Ανακοινωθέντα

Το έργο που ανέπτυξε το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος κατά την τελευταία πενταετία υπηρετεί το όραμα που έθεσε το Υπουργείο, να καταστεί δηλαδή η Κύπρος πιο αειφόρος και πιο «πράσινη», μέσα από την εφαρμογή των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης στον αγροτικό τομέα, την ολοκληρωμένη προστασία του περιβάλλοντος και την αειφόρο διαχείριση των φυσικών πόρων.

Στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης, οι δράσεις του Υπουργείου επικεντρώθηκαν στη βελτίωση των συνθηκών υπό τις οποίες δραστηριοποιούνται οι αγρότες μας, στην αύξηση του εισοδήματός τους αλλά και στο να καταστεί ο αγροτικός τομέας πιο ανταγωνιστικός και πιο φιλικός προς το περιβάλλον. Μέσα από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ), για τους σκοπούς αυτούς διατέθηκαν στον αγροτικό τομέα πέραν των 180 εκατομμυρίων ευρώ. Σημαντική θεωρείται και η πρόσφατη απόφαση για ένταξη των αγροτών στους δικαιούχους χρήσης του συστήματος εικονικού συμψηφισμού αλλά και χρηματοδότησης, μέσα από το ΠΑΑ, της εγκατάστασης φωτοβολταϊκών στον αγροτικό τομέα. ‘Αλλα 240 εκατομμύρια ευρώ διατέθηκαν στους αγρότες ως εκταρικές επιδοτήσεις, βελτιώνοντας έτσι το εισόδημά τους. Σημαντική ήταν και η στήριξη του αμπελοοινικού τομέα με κονδύλια που φτάνουν τα 23 εκατομμύρια ευρώ και που συνέβαλαν ώστε οι κυπριακοί οίνοι να μπορούν να διακριθούν σε διεθνείς διαγωνισμούς.

Στον τομέα της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, οι δράσεις του Υπουργείου συνέβαλαν αφενός στη διαχείριση των διαδοχικών κρίσεων που έπληξαν ευρύτερα την κυπριακή οικονομία και αφετέρου στην αξιοποίηση του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος που προσφέρουν τα μοναδικά κυπριακά προϊόντα. Εξαιρετικής σημασίας θεωρείται η κατοχύρωση του χαλλουμιού ως προϊόντος Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης, μετά από προσπάθειες δεκαετιών. Ήδη, τα αποτελέσματα αυτής της εξέλιξης φαίνεται να είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Το δεύτερο σημαντικότερο εξαγωγικό αγροτικό προϊόν της Κύπρου, η «πατάτα κοκκινογής», αναμένεται να κατοχυρωθεί επίσης ως Προϊόν Γεωγραφικής Ένδειξης, αφού πρόσφατα δημοσιεύθηκε η σχετική αίτηση σε εθνικό επίπεδο και θα ακολουθήσει η αίτηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η Κυβέρνηση στάθηκε δίπλα στον αγροτικό κόσμο κατά τη διάρκεια των διαδοχικών κρίσεων που δημιούργησαν η πανδημία του κορωνοϊού και οι επιπτώσεις της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Τα ποσά που δόθηκαν, μέσα από στοχευμένα προγράμματα για στήριξη των αγροτών που είχαν πληγεί περισσότερο από τις κρίσεις αυτές, ανέρχονται σε 50 εκατομμύρια ευρώ.

Στον αγροτικό τομέα εφαρμόστηκαν μια σειρά από σημαντικές μεταρρυθμίσεις και μέτρα που εκσυγχρονίζουν το θεσμικό πλαίσιο που διέπει την αγροτική δραστηριότητα. Οι σημαντικότερες από αυτές ήταν η ψήφιση του νόμου για την αντιμετώπιση των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών στην αλυσίδα εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων ο οποίος ήδη τέθηκε σε εφαρμογή, ο νόμος που κατατέθηκε στη Βουλή για τη ρύθμιση της λειτουργίας των λαϊκών αγορών, ο οποίος μειώνει την ψαλίδα τιμών μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών, το νομοσχέδιο για την καθιέρωση του κυπριακού σήματος που θα δώσει προστιθέμενη αξία στα κυπριακά προϊόντα, η κατάργηση του Οργανισμού Γεωργικής Ασφάλισης και η δημιουργία ενός νέου συστήματος διαχείρισης κινδύνων, με το οποίο επιτυγχάνεται ουσιαστική στήριξη του εισοδήματος των αγροτών (από το 2019 που λειτούργησε το νέο σύστημα χορηγήθηκαν στους αγρότες περίπου 38 εκατομμύρια ευρώ για κάλυψη του απολεσθέντος εισοδήματος), η κατάργηση της Επιτροπής Σιτηρών Κύπρου, που λειτουργούσε με ζημιογόνο τρόπο, και η ψήφιση του νόμου για τη διατήρηση αποθεμάτων πρώτων υλών των ζωοτροφών και σιτηρών για ανθρώπινη χρήση.

