Ανακοινωθέντα

Στη δημοσιότητα έδωσε σήμερα η Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού κα Λήδα Κουρσουμπά, την Έκθεση του Γραφείου της αναφορικά με τις διαδικασίες μετάβασης στην ενηλικίωση των ασυνόδευτων ανηλίκων αιτητών ασύλου, Δεκέμβριος 2018.

Το πλήρες κείμενο της Έκθεσης βρίσκεται αναρτημένο εδώ, ενώ η περιεκτική περίληψη της Έκθεσης αναφέρει τα πιο κάτω:

«Εισαγωγή

Η Έκθεση[1] επικεντρώνεται στις διαδικασίες μετάβασης στην ενηλικίωση των ασυνόδευτων ανηλίκων αιτητών ασύλου, η οποία στηρίζεται σε διερεύνηση που πραγματοποιήθηκε την περίοδο 2015 μέχρι Σεπτέμβριο 2018. Η παρούσα Έκθεση είναι μία, από σειρά, τριών Εκθέσεων, οι οποίες στηρίζονται στη διερεύνηση της συγκεκριμένης περιόδου. Οι δύο άλλες Εκθέσεις της σειράς, πραγματεύονται, αντίστοιχα, την εκτίμηση της ηλικίας και την εκπροσώπηση των ασυνόδευτων ανηλίκων αιτητών ασύλου.

Δεδομένης της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης, παρατηρείται, τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο, συνεχής ροή ασυνόδευτων παιδιών, τα οποία η  πλειοψηφία προέρχονται κυρίως από Συρία και Σομαλία. Συγκεκριμένα, με βάση στατιστικά δεδομένα της Υπηρεσίας Ασύλου, αφίχθηκαν στην Κύπρο το 2016, 216, το 2017, 224 και το 2018 (Ιανουάριο-Οκτώβριο) 192, ασυνόδευτα παιδιά αιτητές ασύλου.

Όπως προαναφέρθηκε, η παρούσα Έκθεση είναι μια, από σειρά τριών Εκθέσεων, όπου, πραγματεύονται αντίστοιχα, την πτυχή, της εκτίμησης της ηλικίας, της εκπροσώπησης και της μετάβασης στην ενηλικίωση των ασυνόδευτων ανηλίκων αιτητών ασύλου. Οι τρεις συγκεκριμένες πτυχές αποτέλεσαν το αντικείμενο μελέτης τριών ξεχωριστών μεν Εκθέσεων, αλλά υπο τη μορφή σειράς, λόγω της σύνδεσης, της συσχέτισης και αλληλεξάρτησης που παρουσιάζουν μεταξύ τους. Η εκτίμηση της ηλικίας έχει βαρύνουσα και καθοριστική σημασία στην διασφάλιση των δικαιωμάτων των ασυνόδευτων ανηλίκων αιτητών, καθότι, το αποτέλεσμα της εκτίμησης, καθορίζει τελεσίδικα και αμετάκλητα, τον μετέπειτα χειρισμό τους από τις αρμόδιες Αρχές, και την πρόσβασή τους ή μη, σε ειδικά δικαιώματα. Συγκεκριμένα, σε περίπτωση που η διαδικασία εκτίμησης της ηλικίας καταλήξει ότι το άτομο είναι παιδί, αυτό διατηρεί όλα τα ειδικά δικαιώματα και τις παροχές που προβλέπονται από το κράτος για τους ασυνόδευτους ανήλικους αιτητές ασύλου εν γένει, ενώ σε περίπτωση που εκτιμηθεί ως ενήλικο, τότε τερματίζονται αμέσως τα ειδικά δικαιώματα και η προστασία που ελάμβανε. Σε περίπτωση που μια τέτοια εκτίμηση είναι λανθασμένη, ο ανήλικος τότε εκτίθεται σε πολλαπλούς κινδύνους όπως τη φτώχεια, την κράτηση, την εκμετάλλευση και την κακοποίηση, αλλά και την παραβίαση των ειδικών του δικαιωμάτων στο πλαίσιο της εξέτασης του αιτήματός του για άσυλο. Επομένως, η αποτελεσματική εκπροσώπηση των ασυνόδευτων ανηλίκων αιτητών από την πρώτη στιγμή που αυτοκαθορίζονται ως ανήλικοι και έρχονται αντιμέτωποι με τις Αρχές, είναι καθοριστικής σημασίας για την προστασία τους, από νομικής απόψεως, σε σχέση με παραλείψεις, παρατυπίες, παρανομίες που ενδεχομένως να προκύψουν όχι μόνο κατά τη διαδικασία εκτίμησης της ηλικίας ,αλλά σε όλα τα στάδια της μεταχείρισής τους, από τις αρμόδιες Αρχές. Επιπρόσθετα, η ομαλή, σταδιακή μετάβαση, των ασυνόδευτων ανηλίκων αιτητών στην ενηλικίωση και η στήριξη των αιτητών στην ανεξαρτητοποίηση, συνεισφέρει σημαντικά στην προσαρμογή τους στις απαιτήσεις της ενήλικης ζωής καθώς και στην ενσωμάτωσή τους στην κοινωνία.

