Ανακοινωθέντα

 -         Λοχίας Καταδρομών Αναστάσης Πίττα,

-         Έφεδρος Δεκανέας Χριστόφορος Γιατρού,

-         Καταδρομέας Σάββας Μαλεκκίδης,

Έπεσαν μαχόμενοι υπέρ πατρίδος στην προσπάθεια να αποκρουσθεί η τουρκική εισβολή τον Ιούλιο και τον Αύγουστο 1974.

-         Δάσκαλος και Λογοτέχνης, εθελοντής της Πολιτικής Άμυνας, ο 70χρονος ευπατρίδης Κώστας Μοιράνθη, δολοφονήθηκε στην προσπάθεια να συμβάλει στην τροφοδοσία του στρατεύματος.

-         Έφεδρος Δήμος Δημοσθένους, η τύχη του αγνοείται από το 1974 στις μάχες υπεράσπισης της Κερύνειας.

Αυτό είναι το μερτικό της κοινότητας του Άη Γιάννη στην απέλπιδα πλην όμως γενναία προσπάθεια της πατρίδας να μην αφήσει τον Αττίλα να πατήσει πόδι στην Κύπρο.

Δεν προκαλεί βέβαια εντύπωση που ο Άη Γιάννης, ψηλά πάνω στα βουνά του Τροόδους, στην καρδιά της Πιτσιλιάς, με λιγότερους τότε από 500 άντρες κατοίκους έδωσε πέντε ήρωες στην αντίσταση μπροστά στη βάρβαρη τουρκική εισβολή, χώρια και άλλοι χωριανοί που έδωσαν ό,τι μπορούσαν στα πεδία των μαχών. Δεν προκαλεί εντύπωση γιατί μιλάμε για την Πιτσιλιά, που πρωτοστάτησε και στον αντιαποικιακό αγώνα της κυπριακής ελευθερίας. Μιλάμε για την περηφάνεια των ανθρώπων, την ευθύτητα του χαρακτήρα, την αγάπη για την πατρίδα και τα υψηλά ιδεώδη και τις αξίες του ελληνικού πολιτισμού που στο διάβα των αιώνων έγινε πανανθρώπινη συνείδηση και παρακαταθήκη.

Από τον καιρό του μεγάλου έπους της ΕΟΚΑ πολλοί διερωτήθηκαν : Τί είναι εκείνο που έδινε τέτοια ορμή στη ψυχή των αγωνιστών πάνω στα βουνά του Τροόδους; Τί ήταν εκείνο που έκανε νέους να βαδίζουν και να προχωρούν προς τον θάνατο τραγουδώντας για την ελευθερία με την ίδια φυσικότητα που κάποιοι άλλοι διασχίζουν ένα δρόμο για να πάνε στη δουλειά τους; Πώς μπορούσε οι μανάδες να εύχονται στο γιο τους καλό κατευόδιο, ενώ ήξεραν πως πιθανώς βάδιζε προς τη θυσία για την πατρίδα; Ποιό ήταν το μυστικό;

Να ήταν ο ελεύθερος μυρωδικός αέρας των βουνών; Να ήταν η μυρωδιά της λατζιάς, της μυρσίνης, του άλυσσου και της αγριοτριανταφυλλιάς που είχαν φωλιάσει μέσα στα στήθη τους; Να ήταν η αύρα που έβγαινε από τις εγκοπές των βράχων και μέσα απ’τα ρυάκια πότιζε το λιγοστό χώμα που ημέρωναν προκομένοι άνθρωποι για να καλλιεργούν για τη βιοτή τους; Να ήταν ο ευρύχωρος ορίζοντας της ελευθερίας που χάραζε κάθε μέρα με τη φυσική δροσιά;

Ποιό ήταν το μυστικό που έκανε νέους από όλη την Κύπρο να βρεθούν στον Πενταδάχτυλο και κάτω στην πεδιάδα της Κερύνειας, της Λαπήθου και του Καραβά και να υπερασπισθούν μέχρις εσχάτων την ελευθερία της Κύπρου;

