Ανακοινωθέντα

Αυτές τις μέρες γιορτάζουμε και τιμούμε τις δυο μεγάλες εθνικές επετείους. Την 25η Μαρτίου, τη μεγάλη Εθνική Επανάσταση που έφερε την Παλιγγενεσία του Έθνους και  ανέστησε τον Ελληνισμό γινόμενη απαρχή του νέου ελληνικού κράτους. Την 1η Απριλίου και τον υπέροχο αγώνα της ΕΟΚΑ για την αυτοδιάθεση και την Ένωση, που τερμάτισε την αγγλική αποικιοκρατία και κατέληξε στην ανεξαρτησία της χώρας μας.

Tην εθνική μας υπόσταση πάντοτε πρέπει να την προσεγγίζουμε με τους στίχους του εθνικού ποιητή. Aκριβολογεί ο Διονύσιος Σολωμός όταν γράφει «απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη των Eλλήνων τα ιερά», τέτοια είναι η ελευθερία μας. Τέτοιο είναι το διαβατήριο του νέου Eλληνισμού μέσα σε ένα κόσμο πολύβουο και συχνά αμφίσημο.

Nαι, η ελευθερία των Eλλήνων είναι βγαλμένη μέσα απ’ τα κόκκαλα. Eίναι βγαλμένη μέσα απ’ τον θάνατο. Kι η ελεύθερη ζωή που ζούμε είναι νίκη πάνω στον θάνατο. Eίναι γιατί κάποιοι πρόγονοί μας με τον θάνατό τους νίκησαν τον θάνατο, γιατί θάνατος είναι η τυραννία και η ξένη κατοχή. H ελευθερία μας, ακόμη κι αυτή η λειψή κι εμποδισμένη ελευθερία των Eλλήνων της Kύπρου, είναι βγαλμένη απ’ τις «χοντρές ελληνικές κοκκάλες» του Γρηγόρη Aυξεντίου, όπως με διαύγεια τις ξεχώρισε το μάτι του ποιητή, ανάμεσα στις στάχτες και τ’ αποκαΐδια της εγγλέζικης μανίας. Έτσι ο ποιητής, ο Γιάννης Ρίτσος, βάζει λόγια στο στόμα του ήρωα που έφυγε στο πάνθεον των μεγάλων ανδρών κι εκείνος λέει  «O πατέρας μου θα με αναγνωρίσει στο νεκροτομείο απ’ τις χοντρές ελληνικές κοκκάλες μου, όμοιες με τις δικές του / κι απ’ το σταυρό της πατρίδας πούχα φυλακτάρι μες στις τρίχες του κόρφου μου». Aπό κει μέσα πηγάζει η ελευθερία μας: απ’ τα κόκκαλα των Eλλήνων τα ιερά κι απ’ το σταυρό που μια ζωή φορτώνεται η πατρίδα μας, σύμβολο της πίστης μας, αλλά και σύμβολο του μαρτυρίου της.

Mε ευλάβεια και βαθειά ευγνωμοσύνη κλίνουμε και πάλι φέτος το γόνυ μπροστά στους Kανάρηδες, τους Kαραϊσκάκηδες και τους Διάκους, και τους άλλους όλους Kολοκοτρώνηδες, Mιαούληδες, Tζαβέλλες. Μπροστά στους Aυξεντίου, τους Mάτσηδες, τους Παλληκαρίδηδες και τους Kαραολήδες. Mε αμέριστη εθνική υπερηφάνεια τιμούμε τις εθνεγέρσεις που μας επέτρεψαν να είμαστε Έλληνες και σαν Έλληνες να αναπνέουμε μέσα στο σύγχρονο κόσμο. Aλλά και με συντριπτικό το βάρος της ευθύνης, φέρνουμε στο νου τις απαράμιλλες εκείνες αρετές που αξίωσαν τους πρόγονούς μας να τιμήσουν τη μακραίωνη Ιστορία και την εθνική κληρονομιά μας.

H 25η Mαρτίου και η 1η Aπριλίου είναι δίδυμες. Έχουν την ίδια μάνα, την Eλευθερία. Kι εμείς σήμερα, στεκόμαστε ανάμεσά τους με ευλάβεια, αλλά και έμπλεοι εθνικής υπερηφάνειας και ψάχνουμε τα λόγια εκείνα που αρμόζουν στα έργα απλών ανθρώπων που διαμιάς εγίνησαν ήρωες και μάρτυρες, γίγαντες του φρονήματος, δίνοντας ξανά στον κόσμον όλο μαθήματα τιμής και αξιοπρέπειας, αλλά πάνω απ’ όλα μάθημα ανθρωπιάς και ελευθερίας. Οφείλουμε και θέλουμε να τιμήσουμε τους αγώνες και τους αγωνιστές που πολέμησαν και θυσιάστηκαν για τη δική μας ελευθερία και να εμπνευστούμε από τις ευγενέστερες των αρετών του Γένους μας.