1.    Διερεύνηση 2015-18

Η Επίτροπος κατά την περίοδο 2015 μέχρι το Σεπτέμβρη 2018, διερεύνησε τις διαδικασίες που εφαρμόζονται σε σχέση με  την εκτίμηση της ηλικίας, την εκπροσώπηση και την μετάβαση στην ενηλικίωση, των ασυνόδευτων ανηλίκων αιτητών ασύλου. Συνοπτικά, οι ενέργειες διερεύνησης στις οποίες προέβη ήταν πολυεπίπεδες και περιλαμβάνουν τα πιο κάτω:

        I.            Διερεύνηση παραπόνων με γραπτές παρεμβάσεις (εξατομικευμένες και ομαδικές) προς τις αρμόδιες Υπηρεσίες. Την περίοδο 2015-18, διερεύνησε μετά από υποβολή παραπόνου ή/και αυτεπάγγελτα 44 περιπτώσεις ασυνόδευτων ανηλίκων αιτητών ασύλου, οι οποίες αφορούσαν τα πιο πάνω θέματα.  

      II.            Συναντήσεις Λειτουργών του Γραφείου της με εκπροσώπους της Υπηρεσίας Ασύλου (ΥΑ), συνάντηση με εκπροσώπους των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας (ΥΚΕ) και συνάντηση με εκπροσώπους Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ).

    III.            Πολυθεματική συνάντηση με εκπροσώπους όλων των αρμόδιων Υπηρεσιών, της UNHCR και της Επιτρόπου Διοικήσεως σε σχέση με τη διαδικασία εκτίμησης της ηλικίας και τις διαδικασίες μετάβασης που εφαρμόστηκαν σε ομάδα 5 ασυνόδευτων ανηλίκων αιτητών οι οποίοι κρίθηκαν ενήλικες.

    IV.            Μελέτη φακέλων ασυνόδευτων ανηλίκων αιτητών της ΥΑ και μελέτη φακέλων ασυνόδευτων ανηλίκων αιτητών των ΥΚΕ.

      V.            Επισκέψεις της Επιτρόπου και Λειτουργών του Γραφείου της, σε 3 Ιδρύματα Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων Αιτητών (Σπίτι της Ελπίδας στη Λευκωσία, Πλαίσιο Ασυνόδευτων Αγοριών στη Λάρνακα και Πλαίσιο Ασυνόδευτων Κοριτσιών στη Λάρνακα).

    VI.            Ομαδικές και εξατομικευμένες συνεντεύξεις με τους ασυνόδευτους ανήλικους αιτητές.

2.      Διαδικασίες μετάβασης στην ενηλικίωση και στην ανεξάρτητη διαβίωση

Συστάσεις της διεθνούς βιβλιογραφίας για τα παιδιά υπό τη νομική φροντίδα του κράτους υποστηρίζουν ότι οι νέοι που επωφελούνται από σταδιακές, διευρυμένες και υποστηριζόμενες μεταβάσεις από τη νομική φροντίδα στην ανεξαρτητοποίηση έχουν καλύτερη πρόγνωση, σε σύγκριση με τους νέους των οποίων η φροντίδα διακόπτεται απότομα, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν φτώχεια, έλλειψη στέγης, παραβατική συμπεριφορά, κατάχρηση ουσιών, ή ακόμη και αυτοκτονία.

