Ανακοινωθέντα

Με αισθήματα συγκίνησης και εθνικής υπερηφάνειας, ανακαλούμε σήμερα στη μνήμη κάποιες από τις σημαντικότερες περιόδους της κυπριακής ιστορίας.

Τελούμε το εθνικό μνημόσυνο των ηρωικώς πεσόντων, δολοφονηθέντων και θανόντων κατά την εκτέλεση του καθήκοντος, κατοίκων της κοινότητας Έμπας, απονέμοντας, με τον προσήκοντα οφειλόμενο σεβασμό, τις αρμόζουσες τιμές σ’ αυτούς που πότισαν με το αίμα τους την ιερή γη μας και σφράγισαν με τον αγώνα και τη θυσία τους την ιστορία της πατρίδας μας.

Ευχόμαστε, προσευχόμαστε και αναπέμπουμε συνάμα δέηση για ανεύρεση και διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων της Κοινότητας.

Η θύμηση επιστρέφει στην πολυτάραχη ιστορική διαδρομή της Κύπρου. Στις τραγικές εκείνες δεκαετίες του εικοστού αιώνα, που σημάδεψαν ανεξίτηλα την πατρίδα μας και στα γεγονότα που καθόρισαν τη μετέπειτα ιστορική της πορεία.

Ανακαλούμε την περίοδο της Αγγλοκρατίας στην Κύπρο, τότε που ο Kυπριακός Eλληνισμός στέναζε κάτω από τον αποικιοκρατικό ζυγό.

Ο ασίγαστος πόθος για εθνική δικαίωση οδήγησε στα ηρωικά γεγονότα του ένδοξου αγώνα της ΕΟΚΑ και έμελλε το 1959, να καταστήσει τη μικρή Κύπρο - αυτήν που τα ’βαλε με ολάκερη αυτοκρατορική υπερδύναμη - λεύτερη.

Μαζί μ’ όλους εκείνους που περιφρονώντας το θάνατο, αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν και έκαναν περήφανους τη μάνα και τον πατέρα τους, τιμώντας το ομορφότερο ιδανικό, αυτό της λευτεριάς, συγκαταλέγεται και ο Γεώργιος Χριστοφόρου.

Αγνός ιδεολόγος και εύψυχος όσο λίγοι. Ο 19χρονος νέος, που οι δυσκολίες της ζωής τον ανάγκασαν να διακόψει τη φοίτησή του στο σχολείο και να ακολουθήσει το επάγγελμα του ράπτη, στις 20 Νοεμβρίου του ’58, ανέβηκε ευθυτενής τα σκαλοπάτια του καθήκοντος προς την πατρίδα, δολοφονημένος άνανδρα, αφού προηγουμένως βασανίστηκε φρικτά.

Στη θανατική ανάκριση οι Άγγλοι ανέφεραν προκλητικά: «Ο Γεώργιος Χριστοφόρου πέθανε από πληγές, ενώ διατελούσε υπό νομική κράτηση».

Ο νικηφόρος αγώνας της ΕΟΚΑ, αυτός που κατασυγκίνησε την Οικουμένη απέδειξε πως, όταν η θέληση του αδύναμου για επιβίωση και δικαιοσύνη είναι ισχυρή και ακλόνητη, τότε μπορεί να επιτύχει το ακατόρθωτο. Ο ένδοξος αυτός αγώνας κατέστη δυνατόν να κεφαλαιοποιηθεί διπλωματικά, αφού με τις συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου του 1960 η Κύπρος απόκτησε δοτό Σύνταγμα, με σαφείς αδυναμίες και ετεροβαρείς πρόνοιες.

Η Τουρκία, η οποία ανέλαβε ρόλο εγγυήτριας δύναμης, ευθύς αμέσως μετά την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας άρχισε να θέτει σε εφαρμογή τα διχοτομικά της σχέδια. Μετά τα «ματωμένα Χριστούγεννα» του 1963 και τις ένοπλες συγκρούσεις, οι οποίες άρχισαν να εξαπλώνονται πέραν της πρωτεύουσας και στις υπόλοιπες πόλεις, η κοινότητα της Έμπας, ανήμερα της πρωτοχρονιάς του ’64, έχασε ένα δικό της τέκνο. Τον Νεόφυτο Μεταξά, ο οποίος έπεσε θύμα άνανδρης δολοφονίας από τους Τούρκους. Πριν ακόμα στεγνώσουν τα δάκρυα, στις 23 Ιανουαρίου η κοινότητα μαυροφόρεσε και θρήνησε γοερά για ακόμα δύο παιδιά της, τα οποία βρήκαν τραγικό θάνατο δολοφονημένα από Τούρκους στασιαστές. Τον Νικόλαο Έλληνα και τον Ναπολέοντα Νικηφόρου, οι οποίοι, μετά την ενεργό εμπλοκή τους στον αγώνα της ΕΟΚΑ, συμμετείχαν για ακόμα μια φορά στο εθνικό σάλπισμα για προάσπιση της πατρίδας, εκτελώντας τα καθήκοντα φρουρού στα όρια των κοινοτήτων Έμπας και Μούταλλου.

