Ανακοινωθέντα

Μόλις τον περασμένο Οκτώβριο τελέσαμε μαζί τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου Αιχμαλώτων Πολέμου του 1974 στον Δήμο Αγλαντζιάς, στο σημείο ακριβώς που επέστρεφαν οι Eλληνοκύπριοι αιχμάλωτοι μετά τη σχετική συμφωνία που είχε γίνει τότε. Σε εκείνο το σημείο ήταν γεωγραφικά και χρονικά η κατάληξη μιας μακράς και σκληρής Οδύσσειας για όλους τους αιχμαλώτους, θύματα της μανίας και της σκληρότητας του Τούρκου εισβολέα, όπως εκδηλώθηκε το μαύρο καλοκαίρι του 1974.

Τότε, η επιλογή της μέρας των αποκαλυπτηρίων ήταν η 29η Οκτωβρίου, η μέρα μνήμης των αγνοουμένων, μιας και η 28η Οκτωβρίου 2024 ήταν η μέρα επιστροφής των αιχμαλώτων και η πρώτη εξακρίβωση της τύχης όσων αγνοούνταν μέχρι εκείνη τη στιγμή. Μια τραγική στιγμή και ένα ακόμα μεγάλο πονεμένο κεφάλαιο της σύγχρονης Ιστορίας της πατρίδας μας και απότοκο των συνεπειών της τουρκικής εισβολής. Οι Ελληνοκύπριοι αδελφοί μας, που δεν επέβαιναν στα λεωφορεία της επιστροφής, δεν επέστρεψαν ποτέ στους δικούς τους και πολλοί από αυτούς αγνοούνται μέχρι σήμερα. Ήταν η αρχή του δράματος των αγνοουμένων του 1974, η πιο τραγική πτυχή της συνεχιζόμενης για 50 χρόνια τουρκικής κατοχής.

Σήμερα, βρισκόμαστε εδώ, πολύ κοντά στο Λήδρα Πάλλας, σε ένα άλλο σημείο της Ιστορίας και της πορείας των αιχμαλώτων, ανήμερα μιας άλλης σημαντικής, συμβολικής και σημαδιακής ημερομηνίας. Βρισκόμαστε στο σημείο της απελευθέρωσης των αιχμαλώτων, στην Ιθάκη της Οδύσσειάς τους, στο σημείο όπου έσκυψαν, φίλησαν το χώμα, δόξασαν τον Θεό και ευχαρίστησαν τον Άγιο Γεώργιο τον Τροπαιοφόρο, τον προστάτη των φυλακισμένων. Σήμερα, ανήμερα της εορτής του Αγίου Γεωργίου, η Πολιτεία επίσημα, με Νόμο, την έχει ορίσει να τιμάται ως «Ημέρα Μνήμης και Τιμής Αιχμαλώτων Πολέμου». Από εδώ, λοιπόν, οι αιχμάλωτοι αδελφοί μας κίνησαν για την Αγλαντζιά, για την τότε Ξενοδοχειακή Σχολή για να επανασυνδεθούν με τους δικούς τους και εις μνήμην αυτής της στιγμής εγκαινιάζουμε σήμερα το παρόν Μνημείο.

Τα δύο αυτά Μνημεία και σημεία στον χάρτη της Κύπρου στον Δήμο Αγλαντζιάς και στον Δήμο Λευκωσίας θα σχηματίζουν μια νοητή γραμμή πορείας γεμάτη από χαρμολύπη. Ταυτόχρονα, όμως, τα Μνημεία θα παραπέμπουν τον κάθε περαστικό και κάθε επισκέπτη, τη νέα γενιά του τόπου μας, στα δεινά, στις κακουχίες και στα μαρτύρια που βίωσε τούτη η πατρίδα και ειδικά οι άνθρωποί της, οι αιχμάλωτοι πολέμου κατά την τουρκική εισβολή του 1974.

Τα Μνημεία έχουν φιλοτεχνηθεί και ανεγερθεί με πρωτοβουλία του Συνδέσμου Αιχμαλώτων Πολέμου του 1974 ο οποίος υπό την καθοδήγηση του Προέδρου του κ. Βάσου Χρήστου και τη βοήθεια όλων των μελών του, κάνει μια εξαιρετική δουλειά, προσπαθώντας καθημερινά να κρατήσει ζωντανή τη μνήμη και καθαρή την αλήθεια γύρω από όσα διαδραματίστηκαν πίσω από τις περιφράξεις και τους τοίχους των χώρων αιχμαλωσίας, κατά και μετά την τουρκική εισβολή. Την ίδια στιγμή, ο Σύνδεσμος, πολύ εύστοχα και με αξιοπρέπεια, προασπίζεται και προωθεί τα δικαιώματα των αιχμαλώτων πολέμου και των οικογενειών τους τα οποία ως Πολιτεία αναγνωρίζουμε πλήρως και σταδιακά δίνουμε λύσεις.