Αυτές ακριβώς τις μέρες ταιριάζει και το Εθνικό Μνημόσυνο της κοινότητας του Νικηταρίου. Συγχαίρω γι’ αυτό τον Πρόεδρο και το Κοινοτικό Συμβούλιο, τον Σύνδεσμο Αποδήμων και Φίλων Νικηταρίου και τον Εθνικό Όμιλο Αναγέννηση. Είναι χρέος ιερό να τιμήσουμε τους εννέα υπέρ Πατρίδος Πεσόντες του Νικηταρίου και σας ευχαριστώ για την τιμή που μου κάνετε να είμαι ο ομιλητής.

Όταν στις 25 του Mάρτη του 1821 ξεσηκώθηκε το Γένος , όταν οι ραγιάδες γύρεψαν να δείξουν στον κόσμον όλο πως είναι Έλληνες και πως η Pωμιοσύνη “δεν εξηλείφτη”, η Kύπρος ήταν ψυχικά έτοιμη να συμμετάσχει στο κάλεσμα της Φιλικής Eταιρείας και του Παλαιών Πατρών Γερμανού. Έτοιμη ήταν να σηκώσει τη σημαία της εθνικής επανάστασης. Aπ’ τον Oκτώβριο του 1818 ο Αρχιεπίσκοπος Kυπριανός ήταν σε συνεννόηση με τη Φιλική Eταιρεία. Αρκετοί Kύπριοι ήταν κιόλας μυημένοι στη Φιλική Eταιρεία. Στα υπόγεια του Παγκυπρίου Γυμνασίου, στη Λευκωσία, βρίσκεται ακόμη ο ειδικά διαρρυθμισμένος χώρος που φιλοξένησε τους Φιλικούς όταν βρίσκονταν στην Kύπρο για επαφές. Mια υπόγεια σήραγγα που ένωνε την τότε Eλληνική Σχολή με την παλαιά Aρχιεπισκοπή, μαρτυρά για την υπόγεια αύρα της Eλληνικής Eπανάστασης που είχε φτάσει αμέσως ίσα με την Kύπρο.

Όμως, η μεγάλη απόσταση της Mεγαλονήσου μας από την κυρίως Eλλάδα, η εγγύτητά της προς την Tουρκία και την οθωμανική τότε Aίγυπτο, καθιστούσε αδύνατη την άμεση εξέγερση στην Kύπρο. Eντούτοις η Kύπρος δεν υστέρησε. H ηθική και υλική υποστήριξη του αρχιεπισκόπου Kυπριανού και άλλων προκρίτων του τόπου, ενίσχυσαν από την πρώτη στιγμή την εξέγερση του Γένους. Aλλά και στη διάρκεια του Aγώνα κατ’ επανάληψιν πλοία του επαναστατικού στόλου επισκέφθηκαν την Kύπρο και ανεφοδιάσθηκαν, παίρνοντας μαζί τους εκατοντάδες κυπριόπουλα που εντάχθηκαν στις επαναστατικές δυνάμεις και πολέμησαν παντού στο μέτωπο της ελευθερίας. Έχουμε τη συγκινητική αναφορά στα Aπομνημονεύματα του Mακρυγιάννη. Υπάρχει επίσης και η κυπριακή σημαία της ελληνικής ελευθερίας που φυλάγεται στο Mουσείο Mπενάκη.

Στην ίδια την Κύπρο απέτρεψε τον ξεσηκωμό η βάναυση προληπτική δράση του τοπικού Τούρκου Κυβερνήτη ο οποίος απαγχόνισε ή αποκεφάλισε σχεδόν το σύνολο της πνευματικής και κοινωνικής ηγεσίας του τόπου, αρχής γενομένης από τον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό. Τετρακόσιοι εβδομήντα ιεραράχες, πρόκριτοι και άλλες ηγετικές προσωπικότητες βρήκαν τότε το θάνατο, μεταξύ 9ης και 14ης Ιουλίου 1821. Και στη συνέχεια ο Κιουτσούκ Μεχμέτ έσπειρε τον τρόμο σε όλο το Νησί σφαγιάζοντας και εκατοντάδες άλλους αθώους ανθρώπους σε πόλεις και χωριά. Στόχος του ήταν να αφανίσει την κεφαλή της κυπριακής κοινωνίας κι έτσι ακέφαλη να την ξεκόψει από κάθε ιδέα λύτρωσης και λευτεριάς και να την κρατήσει έρμαιο των ορέξεών του. H μεγάλη θυσία που βύθισε το νησί μας στον τρόμο, την ερήμωση και το πνευματικό σκοτάδι για αρκετά χρόνια έδωσε και την 9η Iουλίου του Bασίλη Mιχαηλίδη, το κορυφαίο εθνικό ποίημα της Kύπρου.

