Cookies management by TermsFeed Cookie Consent
Τελευταίες Ειδήσεις

Ανακοινωθέντα

28-03-2023 21:15

Χαιρετισμός της Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων κας Τζόζης Χριστοδούλου στην εκδήλωση για την Ημέρα της Γυναίκας

Καλωσορίσατε στη σημερινή εκδήλωση, η οποία σηματοδοτεί την παγκόσμια ημέρα για τα δικαιώματα των γυναικών. Θα ήθελα σήμερα, στην πρώτη εκδήλωση που αφορά την ισότητα των φύλων, να ευχαριστήσω δημόσια τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Νίκο Χριστοδουλίδη για την τιμή να μου αναθέσει καθήκοντα Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων. Κύριε Πρόεδρε, αγαπητές φίλες, θα εργαστώ με προσήλωση, με ευθύνη, κτίζοντας πάνω σε όλα αυτά που έχουν ήδη επιτευχθεί, ώστε να αναβαθμιστεί η χώρα μας ως προς την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών. Μέσω ουσιαστικών πολιτικών που θα επηρεάσουν θετικά την καθημερινή ζωή των γυναικών και θα έχουν θετικό αντίκτυπο σε ολόκληρη την κοινωνία μας, την οικονομία μας και την πολιτεία μας.  

Η προώθηση της Ισότητας μεταξύ Γυναικών και Ανδρών και η πλήρης διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών, αποτελεί σημαντικό ζητούμενο και προϋπόθεση για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη όλων των κοινωνιών. Η ισότητα των φύλων σημαίνει ότι οι ανάγκες και τα ανθρώπινα δικαιώματα τόσο των γυναικών όσο και των ανδρών θεωρούνται ισότιμα, όπως εξάλλου και οι υποχρεώσεις τους. Οι γυναίκες και οι άνδρες έχουν βιολογικές διαφορές, οι οποίες θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό νομοθεσιών, πολιτικών, δράσεων και μέτρων, ενώ παράλληλα οι άνδρες και οι γυναίκες θα πρέπει να συμμετέχουν ισότιμα στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων, μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις στη βάση του φύλου τους. Μέσα από μια ολιστική προσέγγιση, στόχος μας είναι να προωθήσουμε την ενεργό συμμετοχή των γυναικών στα κοινά, δημιουργώντας ένα έμφυλο πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο. Για την επίτευξη του στόχου δημιουργούμε τις κατάλληλες προϋποθέσεις μέσω της αποδόμησης των έμφυλων στερεότυπων και προκαταλήψεων σε όλους τους  τομείς αλλά και της ενίσχυσης και της δημιουργίας νέων δομών για διευκόλυνση των γονέων, στην ίση κατανομή ευθυνών, στην ενεργό συμμετοχή τους στην αγορά εργασίας και στις θέσεις λήψης αποφάσεων.

Προς την επίτευξη των πιο πάνω, το πρόγραμμα διακυβέρνησης περιλαμβάνει συγκεκριμένες πολιτικές και εφαρμόσιμες δράσεις, οι οποίες κτίζουν σε προηγούμενες δράσεις προς την προώθηση της ισότητας των φύλων. Στη σημερινή μου παρέμβαση θα εστιάσω στο πώς προχωράμε πρακτικά, ποιος ο στόχος και ποιος ο σχεδιασμός. Δεν θα αναφερθώ σε όλες τις δράσεις του προγράμματος διακυβέρνησης, αλλά ενδεικτικά θα παρουσιάσω κάποιες.

Ο πρώτος στόχος είναι η θεσμοθέτηση του Γραφείου Επίτροπου Ισότητας, ώστε να παράγει πολιτική, να έχει συντονιστικό ρόλο και να παρακολουθεί την οριζόντια εφαρμογή των πολιτικών ισότητας σε όλα τα Υπουργεία και τα Υφυπουργεία. Έχει ήδη αποφασιστεί από το Υπουργικό Συμβούλιο όπως όλα τα υπουργεία και υφυπουργεία ορίσουν άτομο, το οποίο θα εργάζεται προς αυτή την κατεύθυνση σε συντονισμό με το Γραφείο Επιτρόπου. Για να γίνω πιο σαφής, θα καταρτιστεί ο Εθνικός Στρατηγικός Σχεδιασμός για την Ισότητα των Φύλων, ο οποίος θα εκπονηθεί σε συνεργασία με όλα τα Υπουργεία/ Υφυπουργεία, μετά από διαβουλεύσεις με τον Εθνικό Μηχανισμό για τα Δικαιώματα της Γυναίκας και την κοινωνία των πολιτών. Ακολούθως, τα Υπουργεία/Υφυπουργεία θα εκπονήσουν το δικό τους, εσωτερικό πλάνο δράσης, ώστε να υλοποιηθεί η Εθνική Στρατηγική για την Ισότητα.

