Ανακοινωθέντα

Με ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση, χαιρετίζω την έναρξη των εργασιών του 4^ου Διεθνούς Συνεδρίου: «Γραμματισμός και Σύγχρονη Κοινωνία: Μετατοπίσεις στην Ψηφιακή Μάθηση», που διοργανώνεται από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου του Υπουργείου Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κύπρου.

Με ικανοποίηση σημειώνω ότι το συνέδριο αυτό έχει πια καταστεί θεσμός και όχι μόνο σε κυπριακό επίπεδο, αλλά και πέρα από τη χώρα μας, διεθνώς. Φέτος όμως το συνέδριο αυτό πραγματοποιείται μέσα στις  πρωτόγνωρες συνθήκες που ζούμε όλοι μας, μέσα σε συνθήκες της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19. Όμως γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο αποκτά και ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Αφού επικεντρώνεται σε μία τόσο επίκαιρη θεματική, τις μετατοπίσεις στην ψηφιακή μάθηση.

Η παιδαγωγική ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών στη μαθησιακή πράξη, όπως επίσης και η ανάπτυξη των απαραίτητων δεξιοτήτων ψηφιακού γραμματισμού αποτελούν ουσιώδη συστατικά για την ποιοτική βελτίωση της ζωής των ανθρώπων σήμερα. Αλλά είναι επίσης και προϋπόθεση για την κοινωνική ανάπτυξη γενικότερα. Ο γραμματισμός δεν είναι πια εκείνο που είχαμε συνηθίσει κάπως μονοδιάστατα. Πριν περίπου μια εικοσαετία, στις αρχές της νέας χιλιετίας, υπογραμμίζαμε την ανάγκη να αποφύγουμε τον «ψηφιακό αναλφαβητισμό». Σήμερα όμως, έχοντας μπει για τα καλά στην κοινωνία και το σχολείο του 21^ου αιώνα, διαπιστώνουμε ότι είναι πλέον καθημερινή και τακτική επιταγή να φροντίζουμε και τον ψηφιακό γραμματισμό. Σε αυτή τη συγκυρία πρέπει να αποκτήσουμε βαθύτερη κατανόηση των μεθόδων με τις οποίες αναπτύσσουμε στην πράξη πρακτικές ψηφιακής μάθησης. 

Μέσα σε ένα κόσμο που ενοποιείται επικοινωνιακά όσο ποτέ προηγουμένως με την τάση της διεθνοποίησης σε βαθμό παγκοσμιότητας, η αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών και η διαδικτυακή επικοινωνία είναι αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας. Σε αυτή τη βάση η διεθνής επιστημονική και εκπαιδευτική κοινότητα, όπως εξάλλου και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και άλλοι διεθνείς οργανισμοί αποδίδουν μεγάλη σημασία στην προώθηση ανάλογων μορφών και εκφάνσεων γραμματισμού, λαμβάνοντας υπόψη τις νέες δυνατότητες μέσα από τις οποίες αναδεικνύεται η γλωσσική και πολιτισμική πολυμορφία του κόσμου.

Η αναπάντεχη κρίση της πανδημίας δημιούργησε έκτακτες συνθήκες και ένα περιβάλλον που μας έκανε να συνειδητοποιήσουμε στην πράξη την ανάγκη αξιοποίησης των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στην εκπαίδευση.  Αναδεικνύεται με αυτό τον τρόπο πόσο σημαντικό είναι να τις χρησιμοποιήσουμε με δημιουργικό και  αποτελεσματικό τρόπο, αλλά και ενεργοποιώντας την κρίση, μέσα από κριτική σκοπιά.  Γι’ αυτό τον λόγο το Συνέδριο αυτό έχει ένα ξεχωριστό  ενδιαφέρον.