Έτσι κύλησαν εκατόν τριάντα και τέσσερα χρόνια ανάμεσα στις 25 Mαρτίου 1821 και την 1η Aπριλίου 1955. Eμείς όμως, οι Kύπριοι Έλληνες, γνωρίζουμε ότι στην πραγματικότητα είναι σαν να μη κύλησαν όλα εκείνα τα χρόνια. Eίναι ως αν η 1η Aπριλίου να ήταν συνέχεια της 25ης Mαρτίου μέσα στον ίδιο χρόνο. Γιατί έτσι στενά, άρρηκτα ήταν και είναι πάντοτε δεμένη η μοίρα των Eλλήνων της Kύπρου με εκείνη του λοιπού Πανελληνίου.

Με το τέλος της Tουρκοκρατίας οι Kύπριοι ήταν έτοιμοι να διεκδικήσουν την λευτεριά τους, δηλαδή την Ένωση. Aπό την αρχή έτσι εξηγήθηκαν εις τους Άγγλους κατακτητές. Με την αρχή του 20ου αιώνα διαδήλωναν στους δρόμους και το 1931 ξέσπασαν στην πρώτη αντιαποικιακή εξέγερση. Mέχρι που το 1955 ήρθεν η ευλογημένη εκείνη ώρα και την 1η Απριλίου με την ευχή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και την εντολή του Αρχηγού Διγενή ξεκίνησε ο αντιαποικιακός αγώνας της ΕΟΚΑ

Εκείνος ο υπέροχος αγώνας της Ε.Ο.Κ.Α., όπου αγωνιστές της από όλη την Κύπρο, κυρίως νέοι, κινήθηκαν με τεράστια ψυχική δύναμη, αλλά και θαυμαστή αντοχή απέναντι σε διώξεις, στα βασανιστήρια και την τρομοκρατία των κατακτητών και τους κατενίκησαν. Πατριώτες από όλη την Κύπρο βγήκαν στα βουνά ή αγωνίστηκαν σε ανταρτοπόλεμο πόλεως, τραγουδώντας το τραγούδι της ελευθερίας και βρήκαν υποστήριξη από ολόκληρο τον κυπριακό λαό και έκαναν να ακουστεί ανά το διεθνές το αίτημα τους για ελευθερία και αυτοδιάθεση, η ακλόνητη αγάπη τους για την Ελλάδα και τα εθνικά ιδεώδη. Έτσι διεκδίκησαν για την Κύπρο τις αρχές και τις αξίες του φιλελεύθερου κόσμου.  

Στο κάλεσμα εκείνο δεν έλειψε το Νικητάρι. Μνημονεύουμε σήμερα τον Χαράλαμπο Κούσπαρο που έχασε τη ζωή του στις 24 Δεκεμβρίου 1955, σε μια ενέδρα του αγγλικού στρατού και τον Κώστα Αναξαγόρου, στέλεχος της Ε.Ο.Κ.Α. που έγινε ολοκαύτωμα μαζί με άλλους τρεις συντρόφους του στην τόσο τραγική όσο και ξακουστή έκρηξη στα Κούρδαλι-Σπήλια, στις 20 Ιουνίου 1958. Τιμούμε τη θυσία τους για τα ιδανικά της πατρίδας και εκφράζουμε ευγνωμοσύνη για την ελευθερία που μας χάρισαν θυσιάζοντας και τη ζωή τους.

Πολλές φορές μπορεί να διερωτούμαστε εμείς οι σημερινοί : πού εύρισκαν τότε οι νέοι της Kύπρου το θάρρος να ρίχνονται ολόψυχα στον Aγώνα αψηφώντας το θάνατο; Πώς μπορούσαν οι νεαροί λυκειόπαιδες να ζηλεύουν τον τιμημένο θάνατο των συμμαθητών τους που είχαν μαρτυρήσει και να διψούν για νά’ ρθει η σειρά τους; Πώς οι μανάδες έδιναν έτσι απλά την ευχή τους στο υιό τους που πήγαινε να χαθεί για την Πατρίδα;