Στόχος, πέραν της υλοποίησης των δράσεων της Στρατηγικής, είναι η προσπάθεια εμπέδωσης της έμφυλης κουλτούρας στην κρατική μηχανή.

Θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι δεν έχω ψευδαισθήσεις ότι είναι εύκολο το εγχείρημα. Όμως γνωρίζω πολύ καλά πως υπάρχει η πολιτική βούληση πρώτα από τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τους Υπουργούς/ Υφυπουργούς. Προς αυτή την κατεύθυνση, έχω ήδη αρχίσει έναν κύκλο επαφών με όλους και όλες τις / τους Υπουργούς και Υφυπουργούς, τους οποίους ευχαριστώ για τη συνεργασία, θέτοντας ζητήματα προτεραιότητας στη βάση του προγράμματος διακυβέρνησης. Πιο συγκεκριμένα, και αφού λάβω ενημέρωση των αρμόδιων προσώπων που θα οριστούν σε όλα τα Υπουργεία, θα προχωρήσουμε με την εκπαίδευσή τους, ώστε να έχουν στον πυρήνα του χαρτοφυλακίου τους, ως βασική αρχή, την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στις πολιτικές τους.

Παράλληλα, ξεκίνησε η αξιολόγηση του υφιστάμενου στρατηγικού σχεδίου για την ισότητα το οποίο λήγει φέτος, ώστε το καλοκαίρι να ξεκινήσει η ευρεία διαβούλευση για τη συγγραφή του νέου στρατηγικού σχεδιασμού. Θέλουμε ο νέος σχεδιασμός να είναι, πάνω από όλα, υλοποιήσιμος, με μια ολιστική προσέγγιση, που θα φέρει μετρήσιμα αποτελέσματα.

Έχουμε συνειδητοποιήσει μέχρι σήμερα ότι οι αποσπασματικές δράσεις δεν αποδίδουν, τουλάχιστον όχι στον βαθμό που επιθυμούμε.

Συγκεκριμένα, μια πολιτική και ίσως από τις πιο σημαντικές, είναι η εφαρμογή του κρατικού έμφυλου προϋπολογισμού. Στόχος της πολιτικής αυτής είναι ο δίκαιος καταμερισμός του προϋπολογισμού, ώστε να έχουμε ισότιμη κατανομή των πόρων στους άντρες και στις γυναίκες. Για να γίνει πιο κατανοητό, θα ήθελα να δώσω ένα πρόσφατο παράδειγμα. Το παράδειγμα αφορά τις καλαθοσφαιρίστριες κάτω των 16 ετών που αρχικά είχε αποκοπεί η συμμετοχή τους στο ευρωπαϊκό αναπτυξιακό πρωτάθλημα λόγω έλλειψης προϋπολογισμού, ενώ τα αγόρια προχωρούσαν κανονικά. Το λάθος διορθώθηκε. Αυτό δεν θα συνέβαινε εάν είχαμε αρχικά εφαρμόσει τον έμφυλο προϋπολογισμό στην Κυπριακή Ομοσπονδία Καλαθόσφαιρας. Παράλληλα, αξίζει να σημειωθεί ότι κατατέθηκε τροποιητική πρόταση νόμου του ΚΟΑ στην Επιτροπή Παιδείας της Βουλής, όπου εντάσσεται η αρχή της έμφυλης ισότητας στις ευκαιρίες και στις οικονομικές παροχές.

Το παράδειγμα της καλαθόσφαιρας αλλά, και η τροποποίηση του νόμου όπως έχει διαμορφωθεί, αφενός εξηγεί τα προβλήματα που παρουσιάζονται όταν δεν λαμβάνεται υπόψη η διάσταση του φύλου στον προϋπολογισμό και αφετέρου δείχνει ότι, όταν υπάρχει θέληση και η κατανόηση της σημαντικότητας της έμφυλης διάστασης, μπορούμε να προχωρήσουμε σε διορθωτικές πράξεις, μακριά από διακρίσεις. Με στόχο να εφαρμόσουμε την πολιτική αυτή, είμαστε σε επαφή με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Ισότητας των Φύλων για να μας παρέχουν την κατάλληλη τεχνογνωσία σε συνεργασία, φυσικά, με το Υπουργείο Οικονομικών.