Όσο περνούσε ο καιρός οι σχέσεις Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων στην Πάφο επιδεινώνονταν. Στις 4 Μαρτίου του ’64 εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ το υψίστης σημασίας Ψήφισμα 186, το οποίο αναγνώριζε την ύπαρξη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ταυτόχρονα όμως, επιτάχυνε τα γεγονότα προς τη σύγκρουση, γιατί οι Τούρκοι ήθελαν πάση θυσία να αποσταθεροποιήσουν τη λειτουργία του Κράτους και να δημιουργήσουν τετελεσμένα σε όλες τις πόλεις της Κύπρου.

Το μαύρο Σάββατο της 7ης Μαρτίου, ενώ αρκετός κόσμος ψώνιζε στη δημοτική αγορά της πόλης τα απαραίτητα για την Κυριακή της Τυρινής και την Καθαρή Δευτέρα, από τον μιναρέ στην καρδιά του Μούτταλου ρίχτηκε ριπή αυτομάτου όπλου. Οι περισσότεροι που βρίσκονταν αμέριμνοι στην αγορά, πανικόβλητοι έσπευσαν να απομακρυνθούν. Πολλοί δε, έψαξαν προστασία σε ελληνικά καταστήματα.

Η ριπή του πολυβόλου αποτέλεσε για τους Τουρκοκύπριους το έναυσμα, για υλοποίηση ενός οργανωμένου σχεδίου δράσης που περιελάμβανε πυροβολισμούς εναντίον αμάχων, βίαιο ανθρωπομάζωμα και αιχμαλωσία πολλών Ελληνοκυπρίων, με τη μεταφορά τους σε αποθήκες στον Μούτταλο.

Τις στυγνές δολοφονίες και τους δεκάδες τραυματισμούς από τα γεγονότα στην αγορά, ακολούθησε στις 9 Μαρτίου η σαρωτική αντεπίθεση ενόπλων δυνάμεων εναντίον των τουρκικών φυλακίων, με τη συμμετοχή πολλών Ελληνοκυπρίων εθελοντών.

Η τουρκική βαρβαρότητα στα τραγικά γεγονότα του Κτήματος είχε ως συνέπεια την απώλεια ακόμα δύο παιδιών της Έμπας. Της Αριάδνης Νικολάου και της Χρυστάλλας Χριστοφή, οι οποίες δολοφονήθηκαν βίαια και αναίτια.

Το επόμενο χρονικό διάστημα μέχρι το καλοκαίρι, ο τουρκικός επεκτατισμός επικεντρώθηκε στην προσπάθεια δημιουργίας προγεφυρώματος στον θύλακα Κοκκίνων – Μανσούρας. Τον ζοφερό Αύγουστο του 1964, η περιοχή Τηλλυρίας δέχθηκε σοβαρότατες επιθέσεις από τις αδίστακτες και πάνοπλες τουρκικές δυνάμεις. Ο βομβαρδισμός από την τουρκική πολεμική αεροπορία υπήρξε το αποκορύφωμα ενός οργανωμένου και ολέθριου σχεδίου, που θα μπορούσε τότε, εάν δεν αντιμετωπιζόταν δυναμικά, να είχε αποβεί απόλυτα καταστροφικό για την πατρίδα μας.

Οι κρίσιμες ιστορικές στιγμές απαιτούν αστείρευτο θάρρος, αυταπάρνηση, αυτοθυσία, και ανιδιοτελή πατριωτισμό. Αυτά τα χαρακτηριστικά επέδειξαν στον υπέρτατο βαθμό οι αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και τα στρατευμένα νιάτα της νεοσύστατης τότε Εθνικής Φρουράς, καθώς και όλοι οι εθελοντές αγωνιστές που προσέτρεξαν στις μάχες της Τηλλυρίας και της ευρύτερης περιοχής.

Αυτά τα χαρακτηριστικά επέδειξαν ο δεκαεξάχρονος τότε Γιώργος Νεάρχου και ο δεκαοκτάχρονος Ευριπίδης Χαραλάμπους, οι οποίοι δίχως να διστάσουν στιγμή έσπευσαν να υπηρετήσουν εθελοντικά την πατρίδα και να καταθέσουν τη ζωή τους ως σπονδή στο ιερό θυσιαστήριο της λευτεριάς. Εκεί, που οι βόμβες ναπάλμ έπεφταν βροχηδόν, κατακαίγοντας μαζί με τα σώματα των ηρωικώς πεσόντων μας και τις ψυχές ολόκληρου του Κυπριακού Ελληνισμού.

