Ανακοινωθέντα

Εδώ στον Ιερό Ναό Αγίου Θεοδώρου, μνημονεύουμε τους ήρωες της κοινότητας, Αντωνάκη Μανώλη και Σωτήρη Κολοβό. Είμαστε εδώ για να θυμηθούμε και να τιμήσουμε τη θυσία τους για την πατρίδα και την ελευθερία.

Μαζί τιμούμε και όλους τους πεσόντες του 1974. Τόσο εκείνους που θυσιάστηκαν υπερασπιζόμενοι τη Δημοκρατία απέναντι στο προδοτικό πραξικόπημα, όσο και τους πεσόντες που αντιστάθηκαν στην τουρκική εισβολή και τη βαρβαρότητα, υπερασπιζόμενοι την ακεραιότητα της πατρίδας και την ελευθερία μας, αλλά και αξίες πανανθρώπινες.

Σε έναν άνισο και προδομένο πόλεμο, αυτοί δεν λιγοψύχησαν. Αλλά σύμφωνα με τα γράμματα που έμαθαν στο ελληνικό σχολείο τους, σύμφωνα με το ανάγιωμα που είχαν από το σπίτι τους, στάθηκαν. Στάθηκαν και αντιστάθηκαν και πολέμησαν τον εχθρό. Με λιγοστό πεπαλαιωμένο οπλισμό, μέσα στη γενική σύγχυση, αφού η Εθνική Φρουρά ήταν έσωθεν διαβρωμένη και κάποτε με αλλοπρόσαλλες εντολές και οδηγίες, εκατοντάδες κληρωτοί και αξιωματικοί, Κύπριοι και Ελλαδίτες του 231 και τους 281 Τάγματος Πεζικού, ανασήκωσαν το ανάστημά τους μέσα σε ανυπόφορες συνθήκες και στάθηκαν απέναντι στον εχθρό.

Εκείνοι του 231 Τάγματος, του Αντωνάκη Κώστα Μανώλη. Ο οποίος έπεσε θύμα βομβαρδισμού με ναπάλμ στις πλαγιές του Πενταδάχτυλου. Εκείνοι που έδωσαν και κέρδισαν τη μάχη της Αετοφωλιάς και κατέλαβαν και το τουρκικό φυλάκιο του Κοτζιά Καγιά. 

Και οι άλλοι του 281 Τάγματος, του Σωτήρη Κυριάκου Κολοβού. Το τάγμα είχε τον πρώτο του νεκρό όχι στο μέτωπο με τον εχθρό, όχι στην Κερύνεια, αλλά στην Παναγιά της Πάφου. Το 281, που από τις 15 μέχρι τις 23 Ιουλίου 1974, αντί να καλύψει τον χώρο του από τα Λιβερά μέχρι τον Άγιο Γεώργιο Κερύνειας, περιπλανήθηκε σε ολόκληρη την Κύπρο! Λευκωσία, Γερόλακκο, Όμοδος, Γεροσκήπου, Παναγιά, Μπογάζι, Κοντεμένος... Με πεσόντες τον υπολοχαγό Τσουκνίδα, τον ανθυπολοχαγό Μενελάου και άλλους είκοσι.

Αυτοθυσία και αυταπάρνηση επέδειξαν οι μαχητές του 231 και του 281 όπως και τόσοι άλλοι σε όλη την Κύπρο, η οποία δέχτηκε μια σχεδιασμένη επί σκοπώ βάναυση και καθαρά τρομοκρατική στρατιωτική επίθεση, με εν ψυχρώ δολοφονίες, βασανισμούς αιχμαλώτων, βιασμούς και βιαιοπραγίες κατά αμάχων και με στόχο να διώξουν τον ελληνοκυπριακό πληθυσμό -τους νοικοκυραίους και τους κτήτορες- από τα χώματά μας, που σήμερα θέλουν να τα παρουσιάσουν ως δήθεν τουρκοκυπριακό κράτος.