Συζητώντας θέματα οικονομικά, τα οποία ως γνωστό συνδέονται άμεσα και με την αγορά εργασίας, μια σημαντική πολιτική αφορά τη μείωση του χάσματος αμοιβών. Σήμερα στην Κύπρο για κάθε 1 ευρώ που παίρνουν οι άντρες, οι γυναίκες παίρνουν 90 σεντς. Δηλαδή το χάσμα αμοιβών είναι στο 9.9%.

Για τη μείωση και εξάλειψη του χάσματος αμοιβών βρισκόμαστε σε διαβουλεύσεις με τον Υπουργό Εργασίας, και επόμενο βήμα είναι ο κύκλος επαφών με τους κοινωνικούς εταίρους με τους οποίους θα επεξεργαστούμε λύσεις.

Στόχος της Κυβέρνησης είναι η ενίσχυση της οικονομικής αυτονομίας των γυναικών,  η μείωση τόσο του έμφυλου χάσματος αμοιβών όσο και στις συντάξεις. Σήμερα το χάσμα των συντάξεων βρίσκεται στο 37.2%.

Για να μιλάμε όμως πιο συγκεκριμένα, θα προχωρήσουμε στην ενίσχυση και αναβάθμιση του ρόλου των αρμόδιων επιθεωρητών και λειτουργών του Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων για  καλύτερο χειρισμό καταγγελιών, αλλά και αυτεπάγγελτων επιθεωρήσεων που αφορούν στην ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών στην εργασία και στην ίση αμοιβή, ενώ θα πρέπει να εφαρμόσουμε πλήρως την οδηγία για τη μισθολογική διαφάνεια.

Παράλληλα, στο πλαίσιο συνεργασίας με τους κοινωνικούς εταίρους, εισηγούμαστε τη διεξαγωγή κοινής αξιολόγησης που αφορά το χάσμα αμοιβών. Θα ενθαρρύνουμε και θα προωθήσουμε συνεργασίες, που  στηρίζουν τις ιδιωτικές εταιρείες, να εκπονήσουν σχέδιο δράσης για την ισότητα των φύλων, στο πλαίσιο και των στόχων του ΟΗΕ για την αειφόρο ανάπτυξη 2030.

Την ίδια στιγμή, αξίζει να σημειωθεί ότι πρόσφατα η ΕΕ έχει υιοθετήσει οδηγία για ισότιμη εκπροσώπηση του υπο-εκπροσωπούμενου φύλου στα Διοικητικά Συμβούλια των επιχειρήσεων εισαγμένων σε ευρωπαϊκά χρηματιστήρια.

Δηλαδή, τη θεσμοθέτηση των ποσοστώσεων. Προχωράμε σε πλήρη εφαρμογή της οδηγίας, η οποία εξασφαλίζει τουλάχιστον το 40% των μη εκτελεστικών διοικητικών στελεχών ή τουλάχιστον το 33% όλων των διοικητικών στελεχών να προέρχονται από το υπο-εκπροσωπούμενο φύλο. Κατά την επιλογή μεταξύ υποψηφίων με ίσα προσόντα, τα διοικητικά συμβούλια θα πρέπει, πλέον, να δίνουν προτεραιότητα σε υποψήφιους/ες από το υπο-εκπροσώπουμενο φύλο.

Έχοντας αναφέρει τα πιο πάνω, είναι σημαντικό επίσης να επισημάνω ότι η μείωση του χάσματος αμοιβών, αλλά και του έμφυλου χάσματος στα διοικητικά συμβούλια των επιχειρήσεων, μπορεί να αυξήσει την παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα κατά περίπου 7%, ή περίπου 7 τρισεκατομμύρια δολάρια (Moody's Analytics). Η Παγκόσμια Τράπεζα αναφέρει ότι οι προκαταλήψεις και οι ανισότητες μεταξύ των φύλων που τοποθετούν τις γυναίκες σε επαγγέλματα με χαμηλούς μισθούς ή στη μερική απασχόληση, συμβάλλουν στο μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων. Είναι γεγονός ότι οι γυναίκες αποτελούν την πλειοψηφία των εργαζομένων στη μερική απασχόληση αφού, ακριβώς λόγω των στερεοτύπων, οι γυναίκες είναι που αναλαμβάνουν στους ώμους τους το σύστημα φροντίδας για παιδιά, αλλά και για τους ευάλωτους συμπολίτες και συμπολίτισσες μας.

