Ανακοινωθέντα

Η σημερινή περιοδεία μου στην ευρύτερη περιοχή του Τροόδους δεν αποτελεί παρά την έμπρακτη απόδειξη της αγάπης που τρέφω για αυτήν την προικισμένη από τη φύση περιοχή, εις την οποία είχα το προνόμιο να ζήσω τα πρώτα χρόνια της ζωής μου, αλλά και να απολαμβάνω την τελευταία δεκαετία κατά τη διάρκεια των θερινών διακοπών.  

Και λόγω των συχνότατων παρουσιών μου είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω ιδίοις όμμασι όχι μόνο τις προοπτικές που υπήρχαν για περαιτέρω ανάπτυξη και πρόοδο στην περιφέρεια, αλλά και τα διαχρονικά προβλήματα που ταλάνιζαν τις ορεινές μας κοινότητες.

Προβλήματα όπως, μεταξύ άλλων, η πληθυσμιακή αποψίλωση, η μείωση της οικονομικής και εμπορικής δραστηριοποίησης και η περιορισμένη τουριστική επισκεψιμότητα.

Το πλέον, όμως, σημαντικό ήταν πως χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό δεν θα ήτο δυνατό να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που αντιμετώπιζαν οι ορεινές Κοινότητες.

Σε αυτό το πλαίσιο, προχωρήσαμε στην υιοθέτηση και εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου Στρατηγικού Σχεδιασμού Ανάπτυξης.

Προς επίτευξη του πιο πάνω στόχου, για πρώτη φορά στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας εκπονήθηκε η «Εθνική Στρατηγική Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων», με τον διορισμό μάλιστα συγκεκριμένου Επίτροπου εποπτείας, εκπόνησης, παρακολούθησης της υλοποίησης των αναπτυξιακών έργων της περιοχής.

Δεν μπορώ παρά να αναφέρω τον οραματιστή, τον πρώτο Επίτροπο Ορεινών Κοινοτήτων κ. Γιάννη Παπαδούρη, ο οποίος μέσα από δικές του δαπάνες έχει εκπονήσει με πανεπιστημιακούς την όλη εθνική στρατηγική και δράσεις. Την ίδια ώρα δεν μπορώ να παραγνωρίσω, ύστερα από την οικειοθελή παραίτηση του κ. Παπαδούρη, τον διάδοχο του κ. Κώστα Χαμπιαούρη, ένα στενό μου συνεργάτη που, συνεχίζοντας το έργο του προκατόχου του, γνωρίζετε πόσο ενδιαφέρθηκε για τις ορεινές κοινότητες και πόσο συνέβαλε στο να υιοθετηθούν 350 δράσεις αναπτυξιακής υφής μέχρι το τέλος του 2030 με συνολικό προϋπολογισμό πέραν των 525 εκ. ευρώ και οι οποίες θέτουν ισχυρά θεμέλια για βιώσιμη, μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και ευημερία των ορεινών κοινοτήτων, πρωτίστως προς όφελος των κατοίκων τους.

Προτού αναφερθώ σε συγκεκριμένες δράσεις που αφορούν αναπτυξιακούς σχεδιασμούς, επιτρέψτε μου να αναφερθώ ενδεικτικά σε εμβληματικές πολιτικές και έργα της Εθνικής Στρατηγικής που έχουν οριζόντιο και θεσμικό χαρακτήρα:

1.         Την επέκταση εντός Φεβρουαρίου της Εθνικής Στρατηγικής με τη συμπερίληψη των ορεινών κοινοτήτων των Επαρχιών Πάφου και Λάρνακας.

2.         Τη νέα Δήλωση Πολιτικής Τροόδους, η οποία αναμένεται να τεθεί σε ισχύ το τρέχον έτος, η οποία αποτελεί τον επιτελικό χωροταξικό σχεδιασμό και θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, στοχευμένα μέτρα πολιτικής και πρόνοιες για προαγωγή της ανάπτυξης.

3.         Τη θέσπιση της αρχής της ορεινότητας και της πολιτικής ορεινών περιοχών. Ήδη ολοκληρώθηκε η δημόσια διαβούλευση επί του Νομοσχεδίου και θα οδηγηθεί στη Βουλή για ψήφιση.