Σε όλο τον κόσμο, εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο τώρα, η πανδημία δεν απειλεί μόνο την υγεία, τις κοινωνικές σχέσεις και την οικονομία, αλλά πολύ συγκεκριμένα και την εκπαίδευση. Διακυβεύονται καθημερινά οι συνήθεις σχολικές πρακτικές διδασκαλίας και μάθησης. Παράλληλα, με την απόλυτη ανάγκη να λάβουμε μέτρα υγειονομικής προστασίας στο σχολικό σύστημα, το ΥΠΠΑΝ προχώρησε σε πρακτικές εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Για πρώτη φορά, μέσα σε πρωτόγνωρες συνθήκες και διάφορες δυσκολίες και εμπόδια εφαρμόστηκε σε ευρεία κλίμακα. Τα σχολεία, οι εκπαιδευτικοί, οι μαθητές/μαθήτριες και οι γονείς αντιμετώπισαν βέβαια προβλήματα, συνολικά όμως ανταποκριθήκαμε σε αυτή την πρόκληση και έχουμε ήδη αποκομίσει το όφελος αυτής της εμπειρίας, αλλά και πρακτικές που μπορεί να διαρκέσουν και να αξιοποιηθούν και στη συνέχεια. Παρά τις αρχικές ελλείψεις και αδυναμίες, μπορώ να πω με ικανοποίηση ότι λειτούργησαν σωστά αντανακλαστικά και οι δυνατότητες για εξ αποστάσεως διδασκαλία και ψηφιακή μάθηση ενεργοποιήθηκαν στη χώρα μας μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα δίνοντας μια απάντηση του σχολείου στην πανδημία. Αντιμετωπίσαμε βεβαίως πολύ μεγάλες προκλήσεις, όπως ξέρω ότι έγινε και αλλού, όμως έγινε ένα μεγάλο βήμα προόδου. Το οποίο πρέπει και στη συνέχεια να διατηρήσουμε ως κεκτημένο και να επεκτείνουμε.

Με αυτή την ευκαιρία θα ήταν παράλειψη αν δεν απέδιδα τα εύσημα στους και στις εκπαιδευτικούς, αλλά και τους μαθητές και τις μαθήτριές μας. Όπως επίσης και σε όλους τους και τις ειδικούς που μας υποστήριξαν. Είναι αλήθεια ότι οι προσπάθειες αναπροσαρμογής της διδασκαλίας και της μάθησης, με στόχο να ενσωματώσουμε σε ευρεία κλίμακα την ψηφιακή και διαδικτυακή τεχνολογία, δεν θα μπορούσαν να πραγματωθούν εάν δεν υπήρχε η  προθυμία, η ετοιμότητα, η ευσυνειδησία και το φιλότιμο των εκπαιδευτικών. Όπως επίσης και η κατανόηση και  η συνεργασία με τους γονείς. Ενώ φυσικά το κλειδί ήταν και η συνεργασία, η δεκτικότητα και η ωριμότητα που επέδειξαν οι μαθητές και μαθήτριες σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Όλες και όλοι μαζί, κάναμε  πράγματι πολύ μεγάλες προσπάθειες και ξεπερνώντας προβλήματα και ελλείψεις, ανταποκριθήκαμε στην πρόκληση.

Το δημόσιο σχολείο στην Κύπρο, μέσα σε διάστημα μερικών μηνών, φαίνεται να κερδίζει το στοίχημα της ενσωμάτωσης των σύγχρονων ψηφιακών τεχνολογιών και μπορούμε πλέον να αξιολογήσουμε αυτή την εμπειρία ως μια ακόμη σημαντική κατάκτηση. Οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές και οι μαθήτριές μας απέδειξαν ότι έχουν την έφεση και τη διάθεση και ότι μπορούν. Το εκπαιδευτικό σύστημα έδειξε αποτελεσματικά αντανακλαστικά. Σε όλους εμάς τώρα εναπόκειται να δώσουμε συνέχεια στην προσπάθεια.

Η εμπειρία της ενσωμάτωσης της ψηφιακής τεχνολογίας στη μάθηση αποτελεί πλέον μέρος της σχολικής ζωής και του σχολικού μας συστήματος. Η ευθύνη, τώρα, βαραίνει τους ώμους της Πολιτείας, ώστε να αξιοποιήσει την εμπειρία και τη γνώση αυτή και να σχεδιάσει το μέλλον των σχολείων μας. Για τον λόγο αυτό, συστηματοποιούμε, οργανώνουμε, αναθεωρούμε όπου χρειάζεται και προωθήσαμε και συνεχίζουμε να προωθούμε δράσεις και πολιτικές που στρέφονται πλέον  περισσότερο στην παιδαγωγική διάσταση.  Πέρα από την υλικοτεχνική υποδομή η οποία στο εξής πρέπει να θεωρείται και να καταστεί δεδομένη. Για τον σκοπό αυτό έχουν ήδη ληφθεί κάποιες αποφάσεις εκπαιδευτικής πολιτικής και εφαρμόζονται. Ενδεικτικά, αναφέρω:

-Καθοριστικό και πολύ μεγάλο βήμα αποτελεί η θέσπιση, με νομοθετική ρύθμιση της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.