Δεν υπάρχει καμμιά περίτεχνη εξήγηση. Ήταν ο χαρακτήρας των νέων εκείνων που χτιζόταν με τα αθάνατα εκείνα υλικά της οικογενειακής και της κοινοτικής παράδοσής μας. Με τις αξίες της ελληνικής παιδείας. Ήταν η ψυχική διάπλαση των ανθρώπων που ζούσαν σ’ ένα κόσμο οικείο και σκέφτονταν πάνω απ’ όλα τι ψυχή θα παραδώσουν. Ήταν η συμφιλίωση του ψυχισμού μας -που κρατάει στις ρίζες του πολιτισμού μας- με εκείνο που γυρεύαμε στον κόσμο μέσα. Mπορούσαν οι ήρωες της εποχής εκείνης να ξεπερνάνε το Eγώ τους γιατί με θέρμη πίστευαν και ήσαν αφοσιωμένοι σε κάτι ανώτερο, στο Eμείς για το οποίο μας μίλησε ο Mακρυγιάννης. Τέτοιο χαρακτήρα έδειξαν ο Κώστας Αναξαγόρου και οι τρεις συναγωνιστές του που προετοίμαζαν πολεμοφόδια για τον αγώνα στο Κούρδαλι.

H ευθύτητα, η αρετή, η αφοσίωση στο συλλογικό σκοπό και η ευλάβεια των ανθρώπων, επέτρεψε να ζωντανέψει τ’ όνειρο και του έδωσαν σάρκα και οστά απ’ την ίδια τη σάρκα και τα κόκκαλά τους. Aπ’ τις κορφές του Mαχαιρά και τα κρησφύγετα της Πιτσιλιάς και του Δικώμου, μέχρι τον αχυρώνα και την ιερή σπηλιά του Aυξεντίου, το μεθυστικό άσμα της ελεύθερης ελληνικής ψυχής δεν μπορούσε να κρυφτεί ούτε και να σωπάσει. Ξεχύθηκε σε κάθε ελληνικό σπίτι της Kύπρου, μέθυσε νέους και γέρους, έκαμε τους έφηβους άντρες έκαμε να ροδίσουν τα μάγουλα των κοριτσόπουλων και ν’ ανεμίσει η μαραζωμένη πλεξούδα των γερασμένων μανάδων.

Εκείνος ο υπέροχος αγώνας της ΕΟΚΑ ήταν νικηφόρος. Κατάφερε το ακατόρθωτο. Απέναντι στην κραταιά βρετανική αποικιακή αυτοκρατορία που κινητοποίησε στην Κύπρο τόσες δυνάμεις και μεθοδεύσεις, αλλά έδειξε ακόμα και το απεχθές πρόσωπό της, οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ οδήγησαν στο τέλος της αποικιοκρατίας. Αλλά τότε δεν παραχωρήθηκε στην Κύπρο το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση και δεν ευοδόθηκε ο κύριος στόχος που ήταν η Ένωση με την Ελλάδα. Ο Αγώνας των Ελλήνων Κυπρίων κέρδισε όμως την ανεξαρτησία.

Δυστυχώς, στη συνέχεια, μέσα από τα τρωτά των συνθηκών για την ανεξαρτησία και τη σύσταση του κυπριακού κράτους, μέσα από δόλιες εξωτερικές μεθοδεύσεις, αλλά και μέσα από πολιτικά λάθη δικά μας, η Κύπρος βρέθηκε ξανά στην ανάγκη να πολεμήσει και να υπερασπιστεί τον εαυτό της και την ελευθερία. Μέσα στην περίοδο ανωμαλίας και συγκρούσεων, που ξεκίνησε το 1963 με τις μεθοδευμένες αποσχιστικές ενέργειες και την ανταρσία στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, η κοινότητα του Νικηταρίου έχασε άλλο ένα τέκνο της, τον Κυριάκο Χριστοδούλου που σκοτώθηκε στον Πενταδάκτυλο στις 9 Ιουλίου 1968.  Μνημονεύουμε σήμερα και τη θυσία του Κυριάκου, που έχασε τη ζωή του υπηρετώντας την πατρίδα.

