Ανακοινωθέντα

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών (ETSC) δημοσιεύει αύριο Τρίτη 11 Ιουνίου 2019, στα πλαίσια του προγράμματος Road Safety PIN (Performance Index), την 37^η έκθεση (PIN Flash Report 37), που παρουσιάζει τα δεδομένα στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), καθώς και στην Ελβετία, το Ισραήλ, τη Νορβηγία και τη Σερβία, σχετικά με τις οδικές συγκρούσεις στους αστικούς δρόμους.

Στον όρο “αστικοί δρόμοι” περιλαμβάνονται όλοι οι δρόμοι σε δομημένες περιοχές (built-up areas), στις πόλεις ή στις κοινότητες. Και επιπρόσθετα, ένας αστικός δρόμος έχει μέγιστο όριο ταχύτητας 65 χιλ./ώρα.

Γύρω στις 9.500 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε αστικούς δρόμους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) το 2017, αριθμός που αποτελεί το 38% του συνόλου των οδικών θανάτων. Η Κύπρος όμως, καταγράφει το πολύ μεγαλύτερο ποσοστό του 70% στους θανάτους σε αστικούς δρόμους και καταλαμβάνει τη θλιβερή πρωτιά στην ΕΕ στο θέμα αυτό (βλέπετε Fig. 6 στην έκθεση). Και ακόμα αν δούμε το ποσοστό αστικών οδικών θανάτων σε αναλογία αστικού πληθυσμού, η Κύπρος καταλαμβάνει τη 4η χειρότερη θέση στην ΕΕ (βλ. Fig.4).

Ακόμα 100.000 άνθρωποι τραυματίστηκαν σοβαρά το 2017 στους αστικούς δρόμους της ΕΕ, ποσοστό που ανέρχεται στο 50% του συνόλου. Ακόμα πιο ψηλό είναι το ποσοστό της Κύπρου στου σοβαρούς τραυματισμούς στους αστικούς δρόμους και ανέρχεται στο 86%!

Το πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι, οι αστικοί οδικοί θάνατοι στην ΕΕ μειώνονται πιο αργά (μόλις 2,2% ετήσια), από τους οδικούς θανάτους στους επαρχιακούς δρόμους δύο λωρίδων κυκλοφορίας (μείωση 3,9% ετήσια). Στην Κύπρο τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα, αφού η μείωση στους αστικούς οδικούς θανάτους από το 2010 στο 2017 ήταν μόνο 0,2% ετήσια, ενώ η αντίστοιχη μείωση στους επαρχιακούς δρόμους δύο λωρίδων ήταν 7%. Το πολύ θετικό όμως για την Κύπρο, είναι ότι οι σοβαροί τραυματισμοί στους αστικούς δρόμους της χώρας μας, μειώθηκαν από το 2010 μέχρι το 2017 κατά 6% ετήσια, και αυτή είναι η ταχύτερη μείωση στην ΕΕ!

Η συντριπτική πλειονότητα των νεκρών σε αστικούς δρόμους, γενικά στην ΕΕ αλλά και στην Κύπρο, είναι ευάλωτοι χρήστες των δρόμων, δηλαδή πεζοί, ποδηλάτες και μοτοσικλετιστές/ μοτοποδηλατιστές, και αποτελούν το 70% του συνόλου (βλ. Fig.8 και Table 6).

Την πλειονότητα των αστικών οδικών θανάτων, τόσο στην ΕΕ όσο και στην Κύπρο, αποτελούν οι πεζοί με ποσοστά 39% και 35% αντίστοιχα. Όμως στην Κύπρο έχουμε ιδιαίτερα αυξημένο ποσοστό νεκρών μοτοσικλετιστών/μοτοποδηλατιστών, που ανέρχεται στο 31%, σε σύγκριση με 19% του μέσου όρου της ΕΕ ( βλ. Fig.8 και Table 6). Το ποσοστό της Κύπρου είναι το 2ο ψηλότερο στην ΕΕ. Η εικόνα είναι ακόμα πιο δυσμενής στους σοβαρούς τραυματισμούς  μοτοσικλετιστών/μοτοποδηλατιστών, αφού το ποσοστό για την Κύπρο είναι 42%, σε σύγκριση με 22% της ΕΕ (βλ. Fig.13 και Table 9).

Οι πιθανότερες αιτίες για το ψηλό ποσοστό θανάτων και σοβαρών τραυματισμών μοτοσικλετιστών/μοτοποδηλατιστών στους αστικούς δρόμους της Κύπρου, παρατίθενται σε σχόλιο μου που περιλαμβάνεται στην έκθεση (σελ. 20), με κυριότερες πιθανές αιτίες τη μεγάλη συχνότητα τροχαίων παραβάσεων και την απειρία των οδηγών μοτοποδηλάτων ( αλλοδαποί και νεαροί Κύπριοι). Για την επιβεβαίωση και τεκμηρίωση όμως, των όποιων απόψεων για το θέμα, απαιτείται ενδελεχής έρευνα και μελέτη.

Η έκθεση παραθέτει, επίσης, εισηγήσεις για τους προσφερόμενους τρόπους βελτίωσης της οδικής ασφάλειας στους αστικούς δρόμους. Οι εισηγήσεις επικεντρώνονται κυρίως στην ανάγκη στενής διασύνδεσης των Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας και των προτεραιοτήτων για την οδική ασφάλεια.