Προς αυτή την κατεύθυνση, και στο πλαίσιο των πολιτικών του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας για τη συμφιλίωση της επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής, προχωράμε στην επιδότηση και επέκταση των ωραρίων λειτουργίας για βρεφονηπιακούς σταθμούς και σταθμούς φύλαξης παιδιών. Εκεί όπου υπάρχει ανάγκη δημιουργούμε νέες δομές φροντίδας για ηλικιωμένα άτομα, για φύλαξη παιδιών και άτομα με αναπηρίες.  Στόχος, πέραν της παροχής ουσιαστικών υπηρεσιών σε συμπολίτες και συμπολίτισσές μας που έχουν ανάγκη, όλοι οι γονείς να μπορούν να ενταχθούν/επανενταχθούν ομαλότερα στην αγορά εργασίας.

Την ίδια στιγμή, θα πραγματοποιήσουμε μελέτη για επέκταση της φροντίδας και καθιέρωση του θεσμού των υπηρεσιών κατ’ οίκον νοσηλείας για άτομα με κινητικά προβλήματα, ηλικιωμένους, εγκυμονούσες και άλλα άτομα με δυσκολία μετακίνησης, και το ενδεχόμενο για κατ’ οίκον νοσηλεία από μαίες για εγκυμονούσες.

Κυρίες και Κύριοι,

Έκανα ήδη την αναφορά στις οδηγίες της ΕΕ, πολιτικές δηλαδή που πρέπει να υλοποιηθούν και σε εθνικό επίπεδο. Είναι γι’ αυτό τον λόγο που η Κύπρος θα έχει ενεργότερο ρόλο στα διεθνή και ευρωπαϊκά φόρα για θέματα που άπτονται της ισότητας των φύλων και κυρίως στην παραγωγή πολιτικών στο διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Δηλαδή, πολιτικές που επηρεάζουν και τη δική μας καθημερινότητα. Προς αυτή την κατεύθυνση, και σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών, η ισότητα των φύλων ενσωματώνεται και ενδυναμώνεται στην εξωτερική πολιτική της χώρας μας. Έχει αποδειχθεί και από προηγούμενή μας εμπειρία ότι πέραν της προώθησης της ουσιαστικής ισότητας των φύλων, παράλληλα, το θέμα – χωρίς να χαθεί η ουσία του – μπορεί να αξιοποιηθεί ως διπλωματικό όχημα ώστε να ενισχυθούν και οι διμερείς μας σχέσεις με ευρωπαϊκά και άλλα κράτη.

Στο ίδιο πεδίο, αξιοποιώντας τη γεωγραφική μας θέση και την ιδιότητά μας ως κράτος μέλος της ΕΕ, προωθούμε σχετικές δράσεις σε γειτονικές χώρες μέσα στο πλαίσιο της αναπτυξιακής μας πολιτικής.

Ένας, όμως, από τους σημαντικότερους πυλώνες για την εμπέδωση της κουλτούρας ισότητας στην κοινωνία είναι, φυσικά, η παιδεία. Αφού συζητήσουμε σε βάθος με την Υπουργό Παιδείας, θα προχωρήσουμε στον εμπλουτισμό του περιεχόμενου των εκπαιδευτικών μας προγραμμάτων με δράσεις που να προάγουν την ενσυναίσθηση, την ισότητα των φύλων, την πρόληψη της βίας κατά των γυναικών και κοριτσιών, να εισάγουμε την έννοια της συναίνεσης και να προωθούμε τις υγιείς σχέσεις.

Ταυτόχρονα, μέσα από την ουσιαστική ενίσχυση του επαγγελματικού προσανατολισμού, στοχεύουμε να κατευθύνουμε τους μαθητές και τις μαθήτριες σε επαγγέλματα στη βάση των ικανοτήτων και δεξιοτήτων τους. Στόχος είναι να ενθαρρυνθούν και τα κορίτσια να ακολουθήσουν τα επαγγέλματα του μέλλοντος, της έρευνας, της καινοτομίας και της τεχνολογίας αλλά και τα αγόρια, εφόσον το επιθυμούν, να ακολουθούν κοινωνικές σπουδές. Για να είναι αυτό εφικτό, καταρτίζουμε τους/τις εκπαιδευτικούς και τις/τους συμβούλους επαγγελματικής κατεύθυνσης για θέματα που αφορούν την αποδόμηση των έμφυλων στερεοτύπων ώστε να κατευθύνουν τα παιδιά στη βάση των ικανοτήτων τους και όχι με οποιεσδήποτε αναχρονιστικές προκαταλήψεις.

Τα πιο πάνω εξηγούν ακριβώς γιατί πρέπει να εργαστούμε ολιστικά και όχι αποσπασματικά για όλα τα θέματα. Συντονισμένα και με τη διάσταση του φύλου να λαμβάνεται υπόψη στον προϋπολογισμό, στην παρακολούθηση και αξιολόγηση πολιτικών, αλλά και το αντίκτυπο και το αποτέλεσμά τους.