Την ίδια ώρα, η αλήθεια όμως πρέπει να λέγεται. Είναι μεγάλη η πίκρα μας, με την πατρίδα μας 44 χρόνια τώρα πατημένη από τον «Αττίλα», αλλά οφείλουμε στους νεκρούς την αλήθεια όλη.  Ένας άνισος και προδομένος πόλεμος... Ανάμεσα σε όλες τις άλλες, αναφέρω εδώ τη μαρτυρία του υποστράτηγου Αθανάσιου Μάμαλη, που ήταν τότε υπολοχαγός, διοικητής του τρίτου λόχου του 231 Τάγματος Πεζικού. Γράφει ο Μάμαλης στο ημερολόγιό του: «Το σχέδιο της τουρκικής ταξιαρχίας αλεξιπτωτιστών ήταν να εξασφαλίσει ταχέως ένα ζωτικό προγεφύρωμα στο κέντρο της Κύπρου, προκειμένου να ενισχύσει τις υφιστάμενες δυνάμεις της ΤΟΥΡΔΥΚ κ.ά. και να διευκολύνει τις μετέπειτα επιχειρήσεις του». Μετά τη συγκεκριμένη εξέλιξη των γεγονότων, συνεχίζει, « ο διοικητής του Τάγματος επικοινώνησε με τους Επιτελείς του ΓΕΕΦ, για την τηρητέα τάση της Μονάδας προς προσβολή και εξουδετέρωση των εχθρικών δυνάμεων στο μέτρο των δυνατοτήτων της. Η απάντηση και η θέση του ΓΕΕΦ ήταν απαγορευτική για προσβολή του εχθρού. Αντιθέτως διέταξε όλους τους Διοικητές των Μονάδων να τηρούν παθητική στάση και αναμονή, καθ’ όσον μάλλον πρόκειται για πιθανή εκτέλεση ασκήσεως των Τούρκων!!!».

Συνεννόηση της Χούντας με τους Τούρκους ή απερίγραπτη ανικανότητα και εξωφρενική ανοησία; Όπως και να ’χει πάντως, προδοσία!

Η Κύπρος, όμως, μπροστά στον εχθρό που πραγματοποιούσε σχέδια τα οποία είχε εξυφάνει από χρόνια, δεν παραδόθηκε. Παλληκάρια όπως ο Αντωνάκης και ο Σωτήρης, στον απόηχο του ηρωικού παραδείγματος του Ιλάρχου Κωνσταντίνου Χαραλάμπους από το Ναύπλιο του 231 ΤΠ, που έμεινε γνωστός ως “ο Κένταυρος”, στάθηκαν στην πρώτη γραμμή, πρόταξαν τα στήθη τους και προσπάθησαν να κόψουν τον δρόμο του εισβολέα. Έτσι σήμερα πρέπει να αναλογισθούμε ότι, πεσόντες, αγνοούμενοι, αλλά και επιζήσαντες και για πάντα από τον πόλεμο εκείνο σημαδεμένοι, εθνοφρουροί, υπαξιωματικοί και αξιωματικοί, βάζουν ψηλά τον πήχη. Πήχη φιλοπατρίας και ηρωικής αυταπάρνησης. Αποτελούν ες αεί παράδειγμα προς μίμηση για κάθε Έλληνα Κύπριο. Σε έναν αγώνα που συνεχίζεται ακόμα. Αγώνα που δεν έχει τελειώσει, αλλά με ειρηνικά μέσα και με μεθοδικότητα και επινοητικότητα για τη θωράκιση της πατρίδας μας, συνεχίζεται ακόμα. Μέχρι την απελευθέρωση της Κύπρου από την κατοχή. Μέχρι την επανένωση της απελευθερωμένης πατρίδας μας, που θα γίνει κοινός τόπος και χώρα συνεργασίας για όλους τους πολίτες, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους. Για όλους όσοι προσβλέπουμε στην ελευθερία και τη δημιουργία μέσα από συνεργασία, στα ανθρώπινα δικαιώματα και τις αρχές και τους κανόνες της ενωμένης Ευρώπης.

Με βαθιά συγκίνηση είμαστε σήμερα εδώ για το ετήσιο εθνικό μνημόσυνο των ηρώων της Κοινότητας, Αντωνάκη Κώστα Μανώλη και Σωτήρη Κυριάκου Κολοβού, οι οποίοι πολέμησαν με θάρρος και αυταπάρνηση κατά την τουρκική εισβολή του 1974, προσφέροντας τη ζωή τους στον βωμό του χρέους προς την πατρίδα.