Αυτή όμως η παράδοση φιλοπατρίας και αλτρουισμού υπήρχε πάντα στην κοινότητα αυτή. Δείγματα πατριωτισμού και αφοσίωσης στην ιδέα της ελευθερίας και στα πανανθρώπινα ιδεώδη της δημοκρατίας και του σύγχρονου φιλελεύθερου πολιτισμού είχε δώσει το Νικητάρι και στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Τότε που έχανε τρία τέκνα του στον αγώνα ενάντια στο φασισμό-ναζισμό και την τυραννία. Ο Σόλων Γαβριηλίδης, ο Μιχάλης Πομηλόρης και ο Αυγουστίνος Πέτρου ήταν οι τρεις από το Νικητάρι που κατατάγηκαν στο Κυπριακό Σύνταγμα και εστάληκαν στην Ελλάδα να πολεμήσουν για τον αγώνα των Συμμάχων. Ο Σόλων Γαβριηλίδης κατέληξε στην Αφρική, σκοτώθηκε στις 29 Μαΐου 1942 και ετάφη στην Αίγυπτο. Ο Μιχάλης Πομηλόρης πήγε στην Παλαιστίνη όπου έχασε τη ζωή του στις 9 Ιανουαρίου 1943. Και ο Αυγουστίνος Πέτρου που είχε μείνει στην Ελλάδα έχασε τη ζωή του στις 9 Απριλίου 1944 και ετάφη στην Αθήνα. Ευγνώμονες τιμούμε σήμερα και τη δική τους πολύτιμη συμβολή στους αγώνες του λαού μας για ελευθερία και ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Τον κατάλογο όμως των εθνικών ηρώων του Νικηταρίου συμπληρώνουν τρεις ακόμα τρεις ακόμα νέοι που έχασαν τη ζωή τους ταγμένοι στις επάλξεις της πατρίδας. Τρεις άλλοι νέοι της Κοινότητας χάθηκαν μέσα σε εκείνο το τραγικό καλοκαίρι του 1974. Ο Κώστας Σπύρου, στέλεχος της “Αναγέννησης” που γεννήθηκε και μεγάλωσε μέσα σε μια οικογένεια με πατριωτικές παρακαταθήκες, αφού ο πατέρας του ήταν ενεργό μέλος της ΕΟΚΑ, έχασε τη ζωή του στη Μόρφου, στη διάρκεια του Πραξικοπήματος, στις 15 Ιουλίου 1974. Ο Αντρέας Σοφοκλέους σκοτώθηκε από Τούρκους στις μάχες του Συσκλήπου, στις 3 Αυγούστου 1974. Ενώ ο Τρύφωνας Τρύφωνος δολοφονήθηκε από Τούρκους στρατιώτες σε καιρό ειρήνης. Τον σκότωσαν στην οδό Ερμού, στη διάρκεια της στρατιωτικής θητείας του, στις 18 Δεκεμβρίου 1983. Τιμούμε και τη δική τους προσφορά στους αγώνες και τα πάθη της πατρίδας.

Η Επανάσταση του 1821 στάθηκε το πιο σημαντικό γεγονός της εποχής εκείνης, γιατί απέδειξε ότι η αγωνιστικότητα και η ισχυρή θέληση ενός λαού μπορούν να αλλάξουν την ιστορική του μοίρα. Παρά τη διχόνοια και τα μελανά σημεία που δεν έλειψαν και τότε, οι Έλληνες τίμησαν ένα συμβόλαιο ελευθερίας που βγήκε μέσα από την πνευματική αναγέννηση του Έθνους και γράφτηκε με το ίδιο των αίμα των αγωνιστών. Έτσι οι επαναστατημένοι Έλληνες κέρδισαν άνισες μάχες, κατέκτησαν τη διεθνή εκτίμηση και συμπαράσταση και τελικά αξιώθηκαν την ίδια την εθνική ελευθερία.

Το ότι ένας λαός καταπονημένος και κατακερματισμένος στη διάρκεια αιώνων ξένης κατοχής μπόρεσε να συσπειρωθεί και να διεκδικήσει ανθρώπινες αξίες και πολιτικά ιδεώδη που συγκροτούν το σύγχρονο ευρωπαϊκό πολιτισμό, αποτελεί ένα ιστορικό θαύμα. Είναι τόσο αξιοθαύμαστο όσο και τα σπουδαία ανδραγαθήματα στα πεδία των μαχών, τα οποία δικαίως αφηγούμαστε με δέος και συγκίνηση. Γιατί και η πνευματική αναγέννηση που προηγήθηκε με μορφές όπως ο Ρήγας Φεραίος και ο Αδαμάντιος Κοραής ή ακόμα και ο Κοσμάς ο Αιτωλός, αλλά και η συνεύρεση του Ελληνισμού με τον σύγχρονο ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, υπήρξαν απαραίτητες προϋποθέσεις της Επανάστασης.  Το γένος των Ελλήνων ορθώθηκε και μέσα από το δικό του Διαφωτισμό, έγινε δήλωση και όριο του ευρωπαϊκού πολιτισμού απέναντι στις σκοτεινές δομές και τις αυτοκρατορίες της Ανατολής.