Κρυμμένο μυστικό δεν υπήρχε κανένα. Ήταν άνθρωποι φτιαγμένοι μέσα από τα αθάνατα υλικά της οικογενειακής και της κοινοτικής παράδοσής μας. Με τις αξίες της ελληνικής παιδείας. Ήταν η ψυχική διάπλαση ανθρώπων που ζούσαν σ’ ένα κόσμο οικείο και σκέφτονταν, πάνω απ’ όλα, τι ψυχή θα παραδώσουν. Ήταν η ελληνορθόδοξη παράδοση και πίστη που την είχαν φυσικό βίωμα και όχι κάποια υψηλή άνωθεν διδαχή. Ήταν η συμφιλίωση του ψυχισμού μας -που κρατάει στις ρίζες του πολιτισμού μας- με εκείνο που γυρεύουμε στον κόσμο μέσα: την ελευθερία και την αξιοπρέπεια του ανθρώπου και τον κανόνα ότι μέσα στη ζωή πρέπει να ακολουθούμε το δίκαιο.  Έτσι μπόρεσαν οι ήρωες να ξεπερνούν το Eγώ τους γιατί με θέρμη πίστευαν και ήταν αφοσιωμένοι σε κάτι ανώτερο, στο Eμείς.

 Εμείς λοιπόν σήμερα, που παραμένουμε και είμαστε Εμείς, χάρη και στη θυσία τους, τους είμαστε ευγνώμονες και υπόχρεοι. Υπόχρεοι στην προσφορά και τη θυσία τους, μα πάνω απ’ όλα υπόχρεοι στην πατρίδα. Τη μικρή πατρίδα που διαμέσου των αιώνων έδωσε τόσους και τόσους αγώνες και συνεχίζει να αναζητά την ελευθερία της.

Μόνο και μόνο να πατά κανείς και να περπατά αυτά τα χώματα της τιμημένης Πιτσιλιάς νοιώθει κάπου στον αέρα τη θεία μυσταγωγία της ελεύθερης ψυχής και του φρονήματος των ανθρώπων της… Το νοιώθουμε, στον καθάριο αυτό βουνίσιο αέρα, που μέσα στα πλεμόνια τους οι νέοι, τα παλληκάρια της Πιτσιλιάς, τον έκαναν αύρα λευτεριάς.

Σαρανταπέντε χρόνια μετά τον συναγερμό για την άμυνα της πατρίδας, πάνω σε ερείπια της αδελφοκτόνου σύρραξης και της προδοσίας της Χούντας και όσων την ακολούθησαν εδώ στην Κύπρο, ερχόμαστε να κοινωνήσουμε, στον ιερό αυτό ναό του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Άη Γιάννη της Πιτσιλιάς, την αίσθηση της περηφάνειας και του χρέους που μας κληροδοτεί η γενιά του 1974 που υπερασπίστηκε την ανεξαρτησία και την ακεραιότητα της Κύπρου.

Νέοι άνθρωποι, όπως ο Αναστάσης, ο Χριστόφορος, ο Σάββας και ο Δήμος μέτρησαν το μπόϊ τους με άξαμο την αγάπη τους για την πατρίδα και τη λευτεριά. Με μέτρο τη λατρεία τους για την Κύπρο της έφεσης για δημιουργία και πρόοδο, την Κύπρο. Την ώρα που χρειάστηκε, μέτρησαν ταπεινά το μπόϊ τους στο ιερό καθήκον. Μέτρησαν το μπόι τους και προχώρησαν με όποια λιγοστά μέσα και εφόδια είχαν αντιμέτωποι με τις τραγικές περιστάσεις μιας προδομένης άμυνας, αγωνιστές του υπέρ πάντων αγώνα… Μετρήθηκαν και βγήκαν γίγαντες γιατί ήξεραν να δώσουν κι αυτή τη ζωή τους ακόμα για την πατρίδα. Γίγαντες και ήρωες.