Νέοι άνθρωποι, όπως ο Αντωνάκης και ο Σωτήρης, οι οποίοι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα θα έκαναν σχέδια για το μέλλον, την οικογένειά και την πορεία τους στη ζωή, χρειάστηκε και «πάλεψαν, αμύνθηκαν και πολέμησαν υπέρ Πίστεως και Πατρίδος», όπως γράφει ο Κυριάκος Κολοβός. Νέοι άνθρωποι με αδαμάντινο ήθος και αποφασιστική αγάπη για την πατρίδα, όπως ο Αντωνάκης και ο Σωτήρης, δίνουν ανθρώπινο νόημα στην έννοια του πατριωτισμού και από το επιμέρους της δικής μας πατρίδας, μας οδηγούν σε πανανθρώπινη υψηγορία ελευθερίας και αξιοπρέπειας του ανθρώπου. Τέτοιο το νόημα της θυσίας τους.

Οι οικογένειες των ηρώων, το Κοινοτικό Συμβούλιο Αγίου Θεοδώρου και όλοι εμείς, εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας. Συνειδητοποιούμε τον σεβασμό που οφείλουμε στην αυτοθυσία όλων εκείνων που τις φοβερές μέρες του πολέμου αντιμετώπισαν με τόλμη τον Τούρκο εισβολέα, δίνοντας την άνιση μάχη για να υπερασπιστούν την πατρώα γη.

Ο Αντωνάκης Μανώλη γεννήθηκε στον Άγιο Θεόδωρο το 1955 από γονείς αγρότες. Πρώτο από τα τρία παιδιά του Κώστα Μανώλη και της Ελένης Θεοδώρου. Αρχές του 1973 κλήθηκε να υπηρετήσει στην Εθνική Φρουρά. Μετά τη βασική εκπαίδευση και αφού επελέγη ως λοχίας, κατετάγη στο 231 ΤΠ. Το τάγμα μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο του Προφήτη Ηλία, κοντά στη Βασίλια. Η τουρκική εισβολή τον βρίσκει στο Φυλάκιο της «Πύλης Στρατοπέδου Προφήτη Ηλία», στην πλαγιά του Πενταδακτύλου. Τρίτη μέρα μετά την απόβαση των Τούρκων είδαν στον ουρανό σμήνος πολεμικών αεροσκαφών, τα οποία εξέλαβαν ως ελληνικά. Μέχρι όμως να διακρίνουν καλά πάνω τους την τουρκική σημαία, από τον ουρανό έπεφταν παντού γύρω βόμβες ναπάλμ. Πραγματικό μακελιό. Στρατιώτες καμένοι, λαμπαδιασμένοι από τη φονική μανία του εχθρού. Πολλοί θανάσιμα τραυματισμένοι. Ανάμεσά τους ο Αντωνάκης. Μεταφέρθηκε στο Νοσοκομείο Λευκωσίας. Όμως τα φρικτά εγκαύματα που παραμόρφωσαν ολόκληρο το σώμα του δεν του άφησαν παρά μόνο άλλες 27 ώρες ζωής... Τάφηκε αρχικά στο Στρατιωτικό Κοιμητήριο  Μακεδονίτισσας, αλλά τα οστά του ταυτοποιήθηκαν με DNA τον Μάιο 2000 και στις 18 Νοεμβρίου έγινε η ταφή εδώ στη γενέτειρά του, τον Άγιο Θεόδωρο, με τις πρέπουσες τιμές.

Ο Σωτήρης Κολοβός, όγδοο από τα εννιά παιδιά της οικογένειας του Κυριάκου και της Ελένης Κολοβού, γεννήθηκε στη Χάρτζια της επαρχίας Κερύνειας, το 1956. Τον Ιανουάριο 1974 κατατάχτηκε στην Εθνική Φρουρά. Μετά τη βασική εκπαίδευση τοποθετήθηκε στο 110 Τακτικό Συγκρότημα, στο οποίο έλαβε ειδικότητα πολυβολητή. Τον Ιούλιο του 1974 μετατίθεται στο 281 Τάγμα Πεζικού, που είχε έδρα τη Μύρτου. Στις 15 Ιουλίου, με τη λογική του πραξικοπήματος, η μονάδα του στάληκε στην επαρχία Πάφου σε αποστολή εμφύλιου διωγμού και τέσσερις μέρες αργότερα πάλι πίσω στη Λευκωσία και στάθμευσε στην Αθαλάσσα. Το πρωί της 20ής Ιουλίου διατάχθηκε να κινηθεί προς την Κερύνεια για απόκρουση της εισβολής. Χωρίς κάλυψη, στην περιοχή του Κοντεμένου, που αναδείχτηκε σε τόπο εκατόμβης, δέχεται βομβαρδισμό από την τουρκική αεροπορία. Μέχρι τις 23 Ιουλίου πολεμά ακατάπαυστα στις σκληρές μάχες της Κερύνειας.