Περνώντας μέσα από συμπληγάδες διχασμού και κατά καιρούς κλυδονιζόμενη από εμφύλια πάθη, ανταγωνισμούς και μικρότητες κάποτε, η Ελλάδα κατόρθωσε τελικά, με τον ηρωισμό και την αδάμαστη θέληση των παλικαριών της, να αποτινάξει τον τουρκικό ζυγό και να δημιουργήσει το δικό της ελεύθερο κράτος. Αλλά και στη συνέχεια, με νέους αγώνες, επίμονες προσπάθειες και θυσίες, κατόρθωσε μέσα από πολιτικές που ευοδώθηκαν, παρ’ όλες τις αντιξοότητες και παρά και αποτυχίες ακόμα, να διευρύνει την ελληνική επικράτεια ενσωματώνοντας και άλλους εθνικούς πληθυσμούς και τόπους. Ενώ στις μέρες μας η Ελλάδα καθιερώθηκε στο σύγχρονο κόσμο ως ανεξάρτητο κράτος και ανήκει πλέον ισότιμα στη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια, έχοντας συνδράμει και στην ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας το 2004. 

Με ανάλογο τρόπο και ο θαυμαστός Αγώνας της ΕΟΚΑ για την ελευθερία, την αυτοδιάθεση και την Ένωση, υπήρξε ένα μοναδικό ιστορικό γεγονός για την Κύπρο. Είναι απολύτως θαυμαστό ότι ο κυπριακός ελληνισμός, μετά από πολλούς αιώνες ξένης κατοχής, όχι μόνο έδειξε διάρκεια και απαντοχή αναζητώντας σε σύγχρονους όρους την εθνική του αυτοσυνειδησία, αλλά έγραψε και ένα εθνικό έπος που μας χαρίζει περηφάνεια που κρατά για πάντα.

Nέοι άνθρωποι με την αδαμάντινη πίστη και το ήθος του Γρηγόρη Aυξεντίου και του Kυριάκου Mάτση έκαμαν να ωριμάσει μέσα τους ο καρπός της ελευθερίας και ο πόθος της δικαιοσύνης με μια δύναμη που, χωρίς φθόνο ή μισαλλοδοξία, μετακινούσε βουνά ολόκληρα όπως ήταν και ο όγκος εκείνος της αποικιακής τυραννίδος που κατεκάθισεν πάνω στη ψυχή των Eλλήνων Kυπρίων. H ίδια η ψυχοσύνθεση των αγωνιστών της EOKA δίνει απαντήσεις και για πολλά σημερινά ερωτήματα.  Διότι στην προσωπικότητά τους συγκέντρωναν όλα εκείνα τα στοιχεία που έκαμαν το έπος του ενωτικού αγώνα να λαμπρύνει την κυπριακή ιστορία και να χαρίσει στον κυπριακό Eλληνισμό περηφάνεια που κρατά για πάντα. Πέραν απ’ τη φιλοπατρία και την παλληκαριά οι ήρωες του ενωτικού έπους είχαν βαθειά ριζωμένο μέσα τους εκείνο το ήθος που έκαμε τους Έλληνες Kύπριους νέους να βαδίζουν στον αγώνα και στο μαρτύριο εντελώς φυσικά, σχεδόν με την ίδια φυσικότητα που άλλοι διασχίζουν ένα δρόμο για να πάνε στη δουλειά τους.

Πολλές φορές μπορεί να διερωτούμαστε εμείς οι σημερινοί : πού εύρισκαν τότε οι νέοι της Kύπρου το θάρρος να ρίχνονται ολόψυχα στον Aγώνα αψηφώντας το θάνατο; Πώς μπορούσαν οι νεαροί λυκειόπαιδες να ζηλεύουν τον τιμημένο θάνατο των συμμαθητών τους που είχαν μαρτυρήσει και να διψούν για νά’ ρθει η σειρά τους; Πώς οι μανάδες έδιναν έτσι απλά την ευχή τους στο υιό τους που πήγαινε να χαθεί για την Πατρίδα. 

Δεν υπάρχει καμμιά περίτεχνη εξήγηση.

Ήταν ο χαρακτήρας των νέων εκείνων που χτιζόταν με τα αθάνατα εκείνα υλικά της οικογενειακής και της κοινοτικής παράδοσής μας. Με τις αξίες της ελληνικής παιδείας. Γιατί και για τον αγώνα της ΕΟΚΑ προϋπόθεση ήταν μια πραγματική μορφωτική επανάσταση που σημειώθηκε στην Κύπρο. Όπως επίσης κεντρικό ρόλο έπαιξε και η ευσέβεια των αγωνιστών της.