4.         Την αναγνώριση της οικοτεχνίας ως κλάδου δευτερογενούς παραγωγής.

5.         Τον προσδιορισμό ειδικών όρων και προδιαγραφών ανάπτυξης και λειτουργίας επισκέψιμων - πολυλειτουργικών αγροκτημάτων.

6.         Τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την ανάπτυξη των ορεινών Κοινοτήτων Τροόδους.

7.          Την πρόσφατη έγκριση από το Υπουργικό Συμβούλιο της δημιουργίας και ανάπτυξης των ορεινών Αθλητικών Θερέτρων.

Την ίδια ώρα μη παραγνωρίζοντας και τον πολιτισμό, και το Γραφείο Πολιτιστικών Δράσεων των ορεινών Κοινοτήτων.

Οι εν λόγω δράσεις, σε συνδυασμό με τα σχέδια χορηγιών του Υφυπουργείου Τουρισμού, την ανέγερση νέου χιονοδρομικού κέντρου και του Εθνικού Αστεροσκοπείου, αλλά και την αναβάθμιση του ρόλου και ενίσχυση της λειτουργίας της Εταιρείας Τουριστικής Ανάπτυξης και Προβολής Τροόδους, θεωρούνται στρατηγικής σημασίας.

Την ίδια στιγμή, στο Εθνικό «Σχέδιο Κύπρος_το Αύριο» προβλέπονται τέσσερα σχέδια τα οποία θα συμβάλουν ακόμα πιο πολύ στην επιδιωκόμενη ανάπτυξη των ορεινών Κοινοτήτων.

Συμπληρωματική και ενισχυτική των προσπαθειών μας για ανάσχεση της αστυφιλίας και στήριξης όχι μόνο των κατοίκων του Τροόδους, αλλά και ευρύτερα της υπαίθρου, των ορεινών, ακριτικών και μειονεκτικών περιοχών, είναι και τα σχετικά στεγαστικά σχέδια, αλλά και η επιδοματική πολιτική της Κυβέρνησης.

Όπως καλά γνωρίζετε, τον Ιούλιο του 2019 ανακοινώσαμε μια σειρά στεγαστικών σχεδίων, με στόχο να δώσουμε ουσιαστική ώθηση στις αναπτυξιακές προοπτικές των εν λόγω περιοχών, ενώ τον Φεβρουάριο του 2021 εντάχθηκαν και νέες κοινότητες στα σχέδια, διευρύνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τους δυνητικά δικαιούχους.

Δεν παρέλειψα να λάβω υπόψη μου παρατηρήσεις που έγιναν κατά την επίσκεψη μου στην Κυπερούντα όσον αφορά περιοχές που θα μπορούσαν μόνιμοι κάτοικοι, νέοι, να δικαιούνται και να αιτηθούν στεγαστικού δανείου. Υπήρχαν κάποια προβλήματα τα οποία διορθώθηκαν και έχουμε δώσει τη δυνατότητα ευρύτερου στεγαστικού σχεδιασμού για τους νέους μας.

Έως τώρα έχουν εγκριθεί πέραν των 900 αιτήσεων, οι οποίες αντιστοιχούν σε οικονομική ενίσχυση ύψους 32,5 εκατομμυρίων ευρώ.

Μάλιστα, στον προϋπολογισμό του 2023 οι διαθέσιμες πιστώσεις για τα σχέδια αυτά έχουν αυξηθεί σε 20 εκατομμύρια ευρώ, γεγονός που αποδεικνύει τη βούληση και την αποφασιστικότητα μας και την έμπρακτη στήριξη της Κυβέρνησης για τις περιοχές αυτές.

Ενώ, από το 2019 παραχωρείται το Επίδομα Στήριξης των Κατοίκων Ορεινών Περιοχών σε μόνιμους κατοίκους 119 ορεινών Κοινοτήτων, σε υψόμετρο άνω των 600 μέτρων και από το 2021 το Επίδομα για Στήριξη των Μόνιμων Κατοίκων Απομακρυσμένων Περιοχών που αφορά μη συνταξιούχους εργαζόμενους κατοίκους, σε 130 απομακρυσμένες Κοινότητες.