Με την έναρξη της δεύτερης φάσης της εισβολής, στις 15 Αυγούστου, μέσα στη  γενική οπισθοχώρηση, ο Σωτήρης με μια μικρή ομάδα στρατιωτών καταφεύγουν κυνηγημένοι από τον Κοντεμένο σε περιβόλι κοντά στην Κυρά της Μόρφου. Μαρτυρία του μοναδικού επιζώντος, ο οποίος συλληφθείς οδηγήθηκε αιχμάλωτος στην Τουρκία και μετά απελευθερώθηκε, αναφέρει και το δικό του όνομα. Μπήκε στον κατάλογο των αγνοουμένων του 281 ΤΠ. Μέχρι το 2013, όταν βρέθηκαν τα οστά του, όπως και πέντε άλλων συμπολεμιστών του, σε ομαδικό τάφο μεταξύ της Κυράς Μόρφου και του Μάσσαρι. Το 2016 ταυτοποιήθηκαν με τη μέθοδο DNA. Η κηδεία του έγινε εδώ τον Απρίλιο 2017, με τιμές που αρμόζουν σε ήρωες που υπηρέτησαν με αφοσίωση την πατρίδα, θυσιάζοντας τη ζωή τους.

Συμπατριώτες, συμπατριώτισσες,

Να είστε περήφανοι για τους δυο αυτούς ήρωες της κυπριακής ελευθερίας.

Την ίδια ώρα που μέσα μας ξυπνούν πικρές αναμνήσεις από το μαύρο καλοκαίρι του 1974, μαζί αναδύεται και η ιερή υποχρέωση να ανταποκριθούμε σ’ αυτό που χρωστάμε στους νεκρούς και τους ήρωές μας, αλλά παραπάνω ακόμα οφείλουμε στα παιδιά μας και στις γενιές που έρχονται. Να επιμείνουμε και να αγωνιστούμε για τα ίδια εκείνα ιδεώδη για τα οποία έδωσαν τη ζωή τους. Όσο δύσκολος και αν είναι ο αγώνας. Όσο και αν η καθημερινότητα, η ρουτίνα, αλλά και οι αντίξοες συνθήκες κάποτε μας αποθαρρύνουν. Να επιμείνουμε για τη δικαίωση και για την ελευθερία της Κύπρου.

Αυτές τις μέρες περιμένουμε την απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Προσβλέπουμε σε επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Όπως από την πρώτη στιγμή, από την επαύριο του αδιεξόδου στο Κραν Μοντανά, το ζητά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, θέλουμε να συνεχιστεί η διαπραγμάτευση από εκεί όπου διακόπηκε εξαιτίας της άρνησης της Τουρκίας. Να οδηγηθεί ενώπιον των ευθυνών της η Τουρκία και της ανάγκης να πάρει αποφάσεις σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ζητά να συνεχιστεί η διαπραγμάτευση από εκεί όπου έφτασε, διότι είχε σημειωθεί πρόοδος και διότι θέλουμε να είναι δεδομένο και το «Πλαίσιο Γκουτέρες», αφού για πρώτη φορά Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών οριοθέτησε μια συμφωνία για την Κύπρο χωρίς ξένες εγγυήσεις και δικαιώματα επέμβασης στην Τουρκία. Μια συμφωνία που θα είναι συνώνυμη με το τέλος της κατοχής και την αποχώρηση του «Αττίλα».