-Το ΥΠΠΑΝ αντιμετώπισε τους κινδύνους όξυνσης των ανισοτήτων ή και της απειλής σχολικού αποκλεισμού, σπεύδοντας να φροντίσει για τον εξοπλισμό χιλιάδων μαθητών και μαθητριών που το χρειάζονταν με ψηφιακές συσκευές, για την παρακολούθηση εξ αποστάσεως διδασκαλίας, όπως και για τη σύνδεση στο Διαδίκτυο για μερικές χιλιάδες παιδιά που δεν είχαν αυτή τη δυνατότητα στο σπίτι τους.

-Με τη συνεργασία της ΑΤΗΚ, προχωρήσαμε στην απαραίτητη αναβάθμιση της σύνδεσης στο διαδίκτυο για εκατοντάδες σχολεία που είχαν βέβαια κάποια σύνδεση, αλλά όχι επαρκή για τη λειτουργία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Στο εξής όλα τα σχολεία έχουν επαρκή σύνδεση για σκοπούς ψηφιακής εκπαίδευσης.

-Συνεχίζονται οι προσπάθειες πλήρους κάλυψης όλων των σχολείων ως προς την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή, με τη μετατροπή όλων των αιθουσών διδασκαλίας σε ψηφιακές τάξεις, μέσα από ένα πρόγραμμα που εφαρμόζουμε σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής.

-Μια άλλη σημαντική παράμετρος είναι η επιμόρφωση. Χιλιάδες εκπαιδευτικοί έχουν παρακολουθήσει τα ειδικά επιμορφωτικά σεμινάρια, μέσω του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, τα οποία συνεχίζονται και εμπλουτίζονται. Γίνεται λόγος για εμπλουτισμό διότι στο εξής δεν περιοριζόμαστε στις βασικές γνώσεις και δεξιότητες χρήσης των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ), αλλά δίνεται έμφαση στην παιδαγωγική διάσταση.

-Στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής πολιτικής για μετάβαση στην ψηφιακή εκπαίδευση, οργανώθηκε από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, σε συνεργασία με διάφορα ακαδημαϊκά ιδρύματα της Κύπρου, ένα πρόγραμμα Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών για την Ανάπτυξη Ψηφιακής Ικανότητας. Το πρόγραμμα αυτό περιλαμβάνει την παρακολούθηση Μαθησιακών Ενοτήτων, με περιεχόμενο σε θεματικές που έχουν καθοριστεί μέσα από διαδικασία διάγνωσης αναγκών των εκπαιδευτικών, αλλά και ευρωπαϊκών και εθνικών κατευθύνσεων, όσον αφορά στις ψηφιακές τεχνολογίες.

-Επιπρόσθετα, διάφορες διευθύνσεις και υπηρεσίες του ΥΠΠΑΝ προσάρμοσαν και οργάνωσαν εξ αποστάσεως συνέδρια, εργαστήρια και ημερίδες για την ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση, σε εκπαιδευτικούς, μαθητές και μαθήτριες, όπως και γονείς και κηδεμόνες.

-Ως πολύ σημαντική αξιολογείται ακόμα η συνεχής ανάπτυξη και επικαιροποίηση του διδακτικού και εκπαιδευτικού υλικού για την ενσωμάτωση των ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία, υποστηρίζοντας εκπαιδευτικούς, μαθητές και μαθήτριες, αλλά και γονείς και κηδεμόνες στη μετάβαση σε ψηφιακά και διαδικτυακά περιβάλλοντα.

-Πρόσφατα έχει οργανωθεί ένα είδος πρόσθετου «ψηφιακού σχολείου», το οποίο λειτουργεί κάθε Σάββατο, για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Είναι μια προσπάθεια να αξιοποιήσουμε την τεχνολογία, για να δώσουμε περισσότερες και θεματικά διευρυμένες ευκαιρίες στα παιδιά, για γενική κοινωνική μόρφωση, αλλά και ενημερότητα σε καίρια θέματα που έρχονται στο επίκεντρο του κοινωνικού βίου, αλλά και για την προσωπική ανάπτυξη και τη ζωή τους.