Οι ασυνόδευτοι ανήλικοι αιτητές/πρόσφυγες με την ενηλικίωση, χάνουν, από τη μια μέρα στην άλλη τα δικαιώματα και την προστασία που τους παρεχόταν ως παιδιά. Το φάσμα των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα ασυνόδευτα παιδιά κατά τη μετάβασή τους στην ενηλικίωση περιλαμβάνει, απώλεια του δικαιώματος στέγασης σε ειδικές κατοικίες για ανήλικους ή σε αναδοχή, απώλεια κηδεμόνα, απώλεια εκπροσώπου, κίνδυνο κράτησης, έλλειψη ενημέρωσης σχετικά με τα δικαιώματά τους ως ενήλικες.

Στην Έκθεση παρουσιάζεται αναλυτικά το θεωρητικό και θεσμικό πλαίσιο που αφορά τις διαδικασίες μετάβασης στην ενηλικίωση των ασυνόδευτων ανηλίκων αιτητών ασύλου. Ειδικότερα, παρουσιάζονται οι πρόνοιες που προβλέπονται από το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, στα πλαίσια της Οδηγίας 2013/33/ΕΕ καθώς και στον περί Προσφύγων Νόμο [Ν. 6(I)/2000, όπως τροποποιήθηκε]. Επιπρόσθετα παρουσιάζονται οι βασικές αρχές για τη μετά την φροντίδα υποστήριξη που περιλήφθηκαν στο Ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τις Κατευθυντήριες Γραμμές για την Εναλλακτική Φροντίδα Παιδιών, τα συμπεράσματα της Έκθεσης του Συμβούλιου της Ευρώπης και της Υπάτης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες με τίτλο «Unaccompanied and separated asylum-seeking and refugee children turning 18: what to celebrate», καθώς και οι εισηγήσεις της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης προς τα κράτη μέλη που περιλήφθηκαν στο Ψήφισμα 1996 - Migrant children: what rights at 18?. Επιπρόσθετα, στην Έκθεση παρουσιάζεται η διαδικασία/πρακτική, η οποία εφαρμόζεται στην Κύπρο σχετικά με τις διαδικασίες μετάβασης στην ενηλικίωση των ασυνόδευτων ανηλίκων αιτητών/προσφύγων.

3.      Διαπιστώσεις /Συμπεράσματα Επιτρόπου

Διαπιστώνω τη γενικότερη απουσία, από μέρους της Πολιτείας και των συναρμόδιων Υπουργείων (Υπουργείου Εσωτερικών, Υπουργείου Εργασίας Πρόνοιας Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Υπουργείου Υγείας, Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού), πολιτικών/διαδικασιών/πρακτικών και προγραμμάτων για τη μετάβαση από την ανηλικότητα στην ανεξαρτητοποίηση των ασυνόδευτων ανηλίκων αιτητών/προσφύγων. Εντοπίζω, επίσης, απουσία πολιτικών/διαδικασιών/πρακτικών και προγραμμάτων που να προωθούν την ενσωμάτωση, γενικότερα, της ομάδας, τόσο των νεαρών αιτητών ασύλου όσο και των νεαρών προσφύγων.

Η απουσία επαρκούς ρυθμιστικού πλαισίου διαδικασιών μετάβασης για τους ασυνόδευτους ανήλικούς αιτητές που ενηλικιώνονται και η άμεση ένταξή τους στην ομάδα των ενηλίκων αιτητών ασύλου, δημιουργεί σημαντικό αριθμό σοβαρών προβλημάτων στους νεαρούς αιτητές, το κυριότερο των οποίων, η Επίτροπος εκτιμά ότι είναι η ανεπάρκεια των παρεχόμενων υλικών συνθηκών υποδοχής, μέσω του συστήματος των κουπονιών, στο να τους εξασφαλίσει βασικές και αξιοπρεπείς συνθήκες επιβίωσης.

