Ανακοινωθέντα

«Ανάδειξη και προβολή της γεωλογικής και μεταλλευτικής κληρονομιάς, προώθηση της γεω-εκπαίδευσης και γεω-τουριστική ανάπτυξη»

Με μεγάλη ικανοποίηση αποδέχθηκα την πρόσκληση να θέσω υπό την αιγίδα μου το 2^ο Διεθνές Συνέδριο Παγκόσμιων Γεωπάρκων UNESCO Ελλάδας–Κύπρου, η διοργάνωση του οποίου μού δίνει την ευκαιρία να καλωσορίσω στην Κύπρο εκλεκτούς επιστήμονες από την Ελλάδα, πρωτεργάτες στην ανάδειξη στοιχείων της παγκόσμιας γεωλογικής κληρονομιάς. Ιδιαίτερα καλωσορίζω τους φίλους από τα γεωπάρκα της Λέσβου, του Ψηλορείτη, της Σητείας, του Χελμού- Βουραϊκού και του Βίκου-Αωού, εκφράζοντας τη βεβαιότητα ότι θα αποτελέσουν τους καλύτερους πρεσβευτές της Κύπρου στο εξωτερικό, ειδικά για την προβολή της μοναδικής γεωλογικής μας κληρονομιάς.

Οι δεσμοί που συνδέουν τον ελληνισμό της Κύπρου με τον μητροπολιτικό ελληνισμό χάνονται στο βάθος της ιστορίας και οι σχέσεις είναι πολύ στενές σε όλους τους τομείς. Δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση ο τομέας της γεωλογικής και φυσικής κληρονομιάς. Η Κύπρος διοργανώνει το δεύτερο διεθνές συνέδριο των Γεωπάρκων Ελλάδας και Κύπρου και εύχομαι αυτό να καταστεί ένας θεσμός που θα συμβάλει στην περαιτέρω εδραίωση των σχέσεων και της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών.

Τα Παγκόσμια Γεωπάρκα UNESCO αποτελούν περιοχές με σημαντική γεωλογική κληρονομιά και μεγάλο φυσικό και πολιτισμικό πλούτο. Ο θεσμός των γεωπάρκων έκανε τα πρώτα βήματά του το 2000, ως μοντέλο ανάπτυξης της υπαίθρου και ,στη συνέχεια, εξελίχθηκε στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Γεωπάρκων. Το 2004, οι δράσεις που αναπτύχθηκαν για την προστασία και ανάδειξη των γεωλογικών μνημείων οδήγησαν την UNESCO στη δημιουργία του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων. Η σημασία των γεωπάρκων έτυχε περαιτέρω αναγνώρισης, όταν το 2015 δημιουργήθηκε το νέο Πρόγραμμα της UNESCO, με τίτλο «Γεωεπιστήμες και Γεωπάρκα». Η συμβολή της Ελλάδας στην ανάπτυξη του θεσμού, αρχικά μέσω του Γεωπάρκου Λέσβου και αργότερα με τα υπόλοιπα γεωπάρκα, ήταν καθοριστική. Συγχαίρω θερμά όλους όσοι συνέβαλαν στην προσπάθεια αυτή και ιδιαίτερα τον Πρόεδρο του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων UNESCO, Καθηγητή Νικόλαο Ζούρο, για την ουσιαστική συμβολή τους στη δημιουργία και εξέλιξη του θεσμού.

Στο Πρόγραμμα «Παγκόσμια Γεωπάρκα της UNESCO», εντάχθηκαν μέχρι τώρα 147 περιοχές από 41 χώρες. Μια από τις περιοχές αυτές είναι και το Τρόοδος, το οποίο από το 2015 περιλαμβάνεται στον διεθνή χάρτη της παγκόσμιας γεωλογικής κληρονομιάς UNESCO. Το γεγονός αυτό υπήρξε αποτέλεσμα πολυετούς προσπάθειας του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης και υλοποιήθηκε σε συνεργασία με άλλους φορείς, καθώς και με τη στήριξη της τοπικής κοινωνίας. Η ένταξη του Τροόδους στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων UNESCO, του προσδίδει διεθνή αναγνώριση, και ως πολυθεματικό πάρκο αποκτά σημαντική γεω-τουριστική προοπτική. Οι γεωλόγοι, όχι άδικα, συχνά χαρακτηρίζουν το Τρόοδος ως τη Μέκκα της γεωλογίας, αφού ανεβαίνοντας κάποιος την οροσειρά μπορεί να παρατηρήσει και να μελετήσει όλα τα πετρώματα, από τον βυθό ενός σημερινού ωκεανού μέχρι και το βάθος του ανώτερου μανδύα της Γης.

