Ανακοινωθέντα

Είναι με ιδιαίτερη χαρά που παρευρίσκομαι σήμερα στο 55ο Τακτικό Παγκύπριο Συνέδριο της Ένωσης Τραπεζικών Υπαλλήλων Κύπρου (ΕΤΥΚ). Η παρουσία μου εδώ και των Υπουργών είναι ένδειξη της σημασίας που προσδίδω γενικότερα στον τραπεζικό τομέα, και μέσα σε αυτό το πλαίσιο, και όλους εσάς που αποτελείτε σημαντικό πυλώνα προσφοράς υπηρεσιών για τον τόπο.

Η οικονομία μας, όπως και ο τραπεζικός τομέας, έχουν ανακάμψει και επιδείξει ανθεκτικότητα τα τελευταία χρόνια σε ένα πολύ δύσκολο διεθνές περιβάλλον, έχοντας να αντιμετωπίσουν πρωτόγνωρες προκλήσεις, όπως η πανδημία, καθώς και ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία, με όλες τις συνεπακόλουθες επιπτώσεις που βιώνουμε.

Παρά τις δύσκολες αυτές συνθήκες, αποτελεί γεγονός ότι οι επιδόσεις της οικονομίας μας απέδειξαν τη δυναμικότητά της, ενώ μεσοπρόθεσμα αναμένεται να συνεχίσει να παρουσιάζει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, παρά την αναμενόμενη επιβράδυνση, λόγω κυρίως εξωγενών παραγόντων. Τα δημόσια οικονομικά αναμένεται να διατηρήσουν τη βιώσιμη τους πορεία, ενώ πρόκληση παραμένει ο υψηλός πληθωρισμός, αν και έχει αρχίσει η σταδιακή αποκλιμάκωσή του.

Ένα από τα μέτρα που υιοθετήσαμε, κάτι που υποσχεθήκαμε προεκλογικά, για άμβλυνση των επιπτώσεων από τον υψηλό πληθωρισμό, είναι και η κατ’ αρχήν συμφωνία για την Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή που περιλαμβάνει και την ολοκλήρωση των συζητήσεων για διασφάλιση της βιωσιμότητας του θεσμού. Η θετική αυτή εξέλιξη, που δεν ικανοποιεί κανένα, ούτε εσάς, ούτε την εργοδοτική πλευρά, αποτελεί καλό παράδειγμα του τι συμβαίνει όταν υπάρχει ειλικρινής διάθεση –και είναι κάτι που πιστώνουμε τους κοινωνικούς εταίρους, για την υπευθυνότητα που επιδεικνύεται διαχρονικά. Αναφερθήκατε προηγουμένως σε πρωτοβουλίες σας, όταν το 2013 τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα, που δυστυχώς δεν εισακούστηκαν από την εκτελεστική εξουσία. Αλλά αποδεικνύει η συμφωνία αυτή, η οποία ήταν ένας από τους στόχους που είχαμε τις πρώτες 100 μέρες της διακυβέρνησης μας, ότι, παρά τις σημαντικές διαφωνίες, μπορούμε να καταλήξουμε σε συμφωνίες αν παραμεριστούν αυτές οι διαφωνίες και υπάρξει διάθεση για να προχωρήσουμε μπροστά.

Εξάλλου, η εργατική ειρήνη στον τόπο μας, και ειδικότερα στην παρούσα συγκυρία, είναι πολύ σημαντική. Γι’ αυτό θέλω να αξιοποιήσω τη σημερινή ευκαιρία για να σας ευχαριστήσω για την υπευθυνότητα που έχει επιδείξει η Συντεχνία σας.

Ακόμα ένα μέτρο που εφαρμόσαμε στις πρώτες 100 μέρες της διακυβέρνησης ήταν η τροποποίηση του νόμου των κοινωνικών ασφαλίσεων για διόρθωση μιας αδικίας –όταν βρέθηκα εδώ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας το είχα υποσχεθεί, το κάναμε στις πρώτες 100 μέρες– που είχε δημιουργηθεί και παραχώρηση επιδόματος ανεργίας σε εργαζόμενους που αποχώρησαν από την εργασία τους με σχέδια εθελούσιας αποχώρησης.

Επίσης, η Κυβέρνηση εξετάζει, και θεωρώ ότι είμαστε κοντά σε λύση, το θέμα των κουρεμένων ταμείων, ενώ παράλληλα έχω δώσει οδηγίες στον Υπουργό Οικονομικών και στον Υφυπουργό Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής να ενεργοποιηθεί αμέσως το Ταμείο Αλληλεγγύης, ενώ θα αυξηθεί, και θα το δείτε με την υποβολή του προϋπολογισμού, και η ετήσια κρατική συνεισφορά στο Ταμείο, όπως και πάλι είχα υποσχεθεί προεκλογικά.