Συγκεκριμένα, οι ασυνόδευτοι ανήλικοι αιτητές ασύλου με την ενηλικίωσή τους, εντάσσονται αμέσως, νοουμένου ότι δεν παραταθεί η παραμονή τους στο ίδρυμα που τους φιλοξενεί, στην ομάδα των ενηλίκων αιτητών ασύλου οι οποίοι σύμφωνα με τους περί Προσφύγων (Συνθήκες Υποδοχής Αιτητών) Κανονισμούς του 2005 έως 2013, λαμβάνουν υλικές συνθήκες υποδοχής, σε είδος ή/και υπό τη μορφή κουπονιών που εξαργυρώνονται σε συμβαλλόμενες με τις ΥΚΕ επιχειρήσεις. Προϋπόθεση για τη χορήγηση της συγκεκριμένης βοήθειας είναι να μην διαθέτουν οι ίδιοι οι αιτητές επαρκείς πόρους συντήρησης και να μην υπάρχει η δυνατότητα φιλοξενίας τους στο Κέντρο Υποδοχής και Φιλοξενίας Αιτητών Διεθνούς Προστασίας. Η κρατική αρωγή που τους παραχωρείται, η οποία, παρεμπιπτόντως, αντιστοιχεί με το 50% του ποσού του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, περιλαμβάνει καταβολή μέρος του ενοικίου σε ενοικιαζόμενους χώρους διαμονής στην κοινότητα, χορήγηση κουπονιών για τη διατροφή/ρουχισμό και μικρό αριθμό μετρητών για άλλα έξοδα. Περαιτέρω, με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών ημερομηνίας 26/10/2018 αποκτούν πλέον το δικαίωμα να εργαστούν αφότου περάσει ένας μηνάς από την καταχώρηση της αίτησής τους στους τομείς της γεωργίας, κτηνοτροφίας και αλιείας [Κ.Δ.Π. 308/2018]. Η πιο πάνω κρατική οικονομική αρωγή προς τους αιτητές ασύλου, λαμβάνει τα τελευταία χρόνια, δριμείς κριτικές, σε σχέση με το ότι εξαναγκάζει σε πολλές περιπτώσεις αιτητές να διαβιούν σε συνθήκες εξαθλίωσης. 

Περαιτέρω, σημαντικά προβλήματα, σε σχέση με τη μετάβαση των ασυνόδευτων ανηλίκων αιτητών στην ενηλικίωση, η Επίτροπος εντοπίζει σε ό,τι αφορά την στέγαση σε κατάλληλα καταλύματα, την πρόσβαση στην εκπαίδευση, την απασχόληση, την πληροφόρηση και σε υπηρεσίες κοινωνικής στήριξης, συμβουλευτικής και ψυχικής υγείας. Όσον αφορά τη στέγαση, ενόψει του ότι δεν υπάρχουν καταλύματα που να στεγάζουν για μεταβατική περίοδο τους νεαρούς αιτητές, αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες, ειδικότερα με το χαμηλό επίδομα ενοικίου που τους παρέχεται, να εντοπίσουν στέγη που να ανταποκρίνεται σε βασικές συνθήκες αξιοπρεπούς διαβίωσης. Η εκπαίδευση ή/και επαγγελματική κατάρτιση είναι καθοριστική για την ανεξαρτητοποίηση και την επιτυχή τους ενσωμάτωση. Με την ενηλικίωση, αντιμετωπίζουν εμπόδια στη συνέχιση της εκπαίδευσής τους, και επιπρόσθετα δεν υπάρχουν προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης τα οποία να είναι προσαρμοσμένα στις ανάγκες της συγκεκριμένης ομάδας. Καθόσον αφορά την απασχόληση, η συγκεκριμένη πτυχή είναι θεμελιώδης για την οικονομική ανεξαρτητοποίηση και την ενσωμάτωση. Οι νεαροί αιτητές, με βάση την εθνική νομοθεσία, έχουν πρόσβαση σε ελάχιστους, κακοπληρωμένους τομείς εργασίας υπό, συνήθως, άθλιες συνθήκες. Σε σχέση με την κοινωνική, συμβουλευτική και ψυχολογική στήριξη, οι νεαροί αιτητές/πρόσφυγες, έχουν τη δυνατότητα για δωρεάν κοινωνικές υπηρεσίες και υπηρεσίες ψυχικής υγείας στον δημόσιο τομέα. Η ανταπόκριση όμως των ΥΚΕ και των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας του Υπουργείου Υγείας (ΥΥ), λόγω του μεγάλου φόρτου εργασίας και της υποστελέχωσης, είναι αργή, χρονοβόρα και δεν είναι προσαρμοσμένη στις πολιτισμική διαφορετικότητα από την οποία προέρχονται οι αιτητές/πρόσφυγες. Η ψυχική υγεία είναι καθοριστική διότι καθορίζει την κατάσταση ευημερίας του ατόμου, του επιτρέπει να συνειδητοποιεί τις δυνατότητές του, να αντεπεξέρχεται στις φυσιολογικές πιέσεις της ζωής, να εργάζεται παραγωγικά και γόνιμα και να είναι σε θέση να συμβάλει στην κοινότητα. Κατά συνέπεια ,η άμεση πρόσβαση, της ευάλωτης ομάδας των νεαρών αιτητών/προσφύγων, σε επαγγελματίες κοινωνικής εργασίας και ψυχικής υγείας είναι επιβεβλημένη για την ομαλή μετάβαση στην ανεξαρτητοποίηση και ενσωμάτωσή τους.