Στον προϋπολογισμό του 2023 οι διαθέσιμες πιστώσεις για τα δύο πιο πάνω επιδόματα ανέρχονται στα 7.5 εκατομμύρια ευρώ.

Ένα άλλο στοιχείο της ευρύτερης προσπάθειας αναγέννησης των κοινοτήτων Τροόδους ήταν και η δρομολόγηση υλοποίησης σημαντικότατων έργων του οδικού δικτύου, επενδύσεις πέραν των 200 εκατομμυρίων ευρώ, τα οποία αποτελούσαν πάγια και διαχρονικά αιτήματα των κατοίκων των ορεινών περιοχών.

Ως τα κυριότερα εξ αυτών σημειώνω τον δρόμο Λεμεσού – Σαϊττά, τον αυτοκινητόδρομο Λευκωσίας – Παλαιχωρίου  και Αστρομερίτη – Ευρύχου, αλλά και τον παρακαμπτήριο Πιτσιλιάς και τη βελτίωση του δρόμου που συνδέει τις κοινότητες Ακρούντας – Διερώνας – Αρακαπά.

Όσον αφορά αναπτυξιακές δράσεις σε επιμέρους τομείς πολιτικής, επισημαίνω τα ακόλουθα:

(α)  Στον τομέα της υγείας, με μοναδικό γνώμονα την παροχή ισότιμης πρόσβασης σε ποιoτικές υπηρεσίες υγείας σε όλους τους κατοίκους, αλλά και σε επισκέπτες των ορεινών Κοινοτήτων, προχωρήσαμε στην υλοποίηση έργων υψίστης σημασίας. Πρώτα από όλα θα πρέπει να αναφερθεί η υιοθέτηση του ΓεΣΥ που καλύπτει όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες. Επίσης:  

1.         Τη δημιουργία της Φυματιολογικής και Πνευμονολογικής Κλινικής και επέκτασης του Τμήματος Πρώτων Βοηθειών στο Νοσοκομείο Τροόδους, με παράλληλη πρόσληψη του απαραίτητου ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού. Ένα αναβαθμισμένο νοσοκομείο που δεν υστερεί κανενός άλλου.

2.         Την κατασκευή κοινοτικών ιατρείων στην Απαισιά.

3.         Την επέκταση και αναβάθμιση του Σταθμού Ασθενοφόρων στον Μονιάτη, τον Κάμπο και την Ευρύχου,  καθώς και την ενίσχυση του Σταθμού Ασθενοφόρων στον Πεδουλά.

(β)   Στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας αναβαθμίσαμε τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά το δίκτυο κοινωνικής προστασίας προς διασφάλιση αξιοπρεπούς διαβίωσης, της κοινωνικής και οικογενειακής συνοχής και των ίσων ευκαιριών για όλους τους κατοίκους των ορεινών, αλλά ιδιαιτέρως όσων έχουν ανάγκη της κρατικής μέριμνας.

Ενδεικτικά και μόνο αναφέρω:

1.          Τη λειτουργία Περιφερειακών Κέντρων Υποστήριξης Ηλικιωμένων και Αναπήρων στο Φοινί και το Παλαιχώρι.

2.         Τη λειτουργία φυσιοθεραπευτηρίων στον Άγιο Θεόδωρο Πιτσιλιάς, στο Πέρα Πεδί, τη Λάνια και σύντομα στον Καλοπαναγιώτη.

3.         Τη δημιουργία τριών Συμβουλευτικών Κέντρων στα συμπλέγματα Κοινοτήτων Σολέας, Πιτσιλιάς και ορεινών θερέτρων, τα οποία επιτρέπουν τον ταχύτερο εντοπισμό και την αντιμετώπιση των περιστατικών που χρήζουν κοινωνικής προστασίας.

4.         Τη λειτουργία Κέντρου Δημιουργικής Απασχόλησης στο Όμοδος.

5.         Τη δημιουργία Βρεφοπαιδοκομικών Σταθμών. Στον Καλοπαναγιώτη ήδη λειτουργεί,  ενώ στην Πάχνα και στην Αγία Μαρίνα Ξυλιάτου τα κτήρια βρίσκονται στο τελικό στάδιο ολοκλήρωσης και εντός Φεβρουαρίου ξεκινάει η ανέγερση και στην Τριμίκλινη.

