Ανακοινωθέντα

Με ιδιαίτερη ικανοποίηση σας καλωσορίζω σήμερα στη συνέντευξη Τύπου για τις δράσεις του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού για την ένταξη των παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία στο εκπαιδευτικό μας σύστημα.

Στις σχολικές μας τάξεις, φοιτά ένας μεγάλος αριθμός παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία. Το δεδομένο αυτό συμβάλλει στη συσσώρευση γλωσσικού και πολιτισμικού πλούτου, και ταυτόχρονα, δημιουργεί ιδιαίτερες ανάγκες ενδυνάμωσης των παιδιών αυτών, τόσο εκπαιδευτικά όσο και κοινωνικά. Παράλληλα, προκύπτει η ανάγκη ενδυνάμωσης και υποστήριξης των εκπαιδευτικών και των παιδαγωγικών τους επιλογών.

Για τους πιο πάνω λόγους, το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού εδώ και αρκετά χρόνια έχει υιοθετήσει μια σειρά δράσεων, ενώ από το 2008 έχει εμπλακεί στην υιοθέτηση μέτρων που κάλυπταν πέντε άξονες και αφορούσαν στην υποδοχή των παιδιών στο σχολείο, τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας ως δεύτερης, τη διαπολιτισμική διάσταση των αναλυτικών προγραμμάτων, τη χαρτογράφηση του μεταναστευτικού πληθυσμού και την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.

Η συμμετοχή του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, μέσω του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, στο ευρωπαϊκό δίκτυο SIRIUS για την εκπαίδευση παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία το 2014 και η υιοθέτηση των συστάσεων του Δικτύου, έδωσε το έναυσμα για τη σύσταση Διατμηματικής Επιτροπής για την ένταξη των παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία στο Κυπριακό Εκπαιδευτικό Σύστημα.

Στο πλαίσιο των εργασιών της Επιτροπής, στην οποία συμμετέχουν οι Διευθύνσεις Εκπαίδευσης και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου, ετοιμάστηκε, εγκρίθηκε και αναρτήθηκε τον Μάιο του 2016 Κείμενο Πολιτικής για την ένταξη των παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία. Οι Διευθύνσεις κλήθηκαν να υιοθετήσουν το περιεχόμενο του Κειμένου Πολιτικής και να αναπτύξουν συγκεκριμένο σχέδιο δράσης για την περίοδο 2016-2018, το οποίο να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες της κάθε βαθμίδας.

Το σχέδιο δράσης κάλυψε τους πιο κάτω άξονες:

1. Ορολογία: Υιοθετήθηκε, από όλες τις Διευθύνσεις ΥΠΠ και τα σχολεία, ο όρος «παιδιά με μεταναστευτική βιογραφία» σε αντικατάσταση όρων όπως αλλόγλωσσοι, ξενόγλωσσοι, ξένοι.
2. Χαρτογράφηση μεταναστευτικού πληθυσμού: Έχουν γίνει ενέργειες για κοινή χρήση ηλεκτρονικής πλατφόρμας από όλες τις Διευθύνσεις και καταχώριση αντίστοιχων πληροφοριών για τα παιδιά με μεταναστευτική βιογραφία. Η ηλεκτρονική πλατφόρμα έχει ως στόχο να εξυπηρετεί το εκπαιδευτικό σύστημα οριζόντια και να προσφέρει τη δυνατότητα παρακολούθησης του παιδιού σε όλα τα χρόνια φοίτησής του στο δημόσιο σχολείο.
3. Διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας ως δεύτερης: Γίνεται χρήση ποικίλων δομών που αφορούν στην παρακολούθηση μαθημάτων για την ελληνική γλώσσα ως δεύτερη, κατά τη φοίτηση των παιδιών στο σχολείο:

• Στη Δημοτική Εκπαίδευση παραχωρούνται ώρες ενισχυτικής διδασκαλίας για δύο χρόνια για εκμάθηση της γλώσσας, στη βάση παλαιότερης απόφασης Υπουργικού Συμβουλίου.
• Στη Μέση Εκπαίδευση λειτουργούν μεταβατικές τάξεις με 19 ώρες εντατικής διδασκαλίας της ελληνικής, στοιχείων ιστορίας, πολιτισμού, ορολογίας και δεξιοτήτων εξεταζόμενων μαθημάτων. Επίσης, λειτουργούν ολιγόωρα τμήματα (π.χ. σε Λύκεια) και τμήματα για ασυνόδευτους ανήλικους. Έχει υιοθετηθεί συγκεκριμένο εγχειρίδιο για τη διδασκαλία της ελληνικής και έχουν διαμορφωθεί δείκτες επιτυχίας και επάρκειας για τη Μέση Εκπαίδευση.

Σημειώνεται ότι οι δομές που ήδη ακολουθούνται στη Μέση Εκπαίδευση με τις μεταβατικές τάξεις και με την παροχή ωρών στη Δημοτική Εκπαίδευση προσιδιάζουν στις Τάξεις Υποδοχής που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα. Παράλληλα, λειτουργούν άλλες δομές που συγχρηματοδοτούνται από Ευρωπαϊκά Ταμεία και την Κυπριακή Δημοκρατία (π.χ. Πρόγραμμα Εκμάθησης Γλώσσας για ανήλικους υπηκόους τρίτων χωρών, μαθήματα εκμάθησης της γλώσσας από Επιμορφωτικά Κέντρα, Δράσεις στο πλαίσιο του ΔΡΑΣΕ) και καταβάλλεται προσπάθεια για αλληλοσυμπλήρωση και όχι αλληλοεπικάλυψη των δράσεων αυτών. 