Από πλευράς τους οι ΥΚΕ, επιχειρούν, περί το 2016, μέσω τριών εγκυκλίων να διαμορφώσουν διαδικασίες για κάποιες πτυχές, κυρίως τις οικονομικές, σε ό,τι αφορά τη μετάβαση των  ασυνόδευτων ανηλίκων αιτητών/προσφύγων που ενηλικιώνονται. Μέχρι τότε, η απουσία ξεκάθαρων γραπτών οδηγιών προς τους ΛΚΥ δημιουργούσε προβλήματα στον έγκαιρο, ενιαίο χειρισμό και στον συντονισμό μεταξύ των αρμόδιων Τμημάτων του ΥΕΠΚΑ, τα οποία με τη σειρά τους οδηγούσαν στα φαινόμενα αιτητές/πρόσφυγες να μετακινούνται από το κρατικό ίδρυμα, χωρίς να έχουν εκ των προτέρων, ολοκληρωθεί και διεκπεραιωθεί οι απαραίτητες ενέργειες, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν συνθήκες φτώχειας, ανέχειας και εκμετάλλευσης.

Η Επίτροπος θεωρεί ότι η πιο πάνω προσπάθεια από μέρους των ΥΚΕ για θεσμοθέτηση διαδικασιών, ότι είναι ένα μικρό μεν σημαντικό δε, βήμα στη διασφάλιση των δικαιωμάτων των ασυνόδευτων ανηλίκων αιτητών/προσφύγων κατά τη μετάβασή τους στην ανεξάρτητη ζωή. Παρόλα αυτά η Επίτροπος σημειώνει ότι, οι εν λόγω διαδικασίες διαμορφώνουν μερικώς μόνο το θέμα -κυρίως την οικονομική πτυχή των επιδομάτων- και δεν επαρκούν για την αντιμετώπιση με σφαιρικό και ολιστικό τρόπο των πολύπλευρων θεμάτων που αφορούν τη μετάβαση στην ενηλικίωση και ανεξαρτητοποίηση.