O Αναστάσης ήταν το τρίτο από εννέα παιδιά των Ανδρέα και Άννας Πίττα. Ξεχώριζε για την εργατικότητα, το θάρρος και την αποφασιστικότητα του. Υπηρετούσε με τον βαθμό του Λοχία στην 33^η Μοίρα Καταδρομών στο Μπέλαπάις Κερύνειας, και τις τραγικές μέρες της εισβολής έλαβε μέρος στη νυχτερινή επιχείρηση για κατάληψη του υψώματος του Αγίου Ιλαρίωνα. Η επιχείρηση στέφθηκε με επιτυχία, το ύψωμα, όμως, εγκαταλείφθηκε λόγω ανεπαρκούς υποστήριξης από άλλα τμήματα. Η ομάδα διατάχθηκε να κρατήσει την αμυντική γραμμή στον Άγιο Γεώργιο, δυστυχώς όμως περικυκλώθηκε από τους Τούρκους. Οι προσπάθειες απεγκλωβισμού απέβησαν μάταιες, και μπροστά στον κίνδυνο σύλληψης, οι καταδρομείς επέλεξαν να υποχωρήσουν. Κατά τη διάρκεια της ηρωικής εκείνης εξόδου, και στην προσπάθειά του να βοηθήσει τραυματία σύντροφό του, o Aναστάσης έχασε τη ζωή του από ριπή πολυβόλου.

Τα οστά του ανευρέθηκαν σε ομαδικό τάφο στην περιοχή Τέμπλος στον Άγιο Γεώργιο Κερύνειας, στο πλαίσιο του προγράμματος εκταφής και αναγνώρισης λειψάνων της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων. Τον Νοέμβριο του 2014, 40 ολόκληρα χρόνια μετά, αναπαύθηκε με δόξα και τιμή στη γη που τον γέννησε.

Ο Έφεδρος Δεκανέας Χριστόφορος Γιατρού ήταν το πέμπτο από τα έξι παιδιά της οικογένειας του Σάββα και της Ανθούσας Γιατρού. Διακρινόταν από απαράμιλλη ευαισθησία και από άδολη αγάπη προς τον συνάνθρωπο. Κατατάγηκε στην Εθνική Φρουρά τον Ιανουάριο του 1972 και υπηρέτησε στο 241ΤΠ. Απολύθηκε μόλις λίγους μήνες πριν την εισβολή. Στα τραγικά γεγονότα του καλοκαιριού ανταποκρίνεται τάχιστα στο κάλεσμα για γενική επιστράτευση και βιάζεται να συναντήσει τον μικρότερο του αδελφό Κώστα, που υπηρετούσε στους καταδρομείς και τον μεγαλύτερο αδελφό του Χρύσανθο, ο οποίος έδωσε ,επίσης, το παρών του στις εφεδρείες.

Ο Ιούλιος του 1974 τον βρήκε στην πρώτη γραμμή του πυρός, στο σημείο απόβασης των Τούρκων στο «Πέντε Μίλι». Τραυματίας από ανταλλαγή πυρών, βρήκε καταφύγιο στο χωριό Ελιά, σε υποστατικό του σπιτιού της κας Χαρίτας Μάντολες. Δυστυχώς το χωριό κυκλώθηκε από Τούρκους και ο Χριστόφορος έπεσε στα χέρια τους. Μετά από απάνθρωπα βασανιστήρια, στα οποία υποβλήθηκε με άλλους 40 αιχμαλώτους, και εξαντλημένος από τα τραύματά του, άφησε την τελευταία του πνοή στις 21 Ιουλίου 1974.

Τα οστά του ανευρέθηκαν σε ομαδικό τάφο στο χωριό Ελιά της Κερύνειας και η ταφή του έγινε στο χωριό του, στις 2 Αυγούστου 2008.

Ο Σάββας, το δεύτερο από τα πέντε παιδιά της οικογένειας Νικόλα και Έλλης Μαλεκκίδη, ήταν ο ακούραστος συμπαραστάτης του πατέρα του στο ξυλουργείο. Ξεχώριζε για την προσήλωσή του στην οικογένεια, ήταν πρόσχαρος και καλοπροαίρετος.