1. Διάγνωση και αξιολόγηση της Ελληνικής Γλώσσας ως Δεύτερης: Ολοκληρώθηκε η εγκυροποίηση δοκιμίων του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Έγινε πιλοτική εφαρμογή και ξεκίνησε η γενικευμένη εφαρμογή στη Δημοτική Εκπαίδευση, τον Μάρτιο 2018. Στη γενικευμένη εφαρμογή, χορηγήθηκε -σε όλους τους μαθητές/μαθήτριες που είναι καταγεγραμμένοι στην πλατφόρμα- εγκυροποιημένο δοκίμιο ελληνομάθειας, το οποίο οδήγησε στην κατάταξη των μαθητών/τριών σε επίπεδα, διεθνώς αναγνωρισμένα με βάση το Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για τις Γλώσσες (ΚΕΠΑ). Η Διεύθυνση Μέσης Γενικής Εκπαίδευσης ετοιμάζει και εφαρμόζει δικά της διαγνωστικά δοκίμια και προχωρεί σε τακτή αξιολόγηση και παρακολούθηση των μαθητών/ριών. Στόχος είναι τώρα η ευθυγράμμιση των δοκιμίων Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης και η καταχώριση και αξιοποίηση των στοιχείων στην ηλεκτρονική πλατφόρμα χαρτογράφησης.
2. Επιμόρφωση εκπαιδευτικών: Προσφέρονται από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, σε συνεργασία με τις Διευθύνσεις Εκπαίδευσης, διαφοροποιημένα προγράμματα επαγγελματικής μάθησης των εκπαιδευτικών για τις θεματικές «Διαχείριση ετερότητας», «Αντιρατσιστική πολιτική», «Διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας ως δεύτερης» μέσα από το Πρόγραμμα Υποστήριξης Επαγγελματικής Μάθησης. Επίσης, προσφέρονται τα σεμινάρια σε σχολική βάση, τα απογευματινά προαιρετικά σεμινάρια και ποικίλα άλλα συνέδρια/ημερίδες/έκτακτα σεμινάρια, σε συνεργασία με άλλους φορείς (π.χ. UNHCR, Γραφείο Επιτρόπου για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Παιδιού). Παράλληλα, στο πλαίσιο ευρωπαϊκού έργου, έχει αναπτυχθεί και είναι διαθέσιμο σε όλους τους/τις εκπαιδευτικούς, μέσω της πλατφόρμας του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, πρόγραμμα εξ αποστάσεως επιμόρφωσης για θέματα γλωσσικής διδασκαλίας και διαπολιτισμικής εκπαίδευσης.
3. Δημιουργία αντιρατσιστικής κουλτούρας: Προωθείται ο στόχος αυτός με την έκδοση του Κώδικα Αντιρατσιστικής Συμπεριφοράς και Διαχείρισης Ρατσιστικών Περιστατικών, καθώς επίσης και με τη λειτουργία του δικτύου υποστήριξης από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο των σχολείων που εφαρμόζουν τον Κώδικα.
4. Διαφοροποιημένα μέτρα για φάση υποδοχής, μετάβασης και ένταξης: Κατά τη φετινή σχολική χρονιά έχουν εκπονηθεί και αποσταλεί σε όλα τα σχολεία Δημοτικής Εκ/σης οδηγοί για τον εκπαιδευτικό, με χρήσιμο υλικό, έργο που ολοκληρώθηκε από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, με την χρηματοδότηση του Ταμείου Ασύλου Μετανάστευσης και Ένταξης. Στόχος είναι η αξιοποίηση υλικού και διαδικασιών που καλύπτονται από ευρωπαϊκά προγράμματα, αλλά και από το κράτος για όλα τα προαναφερθέντα σημεία, ώστε να επιτευχθεί ομαλή υποδοχή, μετάβαση και τελική ένταξη των παιδιών στο σχολείο.

Σίγουρα υπάρχουν αρκετές προκλήσεις για ένα θέμα το οποίο απασχολεί πολλές χώρες της ΕΕ και ιδιαίτερα την Κύπρο, η οποία τα τελευταία χρόνια καλείται να ανταποκριθεί στις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες. Είναι πολλά τα βήματα που θα πρέπει να γίνουν, έχοντας ως σημείο αναφοράς το Κείμενο Πολιτικής εγκεκριμένο και προσαρμοσμένο στα διεθνή και ειδικά στα ευρωπαϊκά δεδομένα, σε συνέπεια με διεθνείς συμβάσεις για θέματα μεταναστών, αλλά και συστάσεις άλλων φορέων (π.χ. Συμβούλιο της Ευρώπης, Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών), αναφορικά με:

•          τις φάσεις υποδοχής

•          τις δομές διδασκαλίας και μάθησης

•          την παρακολούθηση και αξιολόγηση των μαθητών/μαθητριών

•          το ενιαίο Αναλυτικό Πρόγραμμα.

Το νέο Σχέδιο Δράσης της Διατμηματικής Επιτροπής για την ένταξη των παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, για την περίοδο 2019-2021, θα θέσει ως στόχο την αντιμετώπιση αυτών ακριβώς των προκλήσεων για την καλύτερη κοινωνική και εκπαιδευτική ένταξη των παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία.

Στο σημείο αυτό επιτρέψτε μου να ευχαριστήσω διαχρονικούς μας συνεργάτες στο έργο αυτό, όπως η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, το Γραφείο της Επιτρόπου για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Παιδιού, το Γραφείο της Επιτρόπου Διοικήσεως, τη Μονάδα Ευρωπαϊκών Ταμείων και ειδικότερα τον Προϊστάμενο και τους λειτουργούς του Ταμείου Ασύλου Μετανάστευσης και Ένταξης στο Υπουργείο Εσωτερικών, καθώς και τους λειτουργούς του ΥΠΠ που εργάζονται για το θέμα αυτό.

(ΙΠ)