Σε ακόμη δυσμενέστερη θέση βρίσκεται η ομάδα των ασυνόδευτων ανηλίκων αιτητών οι οποίοι κρίνονται, μετά από διαδικασία εκτίμησης της ηλικίας τους, ότι είναι ενήλικες. Στις εν λόγω περιπτώσεις, οι ΥΚΕ εκτιμούν ότι ο ρόλος τους, ως κηδεμόνες, τερματίζεται αμέσως, ότι ως ενήλικες θέτουν σε κίνδυνο τους άλλους ασυνόδευτους ανήλικους που διαμένουν στο ίδρυμα και, ως εκ τούτου, απαιτούν την άμεση έξοδό τους από το ίδρυμα. Οι γραπτές οδηγίες που καθορίζουν τις διαδικασίες των ΥΚΕ, σε περιπτώσεις όπου, ασυνόδευτος ανήλικος αιτητής διαπιστωθεί μετά από εκτίμηση της ηλικίας του ότι είναι ενήλικο άτομο, είναι σχεδόν ανύπαρκτες και ασαφείς. Σε κάποιες περιπτώσεις, ζητείται η έξοδός τους, προτού εξασφαλιστούν άλλες διευθετήσεις διαμονής και χωρίς να ξεκινήσει η καταβολή των επιδομάτων τους ως ενήλικες αιτητές. Η Επίτροπος, λαμβάνοντας υπόψη και την υποκειμενικότητα των μεθόδων εκτίμησης της ηλικίας και τα μεγάλα περιθώρια λάθους που εμπεριέχουν, θεωρεί ότι η πιο πάνω μεταχείριση είναι ιδιαίτερα σκληρή και ανελαστική. Περαιτέρω, ως ενήλικες πλέον αιτητές βιώνουν τα προβλήματα που προκύπτουν από το υπάρχον σύστημα παροχής υλικών συνθηκών υποδοχής και τα προβλήματα που προκύπτουν από τη γενικότερη απουσία από μέρους της Πολιτείας πολιτικών/διαδικασιών και προγραμμάτων ενσωμάτωσης για τους αιτητές.

4.      Συστάσεις της Επιτρόπου

Η Επίτροπος συστήνει, τη διαμόρφωση από μέρους των συναρμόδιων Υπουργείων (Υπουργείο Εσωτερικών, Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Υπουργείο Υγείας, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού) πολιτικής/διαδικασιών/πρακτικών και προγραμμάτων που να διασφαλίζουν την ομαλή μετάβαση από την ανηλικότητα στην ενηλικίωση και ανεξαρτητοποίηση των ασυνόδευτων ανηλίκων αιτητών/προσφύγων και που να υποστηρίζουν έμπρακτα την ενσωμάτωσή τους στην κυπριακή κοινωνία.

Με βάση τις συστάσεις της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, η Επίτροπος καλεί το κράτος να λάβει υπόψη την ευάλωτη κατάσταση των ασυνόδευτων παιδιών αιτητών/προσφύγων τα οποία ενηλικιώνονται και να καθιερώσει μεταβατική κατηγορία (π.χ. μεταξύ 18-21 ή 18-25), η οποία με πολλαπλά μέτρα υποστήριξης και βοήθειας να διευκολύνει την εκπαιδευτική, οικονομική, κοινωνική και την πολιτιστική τους ενσωμάτωση.

Ειδικότερα, η Επίτροπος συστήνει να μελετηθούν και να προωθηθούν συγκεκριμένες πολιτικές/διαδικασίες και προγράμματα που να αντιμετωπίζουν με σφαιρικό και ολιστικό τρόπο όλες τις πτυχές της ανεξαρτητοποίησης και ενσωμάτωσης των νεαρών αιτητών/προσφύγων. Οι σημαντικότερες από τις ειδικότερες συστάσεις της αφορούν τα εξής:

        I.            Να μελετηθούν και να προωθηθούν πολιτικές/διαδικασίες όσον αφορά την παροχή υλικών συνθηκών υποδοχής στους νεαρούς αιτητές ασύλου που να διασφαλίζουν τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, να παρέχουν τη δυνατότητα για βιώσιμες, αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης.

      II.            Σε σχέση με τη στέγαση, οι ΛΚΥ να συνδράμουν έμπρακτα στην εξεύρεση ασφαλούς και αξιοπρεπούς στέγης. Παράλληλα, να μελετηθούν πρακτικές άλλων χωρών, οι οποίες διαμόρφωσαν ειδικά καταλύματα για τους ασυνόδευτους ανήλικους αιτητές/πρόσφυγες που ενηλικιώνονται.

