ευκαιρία να τους απευθύνουν το τελευταίο αντίο και να ακουμπήσουν το φέρετρο τους.

Εκείνος ο Ιούλιος δεν ήταν σαν τους άλλους.  Έφερε πόνο, θλίψη, συμφορά. Η μνήμη μας ανατρέχει σήμερα όπως και κάθε Ιούλιο σε εκείνες τις μαύρες μέρες του 1974 που σφράγισαν ανεξίτηλα την πορεία μας μέσα στον χρόνο.

Το προδοτικό πραξικόπημα κατά της νόμιμης κυβέρνησης της πατρίδας μας, το οποίο διενεργήθηκε σαν σήμερα πριν από 44 χρόνια, έφερε τον πόνο και την καταστροφή, με την Τουρκία να το χρησιμοποιεί ως πρόσχημα για να πραγματοποιήσει την προ πολλού σχεδιαζόμενη εισβολή της στο νησί μας. Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνούμε τι μας οδήγησε στη σημερινή απαράδεκτη κατάσταση πραγμάτων με τη συνεχιζόμενη κατοχή, τον εποικισμό, την καταστροφή των ιερών και των οσίων μας και την  προσπάθεια της Τουρκίας να διαγράψει την ιστορία μας. Σκεφτόμαστε με φρίκη όλες τις συνέπειες του διπλού εγκλήματος κατά της Κύπρου, τους νεκρούς, τους αγνοουμένους, τους εγκλωβισμένους, τους πρόσφυγες και τους άλλους παθόντες.

Αλλά σκεφτόμαστε, επίσης, και δεν ξεχνάμε, ότι την ιστορική μας διαδρομή την επηρέασαν και δικά μας λάθη και παραλείψεις. Δυστυχώς, οι προσωπικές έριδες, τα μίση και τα πάθη, δίχασαν σε διάφορες χρονικές στιγμές το λαό μας με αποκορύφωμα το επάρατο πραξικόπημα που άνοιξε την κερκόπορτα στον βάρβαρο κατακτητή. 

Αναλογιζόμενοι το χρέος μας προς την πατρίδα, ένας πρέπει να είναι για όλους ο δρόμος που έχουμε μπροστά μας. Ο δρόμος της εθνικής ευθύνης. Τιμώντας όλους όσοι αγωνίστηκαν για την ελευθερία της Κύπρου μας, απευθύνουμε προς κάθε κατεύθυνση το μήνυμα ότι συνεχίζουμε, με πίστη στο δίκαιό μας, τον αγώνα για μια λύση που θα τερματίζει την κατοχή και τον εποικισμό, θα απαλλάσσει την Κύπρο από τα ξένα στρατεύματα και τις ξένες εξαρτήσεις και θα αποκαθιστά και θα διασφαλίζει τα αναφαίρετα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες όλων των Κυπρίων. Λύση λειτουργική και βιώσιμη η οποία θα επανενώνει τον λαό, τον τόπο, τους θεσμούς και την οικονομία. Χωρίς τα επεμβατικά δικαιώματα και τις εγγυήσεις της όποιας χώρας.

Αυτή η λύση είναι προς το συμφέρον όλων ανεξαίρετα των Κυπρίων. Μια λύση που θα επαναφέρει σε ολόκληρη τη χώρα την ελευθερία και θα δημιουργεί συνθήκες  ασφάλειας, συνεργασίας και ευημερίας για όλους τους κατοίκους της.

Έτσι θα δικαιώσουμε και τη θυσία των ηρώων μας, αυτών που μνημονεύουμε σήμερα και όλων των άλλων που δεν δίστασαν να προσφέρουν και την ίδια τους τη ζωή για την ελευθερία του τόπου μας.

Αιώνια ας είναι η μνήμη τους.

(ΡΜ/ΑΜ/ΣΧ)