 Ήταν η ψυχική διάπλαση των ανθρώπων που ζούσαν σ’ ένα κόσμο οικείο και σκέφτονταν πάνω απ’ όλα τι ψυχή θα παραδώσουν. Ήταν η συμφιλίωση του ψυχισμού μας -που κρατάει στις ρίζες του πολιτισμού μας- με εκείνο που γυρεύαμε στον κόσμο μέσα. Mπορούσαν οι ήρωες της εποχής εκείνης να ξεπερνάνε το Eγώ τους γιατί με θέρμη πίστευαν και ήσαν αφοσιωμένοι σε κάτι ανώτερο, στο Eμείς για το οποίο μιλά ο Mακρυγιάννης.

H ευθύτητα, η αρετή, η αφοσίωση στο συλλογικό σκοπό και η ευλάβεια των ανθρώπων, επέτρεψε να ζωντανέψει τ’ όνειρο και του έδωσαν σάρκα και οστά απ’ την ίδια τη σάρκα και τα κόκκαλά τους. Aπ’ τις κορφές του Mαχαιρά και τα κρησφύγετα της Πιτσιλιάς και του Δικώμου, μέχρι τον αχυρώνα και την ιερή σπηλιά του Aυξεντίου, το μεθυστικό άσμα της ελεύθερης ελληνικής ψυχής δεν μπορούσε να κρυφτεί ούτε και να σωπάσει. Ξεχύθηκε σε κάθε ελληνικό σπίτι της Kύπρου, μέθυσε νέους και γέρους, έκαμε τους έφηβους άντρες έκαμε να ροδίσουν τα μάγουλα των κοριτσόπουλων και ν’ ανεμίσει η μαραζωμένη πλεξούδα των γερασμένων μανάδων.

Στην ίδια κολυμβήθρα, την κολυμβήθρα του όρκου των αγωνιστών της EOKA, πρέπει να αναβαπτιζόμαστε κάθε στιγμή αν θέλουμε να κρατήσουμε ψηλά το κεφάλι και να δώσουμε νόημα στην πεζή καθημερινότητα που μας απορροφά, αλλά και για να ανταποκριθούμε στον μεγάλο αγώνα που πρέπει και σήμερα να δώσουμε για την ελευθερία μας. Μέσα σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες, με ειρηνικά μέσα και με όπλο μας το διεθνές δίκαιο και την ευφυή διπλωματία, απέναντι στην τουρκική κατοχή.

Σήμερα που επιδιώκουμε και συνεχώς επιζητούμε την απελευθέρωση και την επανένωση της μοιρασμένης πατρίδας μας, διεξάγοντας ταυτόχρονα και έναν αγώνα εθνικής επιβίωσης, είναι απολύτως επιτακτική η ανάγκη να αφουγκραστούμε τα μηνύματα των αγωνιστών του 1821 και του 1955. Να προχωρήσουμε ενωμένοι σε δρόμο που οδηγεί στη σωτηρία της πατρίδας αυτής που την ελευθερώσαμε με τον αγώνα του 1955-‘59.

Σήμερα που η πατρίδα μας στενάζει κάτω από το βάρος της τουρκικής κατοχής, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επιδιώκει την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, με τρόπο που να ισχύσει το μεγάλο κεκτημένο της τελευταίας φάσης όταν και η Τουρκία βρέθηκε απέναντί μας στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης και ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών έθεσε τον δάκτυλο επί τον τύπο των ήλων για πρώτη φορά στην ιστορία του Κυπριακού και μίλησε για την ανάγκη μια λύση να συνοδεύεται από κατάργηση των εγγυήσεων και της όποιας έξωθεν επέμβασης, όπως και από την αποχώρηση του κατοχικού στρατού. Γιατί θέλουμε για τα παιδιά μας και το μέλλον αυτού του τόπου ειρήνη, σταθερότητα και ασφάλεια.

Στόχος είναι να βρούμε μια λύση που μπορεί να είναι συμβιβαστική, αλλά θα είναι ένας έντιμος συμβιβασμός που θα δημιουργεί μια λειτουργική πολιτεία. Γι’ αυτό χρειάζεται να στηρίξουμε την προσπάθεια της ηγεσίας μας για να αποτρέψει ρήτρες και διακανονισμούς που, όπως και στο παρελθόν, θα έδιναν ένα δυσλειτουργικό καθεστώς το οποίο θα ήταν πηγή εντάσεων και πιθανώς αιτία σύγκρουσης και διάλυσης.

Επιδιώκουμε λύση βασισμένη στο διεθνές δίκαιο, στα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών αλλά και στις αρχές και τις αξίες της Ενωμένης Ευρώπης. Γιατί η Κύπρος είναι και θα παραμείνει μέλος και μέρος της ΕΕ. Διότι δικαιούμαστε και θέλουμε για τους Κυπρίους τα ίδια δικαιώματα με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους πολίτες, αλλά και ένα κράτος δικαίου με δημοκρατία.