Η διαφορική ανύψωση των πετρωμάτων του Τροόδους, μέσω πολύπλοκων γεωλογικών διεργασιών, είχε ως αποτέλεσμα την αποκάλυψη στην επιφάνεια και την εκμετάλλευση πλούσιων κοιτασμάτων χαλκού, χρωμίου και αμιάντου. Είναι γνωστό, πως η ανάπτυξη του νησιού στηρίχθηκε για σχεδόν 3.000 χρόνια στην αξιοποίηση των χαλκούχων κοιτασμάτων. Με την ανάδυση του Τροόδους αναπτύχθηκαν, επίσης, εύφορα εδάφη, ευνοϊκές κλιματολογικές συνθήκες και επαρκείς υδάτινοι πόροι, στοιχεία που οδήγησαν στην ανάπτυξη της βιοποικιλότητας, καθώς επίσης στην οικονομική και πολιτιστική πρόοδο της Κύπρου, δια μέσου των αιώνων.

Εντός του Γεωπάρκου Τροόδους έχουν αναγνωριστεί 61 γεώτοποι, χώροι εξαιρετικής γεωλογικής σημασίας. Η σπουδαιότητα του Παγκόσμιου Γεωπάρκου Τροόδους οφείλεται και στα στοιχεία της φυσικής κληρονομιάς που διαθέτει. Είναι χαρακτηριστικό πως εδώ απαντούν 92 από τα 143 ενδημικά είδη της Κύπρου, εκ των οποίων τα 37 βρίσκονται αποκλειστικά εντός του Γεωπάρκου.

Στα όρια του Γεωπάρκου υπάρχουν επίσης στοιχεία με μοναδική πολιτιστική αξία. Δέκα βυζαντινές εκκλησίες της περιοχής αποτελούν Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, ενώ εξίσου σημαντικά θεωρούνται τα μεσαιωνικά μνημεία. Στην περιοχή του Γεωπάρκου Τροόδους βρίσκονται επίσης 110 κοινότητες, που αποτελούν το σημαντικότερο κεφάλαιό του.

Όλα αυτά συνθέτουν τον αυθεντικό χαρακτήρα του Παγκόσμιου Γεωπάρκου Τροόδους UNESCO, που καθιστά την περιοχή ένα ανοιχτό χώρο έρευνας και εκπαίδευσης. Κάθε χρόνο, εκατοντάδες ερευνητές και φοιτητές από την Κύπρο και το εξωτερικό επισκέπτονται την περιοχή και εκπονούν εξειδικευμένα ερευνητικά και εκπαιδευτικά προγράμματα. Ο χώρος προσφέρεται και για ενημέρωση το κοινού, αφού μια επίσκεψη στην περιοχή και ειδικότερα στο Κέντρο Ενημέρωσης Επισκεπτών στον χώρο του παλαιού μεταλλείου Αμιάντου, μπορεί να δώσει πληροφόρηση για τις διεργασίες που γίνονται εντός της Γης, για το φυσικό περιβάλλον και για πολιτιστικά στοιχεία.