    III.            Όσον αφορά την εκπαίδευση να διασφαλίζεται η πρόσβαση σε ποιοτική εκπαίδευση και η συνέχιση της εκπαίδευσης των ασυνόδευτων ανηλίκων αιτητών/προσφύγων ανεξάρτητα της ηλικίας τους. Παράλληλα να μελετηθούν και να προωθηθούν, εναλλακτικές επιλογές, όπως ταχύρρυθμα προγράμματα, προγράμματα μη τυπικής μάθησης και η επαγγελματική κατάρτιση/μαθητεία.

    IV.            Όσον αφορά την πρόσβαση σε υπηρεσίες κοινωνικής στήριξης, συμβουλευτικής και ψυχικής υγείας, οι νεαροί αιτητές/πρόσφυγες να έχουν άμεση πρόσβαση σε κοινωνικούς λειτουργούς για στήριξη, παρακολούθηση και συμβουλευτική καθώς και σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας για τη στήριξή τους κατά τη μετάβαση στην ενηλικίωση.

      V.            Προώθηση προγραμμάτων ένταξης, υπό την ευρύτερη έννοια του όρου. Η ενσωμάτωση είναι μια συνεχής διαδικασία μέσω της εκπαιδευτικής ή/και της επαγγελματικής συμμετοχής σε μια κοινωνία, και επομένως μια επιτυχημένη μετάβαση στην ενηλικίωση διευκολύνει σημαντικά τη διαδικασία ενσωμάτωσης των νεαρών αιτητών/προσφύγων.

Όσον αφορά τη μεταχείριση της ομάδας των ασυνόδευτων ανηλίκων αιτητών που οι Αρχές κρίνουν ως ενήλικα άτομα, η Επίτροπος επεσήμανε ότι, οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει ένα παιδί, που λανθασμένα εξέρχεται του συστήματος προστασίας και εντάσσεται σε κέντρο υποδοχής ή κράτησης με ενήλικες είναι μεγαλύτεροι, από τους κινδύνους που προκύπτουν από την τοποθέτηση ατόμων, των οποίων η ανηλικότητα αμφισβητείται, με παιδιά σε κέντρα παιδικής προστασίας. Παράλληλα η Επίτροπος έθεσε υπόψη ότι (α) οι πλείστες περιπτώσεις, αφορούν νεαρά ευάλωτα άτομα, (β) η απόφαση ότι πρόκειται για ενήλικα άτομα στηρίζεται σε μεθόδους, οι οποίες δεν συνιστούν ακριβή επιστημονική μέθοδο με σημαντικό ποσοστό αβεβαιότητας, και ότι (γ) η Διαδικασία εκτίμησης της ηλικίας, παρουσιάζει σημαντικά προβληματικά σημεία. Αυτών λεχθέντων, η Επίτροπος συνέστησε όπως η συγκεκριμένη ομάδα αιτητών αντιμετωπίζεται, από τις ΥΚΕ, με μεγαλύτερο πνεύμα ανθρωπισμού, επιείκειας και ευελιξίας.

5. Κατακλείδα

Η Έκθεση, διαβιβάστηκε στον Υπουργό Εσωτερικών, την Υπουργό Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, τον Υπουργό Υγείας, τον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού, τον Προϊστάμενο Υπηρεσίας Ασύλου και τη Διευθύντρια Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας για δικές τους ενέργειες στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων τους.

Παράλληλα, κοινοποιήθηκε στην Επίτροπο Διοικήσεως ως Ανεξάρτητη Εθνική Αρχή Ανθρώπινων Δικαιωμάτων για σκοπούς ενημέρωσης, στον Πρόεδρο και Μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών και την Πρόεδρο και Μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ίσων ευκαιριών μεταξύ Ανδρών και Γυναικών, για σκοπούς κοινοβουλευτικού ελέγχου, καθώς και στην Υπάτη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες στην Κύπρο (UNHCR), τις ΜΚΟ Κυπριακό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (πρώην Future Worlds Center), Κίνηση για Ισότητα, Στήριξη, Αντιρατσισμό (ΚΙΣΑ), Hope for Children και Cyprus STOP Trafficking, που έχουν διαβιβάσει στην Επίτροπο περιπτώσεις οι οποίες έχουν αξιοποιηθεί στην κατάρτιση της παρούσας Έκθεσης, για σκοπούς ενημέρωσης.