Σε ό,τι αφορά στην προστασία και ευημερία των ζώων, το Υπουργείο έχει αναπτύξει σημαντικές πρωτοβουλίες, οι οποίες αποσκοπούσαν στη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου θεσμικού πλαισίου. Για τον σκοπό αυτό, αναθεωρήθηκαν ή δημιουργήθηκαν μια σειρά από νέες νομοθεσίες και στηρίχθηκαν οι φιλοζωικές οργανώσεις, οι οποίες επιτελούν σημαντικό και αξιέπαινο έργο και θεωρούνται από το Υπουργείο ως σταθεροί συνεργάτες.

Στον τομέα της αλιείας, των θαλασσίων ερευνών και της γαλάζιας ανάπτυξης, οι προσπάθειες του Υπουργείου επικεντρώθηκαν στην οικονομική και κοινωνική ευημερία του αλιευτικού τομέα της Κύπρου, σε ένα καθαρό, υγειές και παραγωγικό θαλάσσιο περιβάλλον. Μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος Θάλασσα 2014 – 2020, διατέθηκαν συνολικά 33 εκατομμύρια ευρώ, ενώ το ποσό αυτό αναμένεται να αυξηθεί μέχρι τα 53 εκατομμύρια με την ολοκλήρωση των έργων που βρίσκονται σε εξέλιξη. Για τη στήριξη της υδατοκαλλιέργειας, η οποία τα τελευταία χρόνια παρουσίασε σημαντική ανάπτυξη, άρχισαν οι διαδικασίες κατασκευής μιας νέας, σύγχρονης λιμενικής υποδομής στο Πεντάκωμο, με εκτίμηση δαπάνης 35 εκατομμυρίων ευρώ. Παράλληλα, αναβαθμίστηκαν μια σειρά από αλιευτικά καταφύγια, ώστε να παρέχεται ασφαλής ελλιμενισμός στους επαγγελματίες αλιείς.

Στον τομέα της υδατικής πολιτικής, οι δραστηριότητες του Υπουργείου επικεντρώθηκαν αφενός στην ικανοποίηση των αναγκών σε νερό με βιώσιμο τρόπο και αφετέρου στη διασφάλιση της ποιότητας και της προστασίας των υδάτινων πόρων και του περιβάλλοντος. Για τον σκοπό αυτό, υλοποιήθηκαν ή βρίσκονται σε εξέλιξη μεγάλα αναπτυξιακά υδατικά έργα συνολικής αξίας 400 εκατομμυρίων ευρώ, που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Συνοχής, το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης, όπως επίσης και τον κρατικό Προϋπολογισμό. Παράλληλα, άρχισαν ο προγραμματισμός, σχεδιασμός και προώθηση της υλοποίησης πρόσθετων έργων, συνολικής αξίας πέραν των 865 εκατομμυρίων ευρώ.

Στον τομέα του περιβάλλοντος, σημαντική εξέλιξη αποτελεί η απόφαση για εξορθολογισμό και αναβάθμιση του πλαισίου διαχείρισης των θεμάτων του περιβάλλοντος, μέσα από τη δημιουργία της νέας Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος, κάτω από το Υπουργείο. Την πενταετία που πέρασε, εγκρίθηκε και άρχισε να εφαρμόζεται η στρατηγική και το σχέδιο δράσης για τη βιοποικιλότητα στην Κύπρο, με χρονικό ορίζοντα το 2030 και προϋπολογισμό 30 περίπου εκατομμυρίων ευρώ. Μετά από δεκαετίες συζητήσεων άρχισε και η υλοποίηση του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα, με εκτιμώμενη αξία γύρω στα 44 εκατομμύρια ευρώ. Παράλληλα, συνεχίζονται οι προσπάθειες για τη δημοσίευση του Τοπικού Σχεδίου Ακάμα. Καταβλήθηκε, επίσης, μεγάλη προσπάθεια για συμπλήρωση του δικτύου ΝATURA 2000 στην Κύπρο, με την ένταξη οκτώ νέων περιοχών σε αυτό και την επέκταση τεσσάρων από τις υφιστάμενες περιοχές του δικτύου. Επιπρόσθετα, καταρτίστηκε Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη βιολογική καταπολέμηση των τρωκτικών, το οποίο στοχεύει στη μείωση των τρωκτικοκτόνων μέσω της χρήσης του ανθρωποπουλιού και στην προστασία της βιοποικιλότητας. Ήδη οι ποσότητες τρωκτικοκτόνων που χρησιμοποιούνται στην Κύπρο μειώθηκαν σχεδόν στο μισό.