Έργα σημασίας για την ενίσχυση των οικογενειών και κυρίως των νέων ζευγαριών.

Στον τομέα της πρόνοιας, για πρώτη φορά εισήχθη το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα που καλύπτει όλους ανεξαιρέτως, για πρώτη φορά επανεντάχθηκε η άδεια μητρότητας, για πρώτη φορά δόθηκε άδεια μητρότητας στις παρένθετες μητέρες, για πρώτη φορά αναγνωρίστηκε η άδεια πατρότητας, για πρώτη φορά διασφαλίζεται ο κατώτατος εθνικός μισθός, για πρώτη φορά διασφαλίζεται ότι κανένας συνταξιούχος δεν μπορεί να ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, για αυτό με βάση τα κριτήρια, κανένας συνταξιούχος που πληροί τα κριτήρια δεν μπορεί να έχει λιγότερες συνταξιοδοτικές απολαβές από 710 ευρώ ή αν είναι ζευγάρι 1200 ευρώ. Για να μην αναφερθώ σε σωρεία άλλων μέτρων, τα οποία αποκαλέστηκαν είτε συνταξιοδοτικά ταμεία είτε δικαιώματα δημοσίων υπαλλήλων είτε επαναφορά της ΑΤΑ έστω και κατά 50% με πρόθεση της Κυβέρνησης βεβαίως την εποικοδομητική συζήτηση με τις εργοδοτικές οργανώσεις και τις συντεχνίες των εργαζομένων, πλην όμως, δυστυχώς, οι υφιστάμενες απόψεις μεταξύ εργοδοτικών οργανώσεων και οργανώσεων των εργαζομένων διίστανται τόσο πολύ που δεν επέτρεψαν στην Κυβέρνηση, χωρίς να έχουμε περαιτέρω συνέπειες, την επίλυση αυτού του προβλήματος. Όμως, αυτό που καταργήθηκε το 2011 επανήλθε το 2017 και είναι προς συζήτηση στο τραπέζι η περαιτέρω παραχώρηση της ΑΤΑ.

(γ)  Ανάλογη βούληση και αποφασιστικότητα επιδείξαμε όσον αφορά τον τομέα του πολιτισμού, μέσα από την υλοποίηση στοχευμένων έργων και δράσεων.

Ως τα σημαντικότερα αυτών σημειώνω:

1.         Την ίδρυση και λειτουργία του Ιδρύματος Πολιτισμού Ορεινών Κοινοτήτων Τροόδους στον Αμίαντο.

2.         Τη δημιουργία του Εργαστηρίου Καλλιτεχνών στη Λάνια και του δικτύου φιλοξενίας καλλιτεχνών στις ορεινές Κοινότητες.

3.         Τη δημιουργία Μουσείου Αγροτικής Κληρονομιάς στον Ξυλιάτο.

4.         Τη λειτουργία Πολιτιστικού Πολυδύναμου Κέντρου στον Λιμνιάτη.

5.         Τη συντήρηση, αποκατάσταση, αναβάθμιση και αξιοποίηση των μνημείων της περιοχής.

6.         Τη δρομολόγηση λειτουργίας των Δικτύων Ανοικτών Οικομουσείων.

(δ)  Όσον αφορά τoν τομέα της παιδείας και ανώτερης εκπαίδευσης, προχωρήσαμε:

1.         Στην επέκταση του θεσμού των προαιρετικών ολοήμερων σχολείων σε δημοτικά και νηπιαγωγεία, ενώ λειτούργησαν και θερινά σχολεία.

2.         Ξεκίνησε ο κλάδος Γεωπονίας στο Λύκειο Σολέας, με προοπτική τη δημιουργία Αγροτικής Τεχνικής Σχολής στη Γαλάτα, ενώ στο Όμοδος λειτουργεί ο κλάδος Οινοποιίας – Αμπελουργίας.

3.         Στη δημιουργία πανεπιστημιακού αγροκτήματος στη Λόφου.

4.         Στη δημιουργία Σχολής Γαστρονομίας στον Μονιάτη.