Αγαπητές και αγαπητοί,

Μπορώ να πω ενώπιόν σας ότι το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας, με ιδιαίτερη ευαισθησία στην αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στη σχολική εκπαίδευση,  κατανοεί  ότι η μετάβαση στην ψηφιακή τεχνολογία και η αξιοποίηση του διαδικτυακού   σύμπαντος μάς δίνουν ένα ευρύ φάσμα εμπειριών. Αλλά και ευκαιρίες ώστε οι μαθητές και οι μαθήτριες να διδαχτούν, να επικοινωνήσουν, να εκφραστούν, να συνεργαστούν, αλλά και  να ενθαρρύνονται για να δημιουργήσουν και να καινοτομήσουν, συμμετέχοντας στο κοινωνικό γίγνεσθαι της ψηφιακής εποχής.    

Η μετατόπιση στην ψηφιακή μάθηση είναι πια η πραγματικότητα μέσα στην οποία ζούμε. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαιότητα και όχι κάτι πρόσθετο ή πολυτέλεια. Σε αυτή τη βάση, η μετάβαση στην ψηφιακή εκπαιδευτική διαδικασία και μάθηση και η ανάπτυξη συναφών ολιστικών πολιτικών στον πυρήνα της εκπαίδευσης είναι ίσως η μεγαλύτερη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που επιχειρούμε και πρέπει να πετύχουμε. Και είναι βέβαια προτεραιότητα για το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Είναι σε αυτό το πλαίσιο που εντάσσεται και η διοργάνωση του 4^ου Διεθνούς Συνεδρίου: «Γραμματισμός και Σύγχρονη Κοινωνία», το οποίο έχει ως στόχο να ενδιατρίψει στις διάφορες πτυχές και εκφάνσεις του γραμματισμού και να αναδείξει συναφή ζητήματα, αναπτύσσοντας μία δυναμική πλατφόρμα, όπου θα παρουσιαστούν και θα συζητηθούν ποικίλες πτυχές της αλληλεπίδρασης ανάμεσα στον γραμματισμό και την ψηφιακή διδασκαλία και μάθηση.

Η συνεισφορά τόσο σημαντικών επιστημονικών εισηγήσεων από διεθνή ερευνητικά και εκπαιδευτικά συγκείμενα, προοικονομεί την ποιότητα και την επιτυχία του Συνεδρίου. Επιπρόσθετα, το μεγάλο διεθνές ενδιαφέρον που έχει παρουσιαστεί για το συνέδριο, με τη συμμετοχή μεγάλου αριθμού συνέδρων, όπως εκπαιδευτικοί και στελέχη της εκπαίδευσης, φοιτητές και φοιτήτριες, ακαδημαϊκοί, ερευνητές και ερευνήτριες, εκπρόσωποι φορέων και οργανισμών, με έμπρακτο ενδιαφέρον ή και δραστηριοποίηση στον γραμματισμό και την ψηφιακή μάθηση, εντός και εκτός σχολικού πλαισίου, αναμένεται να προσδώσει ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον στο Συνέδριο.

Αγαπητές και αγαπητοί,

Είμαστε σίγουροι ότι τα πορίσματα του Συνεδρίου θα αποτελέσουν σημαντικό σταθμό στην πορεία συνεχούς εκσυγχρονισμού του εκπαιδευτικού συστήματος και της προώθησης συντονισμένων και συστηματικών ενεργειών και δράσεων, όλων των εμπλεκομένων φορέων που ασχολούνται με την τυπική, τη μη τυπική και την άτυπη εκπαίδευση. Επιπρόσθετα, το Συνέδριο θα δώσει σημαντική πληροφόρηση και τεκμηρίωση στις προσπάθειες συνεχούς ενημέρωσης, συμβάλλοντας στις προσπάθειές μας, τόσο για αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19 όσο και για ουσιαστική βελτίωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος αλλά και της κοινωνίας ευρύτερα.

Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να συγχαρώ το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου, το οποίο, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κύπρου, ανέλαβαν την πρωτοβουλία και διοργανώνουν το 4^ο Διεθνές Συνέδριο: «Γραμματισμός και Σύγχρονη Κοινωνία: Μετατοπίσεις στην Ψηφιακή Μάθηση».

Ευχαριστώντας για την πρόσκληση και κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου, εύχομαι να λειτουργήσει ως έναυσμα αφύπνισης για τον γραμματισμό τόσο σε εκπαιδευτικό επίπεδο όσο και ευρύτερα.

Εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες σας.