Πέραν των τρεχουσών προκλήσεων, είναι σημαντικό να βλέπουμε μπροστά και να καθορίσουμε μακροπρόθεσμη στρατηγική ανάπτυξης, λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, τη συνεχώς μεταβαλλόμενη μορφή της παγκοσμιοποίησης και του γεωπολιτικού τοπίου, τις προκλήσεις και επιπτώσεις της ψηφιοποίησης, της κλιματικής αλλαγής και της γήρανσης του πληθυσμού στο οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης. Το θέμα της γήρανσης του πληθυσμού μας απασχολεί σε μεγάλο βαθμό, βρισκόμαστε σήμερα στο 1,3%, χρειαζόμαστε 2.1% για να μπορεί να γίνεται αναπλήρωση του πληθυσμού στα 25 χρόνια. Αντιλαμβάνεστε τι τεράστια πρόκληση είναι για μας όπου πρέπει από σήμερα να το δούμε για να μην περιμένουμε να φτάσουμε σε μια αρνητική εξέλιξη. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τις ολοένα επιταχυνόμενες εξελίξεις στον τομέα της διπλής μετάβασης, ψηφιακής και πράσινης, οι οποίες παρουσιάζουν σοβαρότατες προκλήσεις, αλλά και ευκαιρίες, θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι κυπριακές επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι σε αυτές όχι μόνο θα επιβιώσουν αλλά θα μπορέσουν να αναπτυχθούν ακόμη περισσότερο και να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας.

Σε αυτό το περιβάλλον οι τράπεζες έχουν καθοριστικό ρόλο να διαδραματίσουν, επιδεικνύοντας από τη μια προσαρμοστικότητα, και την ίδια στιγμή αποτελώντας συνεργάτες στην προσπάθειά μας για διαμόρφωση του κατάλληλου επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Η συνεργασία μεταξύ μας θα οδηγήσει σε αποτελέσματα επωφελή για όλους μας, αν αυτή η συνεργασία ενισχυθεί. Και αντιλαμβάνεστε ότι σε μια συνεργασία, σε μια διαβούλευση, σε μια διαπραγμάτευση δεν μπορεί κανείς από μας να τα παίρνει όλα. Η διαπραγμάτευση οδηγεί σε ένα συμβιβασμό, φτάνει να βλέπουμε όλοι προς την ίδια κατεύθυνση, αν πάει καλά η οικονομία, οι τράπεζες σημαίνει πάνε καλά οι εργαζόμενοι στις τράπεζες κ.ο.κ.

Μέσα ακριβώς σε αυτό το πλαίσιο, η φιλοσοφία μας, ως προς την οικονομική διακυβέρνηση του τόπου, στοχεύει ακριβώς στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και ανθεκτικότητας της κυπριακής οικονομίας, στη βάση της υλοποίησης ενός συγκεκριμένου προγράμματος διακυβέρνησης και στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου οράματος για ένα νέο και σύγχρονο μοντέλο ανάπτυξης. Είναι βάσει αυτού που εργαζόμαστε, βάσει του προγράμματος διακυβέρνησης μας και αυτό που υποσχεθήκαμε στην κυπριακή κοινωνία το προσεγγίζουμε ως το συμβόλαιο μας με τον λαό.

Το όραμα αυτό, το οποίο έχει έντονο ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα, στοχεύει στη δημιουργία των απαραίτητων προϋποθέσεων για την ανάπτυξη και επέκταση των κυπριακών επιχειρήσεων, την αύξηση του εμπορίου και της απασχόλησης, την προσέλκυση περισσότερων ποιοτικών επενδύσεων και ταλέντου από το εξωτερικό και την αναβάθμιση του εγχώριου ανθρώπινου δυναμικού, που αποτελεί και τον σημαντικότερό μας πλούτο και πλεονέκτημα που έχουμε ως χώρα.

Το νέο αυτό όραμα υλοποιείται στη βάση της Μακροπρόθεσμης Στρατηγικής για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη της Κύπρου "Όραμα 2035". Στρατηγική η οποία βρίσκεται σε πλήρη σύζευξη με το εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Έχω την έντονη πεποίθηση, το έλεγα και κατά τη διάρκεια της προεκλογικής και το λέω και τώρα, ότι το όραμα για την οικονομία δεν πρέπει να επηρεάζεται μέσα από τους εκλογικούς κύκλους.

Μία από τις βασικές προτεραιότητές μας, επίσης, είναι η ίδρυση ενός Φορέα Ανάπτυξης Επιχειρήσεων, με στόχο την αντιμετώπιση των χρηματοδοτικών κενών στην οικονομία, μέσω της διευκόλυνσης της πρόσβασης των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση, ιδίως σε τομείς προτεραιότητας για την Κυβέρνηση, και την υποστήριξη των συνολικών οικονομικών πολιτικών της Κυβέρνησης. Ο Φορέας Ανάπτυξης Επιχειρήσεων αποτελεί εμβληματικό έργο στις προσπάθειές μας να προωθήσουμε την οικονομική ανάπτυξη στη χώρα και η επιτυχής ανάπτυξη των μελλοντικών του δραστηριοτήτων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη στενή συνεργασία με τις εμπορικές τράπεζες του τόπου.