Το σημερινό Μνημείο, εδώ στο Λήδρα Πάλλας, ανεγείρεται με έξοδα της Πολιτείας, του Υφυπουργείου Πολιτισμού και είναι το ελάχιστο έως και ασήμαντο που πράττουμε απέναντι στα όσα οι αιχμάλωτοι πολέμου πέρασαν και πρόσφεραν στην πατρίδα. Εξάλλου, χωρίς τους δικούς σας αγώνες, χωρίς τις δικές σας θυσίες δεν θα υπήρχε ενδεχομένως σήμερα Κυπριακή Δημοκρατία. Με κακουχίες ανήκουστες, βάναυσες και βίαιες συμπεριφορές, προπηλακίσεις, ύβρεις, απάνθρωπες έως και κτηνώδεις συνθήκες υγιεινής και διαβίωσης, μεταφερόμενοι ως πρόβατα επί σφαγή από κρατητήρια σε κρατητήρια στην Κύπρο, και από την Κύπρο σε διάφορες περιοχές της Τουρκίας, με ανελέητες επιθέσεις από στρατιώτες, με άγριες φωνασκίες και απαράδεκτη εγκληματική χρήση βίας, όλοι εσείς, οι Ελληνοκύπριοι αιχμάλωτοι του 1974 περάσατε την προσωπική σας Οδό του Μαρτυρίου.

Τόσο που κάποιοι, είναι πολύ εύκολο να το διακρίνεις μιλώντας μαζί τους, είτε φέρουν τα σημάδια και υποφέρουν από τους τραυματισμούς της αιχμαλωσίας σε όλη τους τη ζωή είτε δεν πρόλαβαν να χαρούν την απελευθέρωσή τους και υπέκυψαν λίγο μετά στα τραύματα και τις πληγές τους. Όλοι ανεξαιρέτως όμως, φέρουν μέσα τους ανεξίτηλα και σιωπηλά, πάντα με ήθος και αξιοπρέπεια, τις μνήμες της περιόδου της αιχμαλωσίας τους.

Συγκλονιστική είναι η μαρτυρία πολλών αιχμαλώτων, οι οποίοι βρισκόμενοι μέσα στην αγωνία και τους πόνους της κράτησής τους στην Τουρκία, χωρίς να γνωρίζουν τι θα τους ξημερώσει η αυριανή μέρα, επικαλούνταν τον προστάτη τους, τον Άγιο Γεώργιο και έψαλλαν το τροπάριό του ως προσευχή και ενίσχυση.

Φέτος, με τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την τουρκική εισβολή, περισσότερο ίσως από ποτέ, οι μνήμες και οι σκέψεις όσων έζησαν τα τραγικά γεγονότα και τη βαρβαρότητα είναι πιο έντονες και πιο επιτακτικές. Οι αιχμάλωτοι πολέμου, οι αγνοούμενοι, οι τραυματίες, οι πρόσφυγες και οι πεσόντες κατά την τουρκική εισβολή είναι τα μεγάλα κεφάλαια των συνεπειών της εισβολής τα οποία καλούμαστε ως Πολιτεία να σεβαστούμε, να αναγνωρίσουμε και να πράξουμε ό,τι είναι δυνατόν, πάντα με τον πρέποντα σεβασμό και ήθος, να τα διαχειριστούμε.

Ιδιαίτερα όσον αφορά το θέμα των αιχμαλώτων πολέμου επιτρέψετέ μου να απευθυνθώ προσωπικά στον Πρόεδρο του Συνδέσμου κ. Χρήστου και να τον διαβεβαιώσω ότι, ως Πολιτεία, αλλά και εγώ προσωπικά ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, σεβόμαστε την προσφορά σας προς την πατρίδα και οφείλουμε να πράξουμε τα δέοντα και να σταθούμε δίπλα σας ουσιαστικά, με πράξεις και όχι με λόγια. Είμαστε περήφανοι για όλους σας.

Για μας, η προσφορά του κάθε ενός από εσάς είναι μέγιστη και άξια τιμών, διότι στο τέλος της ημέρας αντανακλά στην πράξη το χρέος απέναντι στη γη που μας γέννησε, το χρέος για αντίσταση σε κάθε εισβολέα, για θάρρος και επιμονή στις διεκδικήσεις μας και για συνεχή αγώνα για επανένωση της μοιρασμένης μας πατρίδας.

Όσα ζήσατε κατά την περίοδο της βάναυσης και απάνθρωπης αιχμαλωσίας σας μεταφράζονται σε ένα βαρύτατο χρέος ευθύνης προς εμάς για δικαίωση της πατρίδας μας, για απελευθέρωση, για επανένωση και για επίλυση του Κυπριακού, για διαφύλαξη, για προάσπιση και για διεκδίκηση των δικαιωμάτων των κατοίκων τούτου του τόπου. Είναι το ελάχιστο που οφείλουμε να πράξουμε ως αντίδωρο της προσφοράς και της θυσίας σας προς την πατρίδα, ανταποκρινόμενοι στην προσφορά του κάθε έντιμου, γενναίου, ακέραιου αγωνιστή, όπως όλων εσάς.

(ΡΜ/ΕΠ/ΝΖ)