Στις 20 Ιανουαρίου 1974 κατατάγηκε στο ΚΕΝ Πάφου και επιλέγηκε να υπηρετήσει τη θητεία του στις Δυνάμεις Καταδρομών. Τις τραγικές ημέρες της εισβολής η μονάδα του κατέλαβε την «Άσπρη Μούττη», την οποία, όμως εγκατέλειψαν λόγω ανεπαρκούς υποστήριξης. Στις 22 Ιουλίου εγκαταστάθηκαν σε αμυντική γραμμή στο ύψωμα Αλωνάγρα, στους βόρειους πρόποδες του Πενταδακτύλου, στο οποίο παρέμειναν μέχρι τις 27 Ιουλίου οπότε και αντικαταστάθηκαν από μονάδες του Πεζικού. Στη συνέχεια η 32η μοίρα μετακινήθηκε στο αεροδρόμιο της Τύμπου, ενώ λίγες μέρες αργότερα στον Παχύαμμο, όπου οι καταδρομείς κράτησαν την αμυντική γραμμή μέχρι τις 14 Αυγούστου, οπότε και διατάχθηκαν να υποχωρήσουν λόγω κυκλωτικής κίνησης των Τούρκων.

Οι καταδρομείς χωρίστηκαν σε μικρές ομάδες και κινήθηκαν προς το σημείο ανασυγκρότησης, στο οποίο ο Σάββας και η μικρή του ομάδα δεν κατόρθωσαν να φτάσουν ποτέ. Σύμφωνα με προσωπικές μαρτυρίες των συντρόφων του Σάββα Μαλεκκίδη, του οποίου το όνομα μέχρι πρόσφατα συμπεριλαμβανόταν στον τραγικό κατάλογο των αγνοουμένων, ήταν ένας νέος με υποδειγματικό βίο και σπάνιες αρετές. Άνθρωπος πράος, με αρχές και πιστός στην υπηρεσία, έλαβε μέρος σε όλες τις αποστολές της μονάδας του και συμπαραστεκόταν με αυταπάρνηση στους συντρόφους του τις δύσκολες εκείνες ώρες του πολέμου.

Σαράντα ένα χρόνια αργότερα, τα οστά του Σάββα Μαλεκκίδη ανευρέθηκαν σε ομαδικό τάφο μεταξύ των χωριών Κιάδος και Κορνόκηπου, στο πλαίσιο του προγράμματος εκταφής και αναγνώρισης λειψάνων της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων. Κηδεύτηκε τον Οκτώβριο του 2015 στη γενέτειρά του με τις πρέπουσες τιμές, που αρμόζουν σε ήρωες που θυσιάζονται στο βωμό του καθήκοντος.  

Ανάμεσα στους τιμώμενους ήρωες μνημονεύουμε σήμερα τον δάσκαλο και λογοτέχνη Κώστα Μοιράνθη. Σε ηλικία 70 ετών ο Μοιράνθης βρέθηκε στην Πολιτική Άμυνα, και δολοφονήθηκε από τους στρατιώτες του Αττίλα που προωθούνταν στην Κερύνεια, την ώρα που έπαιρνε φαγητό και βοηθούσε τους στρατιώτες μας. Το σπίτι του καταλήφθηκε και λεηλατήθηκε από τους Τούρκους, κι έμεινε έτσι απραγματοποίητο το όνειρό του να εκδώσει την πλούσια λογοτεχνική του παραγωγή.

Σήμερα, μαζί με τους ηρωικώς πεσόντες, η κοινότητα του Αγίου Ιωάννη τιμά ένα ακόμη ξεχωριστό τέκνο της, τον Δήμο Δημοσθένους, το όνομα του οποίου παραμένει ακόμη στον τραγικό κατάλογο των αγνοουμένων της τουρκικής εισβολής.

Ο Δήμος, το τελευταίο από τα επτά παιδιά του Χριστόφορου και της Ελένης Δημοσθένους, διακρινόταν από καλή διάθεση και αγάπη για το ποδόσφαιρο και τον αθλητισμό. Στο κάλεσμα της πατρίδας βρέθηκε από τους πρώτους στον Πενταδάκτυλο. Παρουσιάστηκε στο στρατόπεδο καταδρομών στον Άγιο Χρυσόστομο και από εκεί στάληκε στην Κερύνεια μαζί με άλλους εφέδρους. Έκτοτε αγνοείται η τύχη του.