Με δεδομένη την κλιματική αλλαγή, το Υπουργείο αντιμετώπισε τη μεγάλη πρόκληση της προστασίας των δασών από τις πυρκαγιές μέσα από ένα ολοκληρωμένο σχεδιασμό. Ο σχεδιασμός αυτός περιλάμβανε ενίσχυση σε πτητικά και επίγεια μέσα δασοπυρόσβεσης, εφαρμογή σχεδίων διαχείρισης της βλάστησης και δημιουργία νέων υποδομών, όπως ο νέος δίαυλος στην περιοχή Μάμμαρι-Κοκκινοτριμιθιάς για πυροσβεστικά αεροσκάφη.

Ένα σύνολο δραστηριοτήτων του Υπουργείου αφορούσε στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, κάτι που αποτελεί επιτακτική ανάγκη για την Κύπρο, αφού αφενός βρίσκεται σε μια περιοχή που επηρεάζεται ιδιαίτερα και αφετέρου θα πρέπει να καλύψει τους φιλόδοξους στόχους που έχουν τεθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Σε αυτό το πλαίσιο, καταρτίστηκε Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα και υιοθετήθηκε η μακροπρόθεσμη στρατηγική της Κύπρου για ανάπτυξη με χαμηλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, προς μια οικονομία μηδενικών εκπομπών το 2050. Εφαρμόστηκε επίσης το πρόγραμμα «Φυτεύω για το κλίμα», μέσω του οποίου παραχωρήθηκαν από το Τμήμα Δασών σε οργανωμένα σύνολα και ιδιώτες, δεκάδες χιλιάδες δενδρύλλια.

Κορυφαία δράση σε σχέση με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής αποτέλεσε η πρωτοβουλία του Προέδρου της Δημοκρατίας για τον συντονισμό των χωρών της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Στην πρωτοβουλία αυτή συμμετείχαν πέραν των 240 επιστημόνων, υπό τον συντονισμό του Ινστιτούτου Κύπρου, και οι εισηγήσεις τους, υπό μορφή σχεδίου δράσης, υιοθετήθηκαν σε διάσκεψη των ηγετών της περιοχής, η οποία πραγματοποιήθηκε στην Αίγυπτο το 2022.

Στον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων, υιοθετήθηκε νέο Σχέδιο Διαχείρισης Δημοτικών Αποβλήτων 2022 – 2028, το οποίο περιλαμβάνει 65 μέτρα, με προϋπολογισμό πέραν των 80 εκατομμυρίων ευρώ. Αριθμός έργων για τη διαχείριση αποβλήτων έχουν ήδη αρχίσει να υλοποιούνται, με χρονικό ορίζοντα υλοποίησης  το 2027. Εκσυγχρονίστηκε, επίσης, το νομοθετικό πλαίσιο για τη διαχείριση των δημοτικών αποβλήτων και άρχισε η διαδικασία εφαρμογής του Προγράμματος «Πληρώνω όσο Πετώ».

Πρόσθετα, προωθήθηκε ένα βελτιωμένο νομοθετικό και θεσμικό πλαίσιο για την αποδοτικότερη και αποτελεσματικότερη χρήση των αξιοποιήσιμων αδρανών υλικών που προκύπτουν από την επεξεργασία αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων, στο πλαίσιο των αρχών της κυκλικής οικονομίας.

Στον τομέα της Μετεωρολογίας, εκσυγχρονίζεται σε συνεχή βάση το δίκτυο σταθμών αυτόματης μετεωρολογικής παρατήρησης, ενώ αναβαθμίστηκαν οι υποδομές μετεωρολογικού εξοπλισμού για υποστήριξη της αεροναυσιπλοΐας, με στόχο τη βελτιστοποίηση της ασφάλειας των πτήσεων.

Τέλος, το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος αφήνει ως παρακαταθήκη στην επόμενη κυβέρνηση τρία εγκεκριμένα από την ΕΕ εργαλεία:

-  Τη συμβολή του στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με 19 μέτρα - 5 μεταρρυθμίσεις + 14 Επενδύσεις και προϋπολογισμό 200 εκατομμυρίων ευρώ.

-  Το Στρατηγικό Σχέδιο της Κύπρου για τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (2023-2027) με προϋπολογισμό 454 εκατομμυρίων ευρώ.

-  Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας 2021-2027,  με προϋπολογισμό 54.7 εκατομμυρίων ευρώ.

(ΕΠ/ΕΧΡ)