Άλλος ένας άλκιμος νέος τέσσερα χρόνια μετά, αυτή τη φορά σε διατεταγμένη υπηρεσία, όντας εθνοφρουρός, έμελλε να διέλθει τον δρόμο της τιμής και του καθήκοντος. Πρόκειται για τον Ανδρέα Αλεξίου, ο οποίος έχασε τη ζωή του σε διατεταγμένη υπηρεσία στο δρόμο Χρυσοπατερίτσας – Πύργου Τηλλυρίας.

Ελληνίδες, Έλληνες,

Την ηρωική αντίσταση του Κυπριακού Ελληνισμού του 1963-’64, για αποτροπή της κατάλυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, ακολούθησε η καταθλιπτική δεκαετία της εμφύλιας διχόνοιας, που με καθοδήγηση, δυστυχώς, από το εθνικό κέντρο, οδήγησε στο προδοτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου του 1974.

Ο Ανδρέας Μακαρίου, 17 ετών τότε, αισθανόμενος την ανάγκη προάσπισης της δημοκρατίας επιβιβάστηκε, μαζί με άλλους αντιστασιακούς, σε ένα από τα φορτηγά που είχαν ως αφετηρία την Πάφο με προορισμό τη Λεμεσό, με σκοπό να ενισχύσουν όσους υπερασπίζονταν τη δημοκρατία.

Κατά τη διαδρομή, το φορτηγό στο οποίο επέβαινε δέχθηκε την επίθεση ενέδρας οργανωμένης από πραξικοπηματίες. Ο Ανδρέας τραυματίστηκε θανάσιμα και τάφηκε σε ομαδικό τάφο.

41 χρόνια μετά, τα οστά του ταυτοποιήθηκαν με τη μέθοδο του DNA  και στις 4 Μαρτίου του 2015 τάφηκε με τις τιμές που αρμόζουν σε κάθε ήρωα της πατρίδας μας.

Ο εμφύλιος σπαραγμός άνοιξε διάπλατα την πόρτα εισόδου στην Τουρκία διευκολύνοντάς την να εφαρμόσει τα διχοτομικά της σχέδια που με τόση προσπάθεια και πόνο είχαν αποτραπεί λίγα χρόνια προηγουμένως. Η τουρκική εισβολή αποτέλεσε τη μοιραία και τραγική αναπότρεπτη κατάληξη. Η νεολαία της Κύπρου, στρατευμένη και μη, καλείται για άλλη μια φορά στα όπλα.

Καλείται να υπερασπιστεί ξανά την ελευθερία και εδαφική ακεραιότητα της πατρίδας μας, απέναντι σε ένα ποσοτικά και ποιοτικά υπέρτερο εισβολέα.

Τιμούμε, λοιπόν, σήμερα τον κληρωτό τότε στρατιώτη του 398 Τάγματος Πεζικού Χριστόδουλο Πολυδώρου, ο οποίος έπεσε ηρωικά μαχόμενος στις 22 Ιουλίου του ’74 στο Τζιάος, πολεμώντας τον εισβολέα μαζί με τους υπόλοιπους μαχητές του Τάγματος.

Παράλληλα, με την απόδοση τιμών στους ηρωικώς πεσόντες αγωνιστές μας αναπέμπουμε δέηση για ανεύρεση των αγνοουμένων της κοινότητας. Τον Χαράλαμπο Παπαθεοχάρους, που έσυρε πρώτος το χορό των ηρώων της Έμπας, πολεμώντας στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, και τους Ανδρέα Τούλουπο και Χρύσανθο Ευριπίδου, που υπερασπιζόμενοι την πατρίδα χάθηκαν τις μέρες της τουρκικής εισβολής.

Με σεβασμό χαιρετίζουμε τη δύναμη και το κουράγιο με το οποίο αντιμετωπίζουν το δράμα αυτό οι οικογένειες και οι δικοί τους άνθρωποι.

Κι αυτό γιατί η πικρή πραγματικότητα είναι ότι ο διαρκής αγώνας των οικογενειών των αγνοουμένων μας δεν αποσκοπεί απλώς στην ανεύρεση των αγαπημένων τους, αλλά στη διασφάλιση ότι τα ίχνη τους δεν θα χαθούν δια παντός, λόγω του μεγάλου χρονικού διαστήματος που έχει παρέλθει.

Θέλω να τους διαβεβαιώσω ότι ως Κυβέρνηση θα πράξουμε ότι είναι δυνατόν, ώστε να διακριβωθεί η τύχη και του τελευταίου μας αγνοούμενου, για να κλείσει τούτη η ανοικτή πληγή που κατατρώει τα σωθικά μας για μισό σχεδόν αιώνα.