Παρά τον γενναίο αγώνα υπέρ πίστεως και πατρίδος και τη θυσία πολλών εκατοντάδων πατριωτών εθνοφρουρών και εφέδρων μέσα σε έναν άνισο πόλεμο, ο Αττίλας πάτησε σε προγεφυρώματα, επέλασε και καταπάτησε και έκτοτε κατακρατά βίαια ένα μεγάλο μέρος του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Περιοχές και πόλεις και χωριά που ανήκαν κατά μεγάλη πλειοψηφία σε Ελληνοκυπρίους, αν δεν ήταν εξ ολοκλήρου ελληνικά.

Μέσα από ένα όργιο ακατανόμαστων πράξεων, βάρβαρης βίας και τρομοκρατίας σφετερίστηκε περιουσίες, έφερε και εγκατέστησε στη γη μας εποίκους, δοκιμάζει να αλλάξει κι αυτά τα ονόματα των τόπων, εκχωρεί προνομιακά δικαιώματα σε συμφέροντα από την Τουρκία και μέσα από πρακτικές εθνοκάθαρσης και αυταρχικού εξισλαμισμού –ακόμα και σε βάρος της τουρκοκυπριακής κοινότητας- επιχειρεί να παρουσιάσει τα κατεχόμενα ως κράτος. Ασχέτως αν κανένα άλλο κράτος σε όλο τον κόσμο, πλην της ένοχης Τουρκίας, δεν διανοείται κάν κάτι τέτοιο.

Σαράντα πέντε χρόνια μετά η τουρκική κατοχή βαρύνει τη ψυχή μας και η πυκνή παρουσία και ο έλεγχος του τουρκικού στρατού, εκτός της ανομίας, είναι εστία αστάθειας και εγκυμονεί κινδύνους.

Στις μέρες μας μάλιστα ο επεκτατισμός της Τουρκίας σε βάρος της Κύπρου διευρύνεται και στη θάλασσα. Με την απόπειρα να καταπατήσει τα χωρικά ύδατα και την Α.Ο.Ζ. της Κυπριακής Δημοκρατίας και να σφετεριστεί ενεργειακούς πόρους στο όνομα δήθεν των Τουρκοκυπρίων και του ανύπαρκτου ανά το διεθνές, του παράνομου δήθεν κράτους που η ίδια εγκατέστησε, χρηματοδοτεί και ελέγχει. Πρέπει μάλιστα να υπογραμμίσουμε ότι οι ορέξεις της Άγκυρας για σφετερισμό του υποθαλάσσιου πλούτου, όπως δημοσιεύονται σε αυθαίρετα συνταγμένους χάρτες του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών αφαιρούν από το σύνολο των Κυπρίων –Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων- προς όφελος της Τουρκίας ένα μεγάλο μέρος της κυπριακής Α.Ο.Ζ. καταρρίπτοντας έτσι τον ισχυρισμό ότι η Άγκυρα ενεργεί προστατεύοντας συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων.

Σήμερα, όπως αναλογιζόμαστε την ηρωική προσπάθεια υπεράσπισης της πατρίδας από παλληκάρια σαν κι αυτά που μνημονεύουμε και τιμούμε εδώ, χρέος μας είναι να συνεχίσουμε ανυποχώρητα προσπάθεια και αγώνα για την αποχώρηση της κατοχικής δύναμης και για την απελευθέρωση και την επανένωση της πατρίδας μας. Χρέος στη θυσία των αγωνιστών και των ηρώων, αλλά και ύψιστο καθήκον στα παιδιά μας, στις επόμενες γενιές.