Οι εισηγήσεις συνοψίζονται καταληκτικά σε σειρά συστάσεων του ETSC προς τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, οι πιο σημαντικές από τις οποίες είναι για την Κύπρο, οι ακόλουθες:

Συστάσεις προς τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης

• Υιοθέτηση τοπικής στρατηγικής οδικής ασφάλειας, βασισμένης στην προσέγγιση του “Ασφαλούς Συστήματος” ( “Safe System approach)”, καθορισμός στόχων και διάθεση των αναγκαίων πόρων.
• Ένταξη της οδικής ασφάλειας, ως αναπόσπαστου συστατικού στην ανάπτυξη και εφαρμογή των Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας ( “SUMPs”).
• Καθιέρωση και προαγωγή της προτεραιότητας των βιώσιμων μέσων διακίνησης, δηλαδή πεζή, με ποδήλατο και με μέσα μαζικής μεταφοράς, με βάση την ασφάλεια, το ευάλωτο των οδικών χρηστών και τη βιωσιμότητα.
• Καθιέρωση ξεκάθαρης διασύνδεσης της οδικής χρήσης των διαφόρων κατηγοριών δρόμων με τα όρια ταχύτητας, τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά και το σχεδιασμό, με βάση την προσέγγιση του “Ασφαλούς Συστήματος”.
• Δημιουργία περισσοτέρων ζωνών με 30 χιλ./ώρα όριο ταχύτητας, που να υποστηρίζονται με μέτρα κυκλοφοριακής ύφεσης ( κυρτώματα κλπ.).
• Εισαγωγή απαιτήσεων για σύγχρονο εξοπλισμό και συστήματα ασφάλειας στα νέα υπηρεσιακά οχήματα των αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης.
• Επείγουσα χρήση των διαθέσιμων πιστώσεων από το ευρωπαϊκό κονδύλι 2014-2020 για τη βελτίωση της ασφάλειας των αστικών οδικών υποδομών. 

Συστάσεις προς τα κράτη μέλη

• Εμπλοκή εκπροσώπων των αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης στο σχεδιασμό των εθνικών στρατηγικών οδικής ασφάλειας και της εφαρμογής τους.
• Ενθάρρυνση των αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης να δημιουργήσουν περισσότερες ζώνες με 30 χιλ./ώρα όριο ταχύτητας, που να υποστηρίζονται με μέτρα κυκλοφοριακής ύφεσης ( κυρτώματα κλπ.)
• Δημιουργία προτύπων σχεδιασμού ασφαλών οδικών υποδομών (“Safe infrastructure design guidelines”) και ενθάρρυνση των αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης για την εφαρμογή τους. Τακτική επικαιροποίηση των προτύπων αυτών, με βάση τις τελευταίες έρευνες και καινοτομίες.
• Σχεδιασμός και εφαρμογή στρατηγικών για τη διακίνηση πεζή και με ποδήλατο, που να περιλαμβάνουν στόχους και μέτρα υποδομής για την ασφάλεια των ποδηλατιστών και για την προώθηση της χρήσης του ποδηλάτου.
• Δημιουργία ειδικών ταμείων για τη βελτίωση της αστικής οδικής ασφάλειας.

Συστάσεις προς την ΕΕ

• Δημιουργία ενός ευρωπαϊκού κονδυλίου για τη στήριξη μέτρων προτεραιότητας, όπως η δημιουργία ζωνών με όριο 30 χιλ/ώρα.
• Τα όποια κονδύλια που προορίζονται για τη στήριξη της βιώσιμης κινητικότητας, να συνάδουν με τις πρόνοιες του Κανονισμού 2008/96 για τη διαχείριση της ασφάλειας των οδικών υποδομών.
• Ενσωμάτωση της οδικής ασφάλειας και των ευρωπαϊκών στόχων οδικής ασφάλειας στις Κατευθυντήριες Γραμμές των Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (“SUMPs”).
• Δημιουργία μηχανισμού για την παρακολούθηση και προώθηση των βέλτιστων πρακτικών στην ενσωμάτωση της οδικής ασφάλειας ως οριζόντιο θέμα εντός των Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας.
• Δημιουργία μηχανισμού για τη συνεργασία μεταξύ της Επιτροπής Ειδικών των κρατών μελών για την Αστική Κινητικότητα και της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου για την Οδική Ασφάλεια.
• Αναγνώριση της θετικής επίδρασης που έχουν οι κανονισμοί για την αστική πρόσβαση ( περιορισμοί σε συγκεκριμένους κατηγορίες οχημάτων) στην οδική ασφάλεια και συμπερίληψη κατάλληλων προνοιών στον επικείμενο Ευρωπαϊκό Κανονισμό για τα Προγράμματα Αστικής Πρόσβασης.
• Επέκταση των αρχών της Οδηγίας 2008/96 για τη Διαχείριση της Ασφάλειας των Οδικών Υποδομών, για να καλύπτουν και τους κύριους αστικούς δρόμους. 
• Αναθεώρηση της Οδηγίας 2015/413 για Διασυνοριακή Ανταλλαγή Πληροφοριών για τις οδικές παραβάσεις που σχετίζονται με την οδική ασφάλεια, για ενίσχυση της “αλυσίδας αστυνομικού ελέγχου”, με προτεραιότητα στην παραβίαση των ορίων ταχύτητας. 

Για το πλήρες κείμενο της ανακοίνωσης των Βρυξελλών πατήστε εδώ.

(ΑΣ/ΕΙ)