5.         Στην επέκταση των Δημοτικών Σχολείων Κυπερούντας και Κοράκου και την αναβάθμιση του Δημοτικού Σχολείου Τριμίκλινης.

(ε)           Στο πλαίσιο αναβάθμισης των παρεχόμενων υπηρεσιών ασφάλειας στις ορεινές κοινότητες, έχουν ολοκληρωθεί σωρεία έργων, όπως:

1.         Η ανέγερση της Αστυνομικής Διεύθυνση Μόρφου στην Ευρύχου.

2.         Οι αναβαθμίσεις σε Αστυνομικούς και Πυροσβεστικούς Σταθμούς στην Κακοπετριά, τον Κάμπο, τις Πλάτρες, την Πάχνα, το Καλό Χωριό, τον Μονιάτη και την Ευρύχου, με παράλληλη ενίσχυση του αστυνομικού και πυροσβεστικού προσωπικού.

Ενώ, έχει δρομολογηθεί η κατασκευή Ελικοδρομίου στην Αστυνομική Περιφέρεια Μόρφου και Αστυνομικού Σταθμού στη Λάνια.

3.         Η υλοποίηση αντιπλημμυρικών και άλλων έργων πυροπροστασίας εκατομμυρίων ευρώ.

(στ)          Όσον αφορά τον τομέα της γεωργίας, προωθείται η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος παραγωγής, πιστοποίησης και προώθησης των προϊόντων του Τροόδους, ενώ μέσα από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης επωφελούνται από σχέδια χορηγιών οι αγρότες και κτηνοτρόφοι της περιοχής.

Περιττό να αναφέρω τα σχέδια και τη στρατηγική για τις ορεινές Κοινότητες του Υφυπουργείου Τουρισμού και με κάθε τρόπο την αναβάθμιση, τη χορήγηση και την ενίσχυση όσων επιθυμούν, και ήδη πραγματώνονται ανάλογες επενδύσεις, όσον αφορά τα τουριστικά καταλύματα και τα επισκέψιμα αγροκτήματα.

Το Υπουργείο Εσωτερικών και οι Επαρχιακές Διοικήσεις προωθούν σειρά άλλων αναπτυξιακών έργων εκ των οποίων τα πλείστα έχουν δρομολογηθεί. Έργα όπως, μεταξύ άλλων, η δημιουργία χώρων στάθμευσης, πάρκων, πολυκέντρων νεολαίας, αναπλάσεις και εξωραϊσμοί πυρήνων και άλλων χώρων, καθώς και αναπαλαιώσεις, ανακαινίσεις, συντηρήσεις και ανεγέρσεις κοινοτικών κτηρίων.

Για να μην αναφερθώ και σε σωρεία άλλων έργων, όπως:

1.         Την αναβάθμιση του Κέντρου Υψηλού Αθλητισμού στον Αγρό και μετατροπή του σε Κέντρο Ευρωστίας, Έρευνας και Αποκατάστασης.

2.         Την ίδρυση και λειτουργία Εκπαιδευτικών Πολυκέντρων Νεολαίας Ορεινών Κοινοτήτων Τρόοδους στην Ευρύχου.

3.         Τη λειτουργία Κέντρων Εξυπηρέτησης του Πολίτη στην Κακοπετριά και στον Αγρό.

Υπάρχει μια ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική για τις ορεινές Κοινότητες.

Θέλω να εκφράσω ευγνώμονες ευχαριστίες προς όλους σας για την όλη στήριξη κατά τη διάρκεια της πολιτικής μου διαδρομής, πολύ περισσότερο τα τελευταία δέκα χρόνια. Σας είμαι ευγνώμων και να ξέρετε ότι και μετά την 1^η Μαρτίου θα ενδιαφέρομαι για τα κοινά που αφορούν τους αγαπημένους μου κατοίκους της υπαίθρου ανεξάρτητα ιδεολογικού ή πολιτικού χρώματος.

Αποδείξαμε ότι αυτά τα δέκα χρόνια πολιτευτήκαμε για την προκοπή, για την ανάπτυξη, τη σταθερότητα και γενικότερα για να αποκαταστήσουμε την αξιοπρέπεια του κάθε πολίτη και αυτής της χώρας. 

(ΡΜ/ΜΓ)