Γνωρίζουμε τις ανυπέρβλητες δυσκολίες, που προκύπτουν λόγω της άρνησης της Τουρκίας να συνεργαστεί και καλούμε τη διεθνή κοινότητα επιτέλους να αναλάβει την υποχρέωση να πείσει την Άγκυρα, ώστε να συμβάλει στην επίλυση αυτού του ανθρωπιστικού δράματος.

Κυρίες και κύριοι,

Οι βαθιές πληγές που προκάλεσε η τουρκική εισβολή παραμένουν ακόμα νωπές.

Παιδιά, στην απουσία του γονιού αναγκάστηκαν να γίνουν αυτά πατέρας ή μάνα στις οικογένειές τους.

Γονείς έχασαν από τη μια μέρα στην άλλη τα παιδιά τους.

Παππούδες έζησαν το υπόλοιπο της ζωής τους και εγκατέλειψαν τα εγκόσμια με τον αβάσταχτο πόνο της απώλειας των εγγονιών τους.

Ολόκληρες οικογένειες καταδικάστηκαν να βιώνουν μια τραγική πραγματικότητα, που από το 1974 έμελλε να αποτελεί ταυτόχρονα μια ανεπούλωτη πληγή για την Κυπριακή Δημοκρατία.

Μπροστά στην προσφορά των ανθρώπων που μνημονεύουμε σήμερα οφείλουμε να αναλογιστούμε και τη δική μας ευθύνη έναντι της ιστορίας μας.

Με την ίδια αποφασιστικότητα και την ίδια θέληση, οφείλουμε και εμείς να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε, για να καταστήσουμε την πατρίδα μας ένα κράτος ελεύθερο, όπου θα επικρατούν απ’ άκρη σ’ άκρη η ειρήνη και η δικαιοσύνη.

Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης δηλώνει ευθέως και με σαφήνεια, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, την πρόθεσή του να αρθεί το αδιέξοδο και να οικοδομηθούν οι συνθήκες εκείνες, που θα επιτρέψουν την επανέναρξη ειλικρινών και εποικοδομητικών συνομιλιών.

Σε αυτή την προσπάθεια, πέραν του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών, καθοριστικό ρόλο θα διαδραματίσει η ουσιαστική εμπλοκή και των εταίρων μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σ’ αυτό το πλαίσιο δε χωρούν επικοινωνιακά παιχνίδια, αχρείαστες επιρρίψεις ευθυνών, θρασύτατες διεκδικήσεις και προκλητικές ενέργειες, οι οποίες αποσκοπούν στη δημιουργία νέων τετελεσμένων.

Σε καμία περίπτωση, πολιτικές αξιώσεις για «λύση δυο ανεξάρτητων κρατών», θα συζητηθούν και θα αποτελέσουν λύση για μας. Τουναντίον, ανάλογες προτάσεις υπονομεύουν την όποια σύγκλιση απόψεων και θέσεων υπάρχει, απειλώντας για εκ των προτέρων αποτυχία της διαδικασίας.

Η δική μας πρόθεση είναι να συνεχίσουμε με την ίδια ένταση και την ίδια θέληση να αγωνιζόμαστε για να καταλήξουμε στην πολυπόθητη λύση στο κυπριακό πρόβλημα. Επιδιώκουμε μια δίκαιη, βιώσιμη και λειτουργική λύση. Μια λύση η οποία θα απελευθερώνει την πατρίδα μας και θα επιτρέπει στον λαό μας να διαβιώνει σε συνθήκες ασφάλειας και ευημερίας.

Αυτό μας υποβάλλει και γι’ αυτό καλεί για τόσα χρόνια η θυσία αυτών που μνημονεύουμε σήμερα.

(…) Χρωστάμε
και σε όσους ήρθαν, πέρασαν,
θα ‘ρθούνε, θα περάσουν.
Κριτές, θα μας δικάσουν
οι αγέννητοι, οι νεκροί (...)

Παραφράζοντας το ποίημα του μεγάλου μας ποιητή Κωστή Παλαμά, γινόμαστε λήπτες του μηνύματος που μας υπαγορεύει και ανανεώνουμε τον όρκο ότι θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για αυτά που μας ανήκουν. Για τα δίκαια της πατρίδας και του λαού μας.

Μόνο έτσι θα αποδειχθούμε αντάξιοι της πορείας των ηρώων της πατρίδας μας.

Αιωνία ας είναι η μνήμη και η δόξα που τους συνοδεύει και είθε ο Μεγαλοδύναμος να βοηθήσει για τη διακρίβωση της τύχης όλων των αγνοουμένων μας

Σας ευχαριστώ.

(ΜΒ)