Αξιοποιώντας το μεγάλο στρατηγικό πλεονέκτημα που μας έδωσε η ένταξη και μας εξασφαλίζει και σήμερα μια πολιτική για ενεργητική και υπεύθυνη παρουσία ως κράτος-μέλος στην Ε.Ε. Διαπιστώνουμε τι μπορεί να αποφέρει όταν για πρώτη φορά η Ενωμένη Ευρώπη ομόθυμα εκφράζει και με πρακτικό τρόπο, μέσα από κυρώσεις, την αλληλεγγύη της στην Κύπρο και την ανυποχώρητη θέση ότι η Τουρκία πρέπει να σεβαστεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα.

Αυξάνοντας τα διεθνή ερείσματα της χώρας μας τόσο με την ενεργειακή πολιτική που βρήκε συνέχεια και ακολουθήθηκε από διαδοχικές κυβερνήσεις μας την τελευταία 15ετία, όσο και με τη μεθοδευμένη διπλωματική στρατηγική μέσα από την οποία ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, σε στενή συνεργασία με την Ελλάδα, αναδεικνύει μέσα από ένα πλέγμα τριμερών σχέσεων και συνεργασιών την Κυπριακή Δημοκρατία ως πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας στην ταραγμένη περιοχή μας και ως αξιόπιστο εταίρο σημαντικών διεθνών δυνάμεων με συμφέροντα στην περιοχή μας.

Η προσπάθεια για την απαλλαγή από την τουρκική κατοχή γίνεται με πολιτικό τρόπο και διπλωματικά μέσα. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εδώ και δυο χρόνια, από την επαύριο του αδιεξόδου που προκάλεσε η επιμονή της Τουρκίας σε έλεγχο μέσω εγγυήσεων και μόνιμη στρατιωτική παρουσία, ζητά την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων από εκεί όπου είχαν διακοπεί, προκειμένου να αξιοποιηθεί η προηγούμενη πρόοδος και το στρατηγικό πλεονέκτημα που αποκομίσαμε μαζί με την Ελλάδα, όπως εκφράστηκε και μέσα στις έξι παραμέτρους που πρότεινε ο Γ.Γ. των Ηνωμένων Εθνών ως πλαίσιο. Η τουρκική πλευρά –συμπεριλαμβανομένης μέχρι τώρα και της τουρκοκυπριακής- είναι απρόθυμη, κωλυσιεργεί, χρονοτριβεί ή και αρνείται ακόμα διαπραγμάτευση στο πλαίσιο των Η.Ε. κάνοντας λόγο για “άλλα μοντέλα”.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και η Κυβέρνησή μας όμως επιμένει. Επιμένουμε για μια συνολική συμφωνία μιας βιώσιμης και λειτουργικής λύσης στη βάση του διεθνούς δικαίου, των αποφάσεων των Η.Ε. και των αρχών, αξιών και κανόνων της Ε.Ε. Πρέπει σήμερα με ενότητα να ενισχύσουμε αυτή την προσπάθεια. Το οφείλουμε στη μεγάλη προσπάθεια και στη θυσία τόσων ανθρώπων μας το 1974.

Η θυσία του Αναστάση, του Χριστόφορου, και του Σάββα, αλλά και του δάσκαλου Κώστα Μοιράνθη, όπως κι ο αγώνας αυταπάρνησης του Δήμου που ακόμα αγνοείται, αλλά και όλων των πολεμιστών του Καλοκαιριού του 1974, μας γεμίζει αυτοπεποίθηση για τη φιλοπατρία και τη γενναιότητα του κυπριακού λαού, αλλά ταυτόχρονα μας βαρύνει με το ιερό χρέος να συνεχίσουμε την προσπάθεια για την απελευθέρωση της χώρας μας.

Απευθύνουμε στον ιερό αυτό ναό ευχή για τη διακρίβωση το συντομότερο δυνατό, της τύχης του αγνοούμενου αγωνιστή της ελευθερίας Δήμου Δημοσθένους.

Αιωνία ας είναι η μνήμη των αγωνιστών και ηρώων της πατρίδας, Αναστάση Πίττα,Χριστόφορου Γιατρού, Σάββα Μαλεκκίδη και Κώστα Μοιράνθη

------------------------

AM