Μπορεί ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, να δοκιμάζει, όπως ακούσαμε χτες, να απευθυνθεί στα Ηνωμένα Έθνη επιδιώκοντας αναγνώριση για το κατοχικό καθεστώς. Μπορεί, γράφοντας από χώματα που με πόλεμο υφάρπασαν, να απευθύνεται μέσω Τουρκίας στα Η.Ε. και να ζητά αποχώρηση της Ειρηνευτικής Δύναμης, θεωρώντας «νόμιμη» την τουρκική εισβολή. Όμως στην Κύπρο υπάρχει ειρηνευτική δύναμη διότι έγινε πόλεμος κατάκτησης. Και λύση του Κυπριακού δεν σημαίνει κάτι άλλο παρά τερματισμό της κατοχής και της αυθαίρετης παρουσίας της Τουρκίας στην Κύπρο. Μιας παρουσίας που ακόμα και αυτή την τουρκοκυπριακή κοινότητα καταπιέζει συστηματικά και την έχει καταστήσει εντελώς υποτελή.

Θα εντείνουμε τις προσπάθειες. Η αναβαθμισμένη γεωπολιτική σημασία της χώρας μας, τόσο μέσα από τη στρατηγική συνεργασία με τις ΗΠΑ και τη συνεχιζόμενη πολύ στενή σχέση με τη Ρωσία, όσο και μέσα από την ενεργητική παρουσία και συμμετοχή μας στην ΕΕ, αλλά και το πλέγμα τριμερών συμμαχιών με τα γειτονικά κράτη, που αναδεικνύει την Κύπρο ως ευρωπαϊκό πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο, δημιουργούν ερείσματα και ενισχύουν την προσπάθεια να φτάσουμε σε μία σωστή λύση.  Αντλώντας υποστήριξη και συμπαράσταση ανά το διεθνές, επιδιώκουμε να οδηγήσουμε την Τουρκία να δεήσει επιτέλους να διαπραγματευτεί για την ουσία του Κυπριακού: να πάψει να θεωρεί ότι μπορεί να ελέγχει και να χειραγωγεί την Κύπρο. Να εγκαταλείψει την ιδέα ότι μπορεί είτε με εγγυήσεις ή στρατιωτική παρουσία είτε με συνταγματική αιχμαλωσία και υποκίνηση των Τουρκοκυπρίων, να ορίζει την τύχη μας. Για μια συμφωνία συμβιβασμού μεν, αλλά σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τα ψηφίσματα των Η.Ε. Συμφωνία ευθυγραμμισμένη με τις αρχές και τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τιμούμε σήμερα τη μνήμη του Αντωνάκη Μανώλη και του Σωτήρη Κολοβού, δυο νέων παλληκαριών που έδειξαν στο πεδίο της μάχης ψυχική αρετή. Στη σύντομη ζωή τους αλλά κυρίως με το θάνατό τους, έδωσαν αδιαμφισβήτητη μαρτυρία για τους νέους της Κύπρου. Για τους ανθρώπους μας που στις φρικτές συνθήκες του άνισου πολέμου δεν λιποψύχησαν, αλλά επέλεξαν συνειδητά να υπηρετήσουν το ιερό καθήκον προς την πατρίδα και το κοινό καλό.

Κλίνουμε ευλαβικά το γόνυ στους ήρωες της κοινότητας του Αγίου Θεοδώρου. Μπροστά στο μεγαλείο της θυσίας τους ωχριά κάθε μεγαλοστομία. Την ψυχή των ηρώων την αναπαύει ο Κύριος. Εγώ, απλά προτείνω, τιμώντας τη μνήμη τους, να αντλήσουμε δύναμη και απαντοχή από τα λόγια του λόγιου Λεόντιου Μαχαιρά. Ο οποίος σε μιαν άλλην εποχή ξένης κατοχής, στα χρόνια της Φραγκοκρατίας, έγραφε:  “ότι το νερόν πάγει και ο άμμος μεινίσκει, τουτέστιν οι ξένοι θέλουν πάγειν και οι τοπικοί θέλουν μείνειν”.

Αντωνάκης Μανώλη και Σωτήρης Κολοβός έμειναν και στάθηκαν. Μένουν και φυλάνε Θερμοπύλες, στον Πενταδάχτυλο και στην Κυρά της Μόρφου.

Αιωνία ας είναι η μνήμη τους.

______________

ΡΜ/ΣΧ