Στις σημαντικές μεταρρυθμίσεις συγκαταλέγεται και η περαιτέρω προώθηση της χρηματοοικονομικής παιδείας. Θυμάμαι κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας όταν θέσαμε αυτό το θέμα υπήρχαν κάποια spoiler που απαξίωναν τη σημασία της χρηματοοικονομικής παιδείας. Αντίθετα, στη δική μας περίπτωση θέλουμε να βοηθήσουμε. Είχα συνάντηση με τον Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας ειδικά για αυτό το θέμα και θα προωθήσουμε το επόμενο διάστημα δράσεις για προώθηση του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού και της χρηματοοικονομικής παιδείας και μακροπρόθεσμα θα ωφελήσει το σύνολο των πολιτών της Κύπρου, καθώς θα τους επιμορφώσει σε βασικά ζητήματα χρηματοοικονομικών και καλύτερης διαχείρισης και του οικογενειακού και του εταιρικού προϋπολογισμού.

Είναι γεγονός ότι οι κυπριακές τράπεζες έχουν καταγράψει αξιοσημείωτη πρόοδο σε σχέση με τις μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις, επιτυγχάνοντας μονοψήφιο ποσοστό το 2022, περίπου στο 9.5% των συνολικών χορηγήσεων. Αυτό το ποσοστό, όμως, εξακολουθεί να είναι ψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ που ανέρχεται στο 1,8%, γεγονός που δεικνύει ότι θα πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες περαιτέρω αποκλιμάκωσής του. Άρα, δεν πρέπει να θεωρούμε ότι λύθηκε αυτό το πρόβλημα.

Από την άλλη πλευρά, ο υψηλός πληθωρισμός σε συνδυασμό με τα αυξανόμενα επιτόκια αναμένεται να μειώσουν το διαθέσιμο εισόδημα των δανειοληπτών, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολία αποπληρωμής των δανείων τους.

Είναι για αυτόν τον λόγο που ως Κυβέρνηση έχουμε καλέσει τις τράπεζες, όπως, σε αυτή την οικονομική συγκυρία, απορροφήσουν μέρος της αύξησης των δανειστικών επιτοκίων, κάτι το οποίο θα έχει ελάχιστη επίπτωση για τις ίδιες τις τράπεζες και είμαι σίγουρος ότι θα υπάρξει ανταπόκριση

Την ίδια στιγμή και αξιοποιώντας τη σημερινή μου παρουσία εδώ, θα ήθελα να καλέσω τις τράπεζες να ακολουθούν διαδικασίες αναδιάρθρωσης εκεί και όπου μπορεί να εφαρμοστεί, δίνοντας ιδιαίτερη προτεραιότητα σε ευάλωτους συμπατριώτες μας.

Οι πρόσφατες τραπεζικές εξελίξεις στην Αμερική και στην Ελβετία μάς υπενθυμίζουν την ανάγκη συνεχούς εγρήγορσης. Σημειώνω πάντως, με μεγάλη ικανοποίηση, το γεγονός ότι ο τραπεζικός μας τομέας αντιμετώπισε με επιτυχία τους κραδασμούς από τα πρόσφατα αυτά γεγονότα.

Για το θέμα της διαφθοράς, ειδικότερα για την εικόνα της χώρας μας στο εξωτερικό, είναι κάτι για το οποίο πρέπει να συνεργαστούμε όλοι για να ανατρέψουμε την αρνητική εικόνα. Είναι για αυτό τον λόγο που η Κυβέρνηση από την πρώτη στιγμή αντέδρασε με τον συγκεκριμένο τρόπο που αντέδρασε στο θέμα των αμερικανικών και βρετανικών κυρώσεων που ανακοινώθηκαν. Δεν θα επιτρέψουμε σε μια πολύ μικρή μειοψηφία ατόμων στη χώρα μας να αμαυρώνουν ένα όνομα που κτίστηκε μέσα από πολλές προσπάθειες και μετά από πολλά χρόνια. Έχει ήδη ξεκινήσει ένα σχέδιο δράσης από πλευράς Κυβέρνησης για βελτίωση του ονόματος της χώρας μας και είμαι εδώ για να αξιοποιήσουμε τη στρατηγική οικονομικής διπλωματίας, να αξιοποιήσουμε τις Διπλωματικές μας Αποστολές, και είναι ένα θέμα το οποίο μας απασχολεί.

Γενικότερα, ως μια ανοικτή οικονομία αναπόφευκτα επηρεαζόμαστε από τις περιφερειακές και διεθνείς εξελίξεις, αλλά το μέγεθος της οικονομίας μας και η εγγενής της προσαρμοστικότητα μας επιτρέπει να ανακάμπτουμε κάτω από δύσκολες συνθήκες. Πάνω από όλα, βεβαίως, θα πρέπει ως Πολιτεία να παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις και να παρεμβαίνουμε άμεσα και αποτελεσματικά εκεί και όπου χρειάζεται για να μην έχουμε καταιγίδες. Το πιο σημαντικό είναι να τις προλαμβάνουμε και όχι να τρέχουμε πυροσβεστικά στις καταιγίδες.

Εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου σας. 

(ΡΜ/ΝΓ)