Ανακοινωθέντα

Η πανδημία του κορονοϊού Covid-19 εμφανίστηκε και εξαπλώθηκε στην Κύπρο από τον Μάρτιο του 2020. Από την εμφάνιση του ιού μέχρι και την εξάπλωσή του σε ρυθμούς πανδημίας  προκλήθηκαν σοβαρές επιπτώσεις σε ολόκληρη την κοινωνία και σε κάθε μορφή δραστηριότητας και φυσικά στον χώρο της εκπαίδευσης για εκατομμύρια παιδιά παγκοσμίως. Βάσει της πρόσφατης έκθεσης της UNICEF, στο αποκορύφωμά της πανδημίας, περισσότεροι από 1,5 δισεκατομμύριο μαθητές/μαθήτριες έμειναν εκτός σχολείου λόγω διακοπής λειτουργίας των εκπαιδευτικών μονάδων στη χώρα τους ενώ σχολεία έκλεισαν παγκοσμίως για σχεδόν 80% της ακαδημαϊκής περιόδου κατά το πρώτο έτος της πανδημίας. Η διαχείριση που έγινε στην Κύπρο μάς επέτρεψε να αποφύγουμε εκτεταμένη διακοπή της φοίτησης με φυσική παρουσία. Η Κύπρος μεταξύ των 27 κρατών μελών της ΕΕ ήταν μια από τις χώρες που κατάφερε να εξασφαλίσει στον μεγαλύτερο βαθμό τη συνέχεια της εκπαίδευσης. Παρόλα αυτά, οι άνθρωποι και τα παιδιά φυσικά επηρεάστηκαν. Οι εκπαιδευτικοί μας με γρήγορη προσαρμογή σε αυτά τα πρωτοφανή δεδομένα πλαισίωσαν πολύ καλά το σχολείο που βρέθηκε να πολιορκείται από την πανδημία. Περάσαμε όλοι δύσκολες στιγμές. Απαιτήθηκε η εφαρμογή πρωτοφανών διαδικασίων και αναλήφθηκαν νέοι ρόλοι. Πρέπει να επαναλάβω εδώ τα συγχαρητήρια και τις ευχαριστίες μου και στις διευθύνσεις των σχολείων για την πολύ καλή συνεργασία που έχουμε.

Με βάση έρευνες που έγιναν σε πολλές χώρες του κόσμου τα τελευταία δύο χρόνια, αυτή η διαταραγμένη εκπαιδευτική περίοδος είχε σημαντικές συνέπειες παγκοσμίως όχι μόνο στο κομμάτι της μάθησης και προόδου αλλά και στην ψυχική υγεία των παιδιών.

Επιδιώκοντας να διερευνηθεί η βιωματική εμπειρία των παιδιών και των εφήβων κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid-19 στην Κύπρο, πραγματοποιήθηκε για το ΥΠΠΑΝ μια σχετική έρευνα της οποίας τα αποτελέσματα θα παρουσιαστούν σήμερα. Συγκεκριμένα, η έρευνα υλοποιήθηκε από Επιστημονική Επιτροπή, τα μέλη της οποίας διορίστηκαν από το Υπουργείο Υγείας,  υπό την προεδρία του Ανώτερου Αντιπρύτανη του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Καθηγητή Κωνσταντίνου Ν. Φελλά. Τον συντονισμό της έρευνας είχε η Διευθύντρια του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου δρ Αθηνά Μιχαηλίδου και τα αποτελέσματά της θα τα παρουσιάσει σε λίγο ο δρ Φελλάς.

Συνοπτικά, τα βασικά ευρήματα της έρευνας είναι αισιόδοξα και δείχνουν ότι οι μαθητές και οι μαθήτριές μας βίωσαν με σχετικά ανώδυνο τρόπο τον εγκλεισμό και την απόσταση από το σχολικό τους περιβάλλον. Συγκεκριμένα:

• Η εμπειρία της νόσησης των μαθητών/μαθητριών είχε τα εξής χαρακτηριστικά: οι μαθητές/μαθήτριες αντιμετώπισαν τις δύσκολες περιστάσεις και αισθάνονταν καλά σε μεγάλο βαθμό, γιατί είχαν επικοινωνία με αγαπημένα πρόσωπα και επειδή δέχονταν φροντίδα. Εδώ διαπιστώνουμε ότι παραμένει πολύτιμη στην Κύπρο η λειτουργία του οικογενειακού θεσμού η ενεργός παρουσία στη ζωή μας της ευρύτερης οικογένειας, συγκριτικά περισσότερο απ’ ό,τι αλλού, η λειτουργία του κοινωνικού περιβάλλοντος αλλά και η πλαισίωση από δημόσιες υπηρεσίες.
• Σημαντικό είναι το γεγονός ότι κατά την περίοδο αυτή η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών/μαθητριών δεν βίωσαν ψυχολογική ή σωματική βία από μέλη της οικογένειάς τους ή εκφοβισμό (διαδικτυακό ή άλλης μορφής) από φίλους/φίλες. Παρόλα αυτά, 1 στα 10 παιδιά που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσε ότι έχει βιώσει χλευασμό ή εκφοβισμό ή ακόμα και βία. Αναντίλεκτα, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι κατά την περίοδο αυτή, οι μαθητές/μαθήτριες χρησιμοποιούσαν σε μεγάλο βαθμό το διαδίκτυο τόσο για χρηστικούς σκοπούς επικοινωνίας, εκπαίδευσης κ.λπ. όσο όμως και ως μέσο διαφυγής για ψυχαγωγία, αλλά και για να νιώσουν συνεχίζουν να συμμετέχουν σε κοινωνικές δραστηριότητες. Χρησιμοποίησαν λοιπόν για περισσότερο χρόνο από ό,τι αρχικά σχεδίαζαν το διαδίκτυο.
• Αναφορικά με την ενημέρωση που είχαν οι μαθητές/μαθήτριες σχετικά με την πανδημία COVID-19, διαφάνηκε ότι για πληροφορίες εμπιστεύονταν κυρίως τα μέλη της οικογένειάς τους και σε μικρότερο βαθμό τον προσωπικό τους γιατρό, τις Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας, την Επιδημιολογική Επιτροπή και τους φίλους/φίλες τους.
• Τώρα, πώς επηρέασε η πανδημία τον συναισθηματικό κόσμο των παιδιών; Αυτό είναι ένα θέμα το οποίο θέλουμε να δούμε προσεκτικά.  Φάνηκε ότι οι μαθητές/μαθήτριες ανησυχούν αρκετά για τις επιπτώσεις της πανδημίας και για την υγεία των μελών της οικογένειάς τους, όπως και για την πιθανότητα να νοσήσει με Covid-19 κάποιο αγαπημένο τους πρόσωπο, αλλά και γενικά για το μέλλον τους. Αυτή η ανησυχία μπορεί να μετριασθεί ή και να απορροφηθεί πλήρως με την πάροδο των χρόνων. Παρόλα αυτά, θα πρέπει να την παρακολουθούμε.

Το ΥΠΠΑΝ, αξιοποιώντας και τα ευρήματα της έρευνας, στο πλαίσιο της καθιερωμένης πολιτικής του για ενδυνάμωση εκπαιδευτικών και στήριξη των μαθητών όλων των βαθμίδων σε περιόδους κρίσεων, έχει ήδη προσφέρει μέσω του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου μεγάλο αριθμό επιμορφωτικών δράσεων για εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων, για στελέχη της εκπαίδευσης, για γονείς και μαθητές, σε συνεργασία με τη δρα Πανά, μέλος της επιδημιολογικής ομάδας του Υπουργείου Υγείας. Επιπρόσθετα, η Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας του ΥΠΠΑΝ έχει προσφέρει επιμορφωτικές δράσεις και εκπαιδευτικό υλικό με σκοπό τη στήριξη μαθητών και εκπαιδευτικών. Το ΥΠΠΑΝ έχει ήδη προγραμματίσει δράσεις για αντιμετώπιση κρίσεων, οι οποίες θα υλοποιηθούν κατά την επόμενη χρονιά και περιλαμβάνουν πρόσθετες επιμορφωτικές δράσεις, παρεμβατικά προγράμματα και δράσεις στα σχολεία και εκπόνηση εκπαιδευτικού υλικού.

Στη βάση των πορισμάτων αυτής της έρευνας:

(α) Θα ενημερωθούν οι υπηρεσίες του Υπουργείου που πλαισιώνουν τους μαθητές και μαθήτριες: Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας (ΥΕΨ), Ομάδα Άμεσης Παρέμβασης (ΟΑΠ) και Υπηρεσία Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής (ΥΣΕΑ)

(β) Θα ετοιμαστεί σχετικό υποστηρικτικό υλικό υπό την εποπτεία της ΥΕΨ.

(γ) Θα προσαρμοστεί και η δραστηριότητα μιας πιλοτικής εφαρμογής για συμβουλευτική στήριξη που θα ξεκινήσει, σύμφωνα με Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, από το Παγκύπριο Γυμνάσιο, αλλά μετά από αξιολόγηση θα επεκταθεί και σε άλλα σχολεία παγκυπρίως.

Ο σχεδιασμός είναι διμελείς επιστημονικές ομάδες συμβούλων στο ψυχολογικό και κοινωνικό πεδίο να πλαισιώνουν και να στηρίζουν αριθμό γειτονικών σχολείων ανά περιφέρεια ενισχύοντας με συμβουλευτική δράση τους/τις εκπαιδευτικούς και τις διευθύνσεις των σχολικών μονάδων.

Είναι μια δομή που δεν σχετίζεται με την πανδημία ειδικά, αλλά θα ασχοληθεί και με το μετά Covid περιβάλλον.

Τέλος, θα συνεχίσουμε τη συνεργασία με τον δρα Κωνσταντίνο Φελλά και τους συνεργάτες του, τον όποιο και πάλι θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά για τη συνεργασία που είχαμε μέχρι τώρα.

 ΙΠ