Πριν κλείσω, να αναφερθώ και στο θέμα που αφορά στη βία κατά των γυναικών. Στην Κύπρο, 1 στις 4 γυναίκες θα αντιμετωπίσουν τουλάχιστον μια μορφή βίας κατά τη διάρκεια της ζωής τους, επειδή είναι γυναίκες.

Σε συνεργασία με τον Συντονιστικό Φορέα για το θέμα, του Υπουργείου Δικαιοσύνης, υλοποιούμε προληπτικές δράσεις στην ευρύτερη κοινωνία, με συστηματικές εκστρατείες ενημέρωσης, σε συνεργασία και με τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Θα αξιολογήσουμε τις υπηρεσίες που παρέχονται στο Σπίτι της Γυναίκας, ενός δια-τμηματικού χώρου για γυναίκες-θύματα, με στόχο τυχόν βελτιώσεις του αλλά και τη δημιουργία νέων δια-τμηματικών κέντρων για παροχή υπηρεσιών σε άλλες επαρχίες. 

Την ίδια στιγμή θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι, μέχρι να φύγουμε από εδώ, δηλαδή στις επόμενες 2-3 ώρες, περίπου 10 με 15 γυναίκες, θα δολοφονηθούν κάπου στον κόσμο από μέλος της οικογένειάς τους, ή από τον νυν ή πρώην σύντροφό τους. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, δολοφονούνται περίπου 5 γυναίκες την ώρα, επειδή είναι γυναίκες. Η Κύπρος δεν αποτελεί εξαίρεση στις γυναικοκτονίες. Είναι, όμως, από τις λίγες χώρες ανά το παγκόσμιο που ορίζει και ποινικοποιεί τις γυναικοκτονίες, μετά από κατάθεση τροποποίησης σχετικού νομοσχεδίου από την Προέδρο της Βουλής κατόπιν εισήγησης της κοινωνίας των πολιτών.

Το θέμα έφερε στην επιφάνεια πριν από περίπου 10 χρόνια μια καθηγήτρια που πρωτοστατούσε σε θέματα υγείας, σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και οικογενειακού προγραμματισμού, η Δρ Χριστιάνα Κούτα, Καθηγήτρια του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου και συνεργάτιδα του Μεσογειακού Ινστιτούτου Μελετών Κοινωνικών Φύλου, που είχα την ευκαιρία και την τιμή να την γνωρίσω και να συνεργαστώ μαζί της. Η Χριστιάνα, μια γυναίκα πρότυπο, γεμάτη καλοσύνη, με ενεργό δράση, πάντα πρόθυμη να στηρίξει τον συνάνθρωπό της, μας έσπρωχνε μπροστά. Ήθελε να δώσει χώρο σε άλλες γυναίκες, εργοδοτούσε γυναίκες άνεργες και πάντα ήθελε να δώσει ευκαιρίες. Η Χριστιάνα ήταν ένας σπάνιος άνθρωπος. Οι δικές μας επιτυχίες ήταν πάντα και δικές της επιτυχίες και η δική της επιτυχία ήταν πάντα και δική μας. Η Χριστιάνα έφυγε από τη ζωή το Σάββατο, μετά από μάχη με τον καρκίνο, και η Κύπρος έχασε μια αγωνίστρια, ακούραστη επαγγελματία.

Αγαπητές φίλες και φίλοι,

Κύριε Πρόεδρε, ακολουθώντας τη δική σας μεθοδολογία, αλλά στη βάση και προτύπων όπως η Χριστιάνα Κούτα, θα ήθελα να διαβεβαιώσω όλους και όλες που βρίσκονται εδώ σήμερα και κυρίως την κοινωνία των πολιτών ότι, ως Επίτροπος Ισότητας, η πόρτα του γραφείου μου είναι ανοικτή και θα είμαστε σε συνεχή διάλογο προς υλοποίηση των κοινών μας στόχων.

Κάθε γωνιά της Κύπρου θα πρέπει να γνωρίζει τον θεσμό Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων, ώστε μέσα από τη δράση μας και τις πολιτικές μας να κανονικοποιηθεί και να εμπεδωθεί η κουλτούρα ισότητας. Το οφείλουμε, εξάλλου, σε γυναίκες μεγαλύτερες από εμάς που έδωσαν τις δικές τους μάχες, αλλά και στα κορίτσια και τα αγόρια που μεγαλώνουμε σήμερα, να ζουν και να επιλέγουν ελεύθερα.

Σας ευχαριστώ.

(ΡΜ/ΕΠ)