Φίλες και φίλοι,

Μια από τις κύριες πολιτικές της Κυβέρνησης είναι η ανάπτυξη των ορεινών και μειονεκτικών περιοχών και ειδικότερα της περιοχής του Τροόδους. Στο πλαίσιο αυτό, η Κυβέρνηση διόρισε Επίτροπο Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων με σκοπό την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου Στρατηγικού Σχεδιασμού Ανάπτυξης. Η στρατηγική αυτή παρουσιάστηκε χθες  στο Υπουργικό Συμβούλιο, αναμένεται να εγκριθεί πολύ σύντομα και ,μεταξύ άλλων περιλαμβάνει δράσεις σχετικές με την αρχή της ορεινότητας, την οριοθέτηση της Εθνικής Ορεινής Περιοχής της Κύπρου, το πλαίσιο χωρικής οργάνωσης, την πολιτική προσέλκυσης και υποδοχής νέου πληθυσμού και τις νέες δομές διαχείρισης φυσικών πόρων.

Επιπρόσθετα, η Κυβέρνηση στήριξε ένθερμα την προσπάθεια για δημιουργία του Γεωπάρκου Τροόδους, αναγνωρίζοντάς το ως ένα χρήσιμο εργαλείο για περαιτέρω ανάδειξη και ανάπτυξη της περιοχής.

Η δημιουργία και η ανάπτυξη των Γεωπάρκων αποτελεί διαδικασία που εμπλέκει επίσης σε μεγάλο βαθμό τις τοπικές κοινωνίες, γεγονός που συνάδει και με την ευρύτερη πολιτική της Κυβέρνησης. Στο πλαίσιο αυτό, η Αναπτυξιακή Εταιρεία Τροόδους ορίστηκε ως Φορέας Διαχείρισης του Γεωπάρκου Τροόδους. Για την ανάδειξη, προστασία και προβολή του Παγκόσμιου Γεωπάρκου Τροόδους υλοποιούνται διάφορες δράσεις, οι οποίες συντονίζονται από το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος. Παράλληλα, το Κράτος παρέχει επιστημονική και τεχνική στήριξη στο Γεωπάρκο, μέσω του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης και άλλων κυβερνητικών φορέων. Το Γεωπάρκο υποστηρίζεται επίσης από την Κυπριακή Εθνική Επιτροπή UNESCO. Στο παρόν στάδιο πραγματοποιούνται οι αναγκαίες δράσεις, προκειμένου να ολοκληρωθεί επιτυχώς η διαδικασία επαναξιολόγησής του, που θα γίνει εντός του τρέχοντος έτους, ώστε να συνεχίσει να λειτουργεί και να αναπτύσσεται ως Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO.

Πρόθεση του κράτους είναι να στηρίξει τις εισηγήσεις των τοπικών αρχών και σε άλλες περιοχές που διαθέτουν τα απαραίτητα στοιχεία, δηλαδή μοναδικά γεωλογικά χαρακτηριστικά και μεγάλη φυσική, περιβαλλοντική και πολιτιστική αξία, ώστε να καταστούν και αυτά παγκόσμια γεωπάρκα UNESCO.

Καταλήγοντας θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στο Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, για την άρτια διοργάνωση του Συνεδρίου, καθώς επίσης στις Εθνικές Επιτροπές UNESCO Ελλάδος και Κύπρου, στο Ελληνικό Φόρουμ Γεωπάρκων και στην Αναπτυξιακή Εταιρεία Τροόδους, για την πολύτιμη συνεισφορά τους στη διοργάνωση. Συγχαίρω επίσης ειδικότερα την Οργανωτική και Επιστημονική Επιτροπή του Συνεδρίου και όλους τους συντελεστές του, τους εκλεκτούς εισηγητές, καθώς και όλους εσάς για την εδώ παρουσία σας.

Ελπίζω ότι το Συνέδριο αυτό θα συμβάλει ώστε να γνωρίσουμε καλύτερα τη γεωλογική κληρονομιά των χωρών μας, καθώς και στην ανάπτυξη του θεματικού τουρισμού και γενικότερα στην πρόοδο των περιοχών που έχουν αναγνωριστεί ως Παγκόσμια Γεωπάρκα UNESCO.

Εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες του Συνεδρίου.

Σημείωση: Τον χαιρετισμό μετέφερε, εκ μέρους του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, κ. Κώστας Καδής.

(ΜΑΚ)