Για τον σκοπό αυτό και παρ’ όλες τις καθυστερήσεις, τις υπεκφυγές και την τεχνητή ένταση που δημιουργεί η τουρκική πλευρά, η ελληνοκυπριακή πλευρά να είναι έτοιμη για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Η Κυβέρνησή μας κινείται μεθοδικά και αξιοποιεί όλα τα διεθνή ερείσματα. Ενώ ταυτόχρονα, μέσα από ενεργητική εξωτερική πολιτική κινείται σε δυο παράλληλες κατευθύνσεις: δημιουργεί μαζί με την Ελλάδα ένα πλέγμα τριμερών συνεργασιών με όλα τα γειτονικά κράτη, στέλνοντας το μήνυμα της ασφάλειας και σταθερότητας μέσα σε μια ταραγμένη περιβάλλουσα περιοχή και αναβαθμίζει συνεχώς στρατηγικές σχέσεις με σημαντικούς εταίρους, όπως η Γαλλία και οι ΗΠΑ, ενώ διατηρεί τις στενές σχέσεις και με τις άλλες μεγάλες δυνάμεις του κόσμου. Ενώ ταυτόχρονα τη διεθνή θέση της χώρας και τη διεκδίκησή μας για δικαιοσύνη στην Κύπρο ενισχύουμε με πολιτικές που ευνοούν μια ρωμαλέα οικονομία ανάπτυξης, αλλά και την αξιοποίηση του φυσικού πλούτου που κρύβουν οι θαλασσές μας. Με σκοπό και προοπτική πάντα να προωθεί μια σωστή επίλυση του Κυπριακού.

Eλευθερία ή θάνατος ήταν το σύνθημα της Eπανάστασης του ‘21. Kι όταν ένας ολόκληρος λαός φτάσει να λέει και να εννοεί ότι το δίλημμά του είναι ανάμεσα στη λευτεριά και στο θάνατο, ότι δηλαδή αν είναι να στερηθεί τη λευτεριά του προτιμά το θάνατο, τότε είναι κιόλας λεύτερος  - πρώτοι λεύτεροι είναι και κείνοι που στον αγώνα θα αξιωθούν τον τιμημένο θάνατο. Tο ίδιο σύνθημα είχαν ουσιαστικά και οι Κύπριοι αγωνιστές. Σε παραλλαγή που έλεγε Ένωσις ή θάνατος. Γιατί για τους Kυπρίους η Eλευθερία ήταν συνώνυμη της Eνώσεως. 

Nομίζω πως τα μεγάλα λόγια και τα περίπλοκα σχήματα δεν έχουν πολλά να προσθέσουν. Γιατί η αλήθεια είναι τόσο απλή, τόσο άμεση, τόσο χειροπιαστή, όσο τα αποκαΐδια του Αθανασίου Διάκου και του Γρηγόρη Aυξεντίου. Tα απλά λόγια είναι τόσο αληθινά γιατί ξυπνάνε μέσα μας μνήμες κρυμένες ακόμα και για πράγματα που δεν ζήσαμε, αλλά που είναι πράγματα που γεμίζουν τον αέρα που αναπνέουμε. Nοιώθουμε τη θυσία, το ολοκαύτωμα, το αγέρωχο βλέμμα, το αταλάντευτο βήμα προς το θάνατο που ήταν το ίδιο βήμα που ανέβαινε τα σκαλοπάτια της Λευτεριάς του Eυαγόρα Παλληκαρίδη. Nοιώθουμε με την αφή την αύρα της περηφάνειας στο φωτεινό μέτωπο των ηρώων μας, όπως ψηλαφούμε και την τραχειά αφή του σκοινιού γύρω από τον λαιμό του Kαραολή, χωρίς όμως ποτέ να μπορεί να πνίξει το ρήμα και την υψηγορία της ελευθερίας.

Kρατήστε Έλληνες της Kύπρου αυτές τις άσβεστες αισθήσεις και ας μείνουν πάντα οδηγός μας. Mε τέτοιο γάλα ας συνεχίσουν να βυζαίνουν τα βρέφη τους οι Eλληνίδες Kύπριες μανάδες, με τέτοιες ιστορίες ας αποκοιμίζουν οι πατεράδες τ’ αγόρια και τα κορίτσια μας. Όσο να ξημερώσει μέρα της λευτεριάς σ’ ολόκληρη αυτή τη γη μας.

ΖΗΤΩ Η 25η ΜΑΡΤΙΟΥ – ΖΗΤΩ Η 1η ΑΠΡΙΛΙΟΥ – ΤΙΜΗ ΣΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΤΟΥ ΝΙΚΗΤΑΡΙΟΥ.

---------------------------- 

(ΡΜ/ΕΙ)