Ανακοινωθέντα

Σε σχέση με την Ειδική Έκθεση αρ. ΤΔ/1/2021 της Ελεγκτικής Υπηρεσίας με θέμα «Αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και οικονομικότητας των μέτρων που εφαρμόζει το Τμήμα Δασών για την πρόληψη των Δασικών Πυρκαγιών» και τα συναφή δημοσιεύματα στον Τύπο, το Τμήμα Δασών του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος σημειώνει τα ακόλουθα:

Όταν γνωστοποιήθηκε στο Τμήμα Δασών ο εν λόγω έλεγχος, το Τμήμα διαβίβασε στην Ελεγκτική Υπηρεσία την άποψη ότι, θα ήταν καλύτερα ο έλεγχος να καλύψει και την κατάσβεση καθώς και τις πυρκαγιές υπαίθρου και όχι μόνο τα μέτρα που εφαρμόζει το Τμήμα Δασών για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών, ώστε να υπάρξει μια πλήρης εικόνα όλου του συστήματος αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών και των πυρκαγιών υπαίθρου. Κατά την άποψη μας και στη βάση και των στατιστικών στοιχείων όπως παρουσιάζονται στον Πίνακα 6 του Παραρτήματος Ι της Έκθεσης, ένας τέτοιος έλεγχος θα είχε μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία. 

Είναι γεγονός ότι το σύστημα αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών εντός των κρατικών δασών και εντός της ζώνης των δύο (2) χιλιομέτρων από την οροθετική γραμμή του κρατικού δάσους παρουσίαζε διαχρονικές ελλείψεις και αδυναμίες. Μετά τις πυρκαγιές της Σολέας και της Αργάκας το 2016, επιχειρείται όχι μόνο η κάλυψη αυτών των ελλείψεων και αδυναμιών, αλλά η αναδόμηση και η ενίσχυση του Συστήματος. Τα τελευταία τρία χρόνια πέραν από τα μέτρα τα οποία εφαρμόζονταν διαχρονικά, έχει υλοποιηθεί/υλοποιείται σειρά μέτρων τα οποία δεν περιορίζονται στις δράσεις που περιλαμβάνονται στην Έκθεση της Ανεξάρτητης Επιτροπής που όρισε το Υπουργικό Συμβούλιο μετά τις πυρκαγιές της Αργάκας και της Σολέας (υλοποιήθηκαν και/ή υλοποιούνται όλες οι δράσεις εκτός αυτών που αφορούν θέσεις προσωπικού) αλλά περιλαμβάνουν πολύ περισσότερα και ιδιαίτερα σημαντικά μέτρα.

Πρέπει να ομολογήσουμε ότι αυτό έχει αναγνωριστεί και από την Ελεγκτική Υπηρεσία η οποία στη Σύνοψη της Έκθεσης στη σελίδα 1 αναφέρει «Μετά την καταστροφική δασική πυρκαγιά το 2016 στην κοιλάδα Σολέας (Δάσος Αδελφοί), το ΤΔ προώθησε αρκετές ενέργειες που είχαν ως αποτέλεσμα σημαντικές αναβαθμίσεις στον τομέα της πρόληψης και κατάσβεσης δασικών πυρκαγιών». Τα κυριότερα από αυτά τα μέτρα παρουσιάζονται πιο κάτω: 

(α) Ετοιμάζεται Μελέτη Διαχείρισης της Βλάστησης επίκεντρο της οποίας είναι η αποτροπή μεγάλων καταστροφικών πυρκαγιών καθώς και η προστασία των κοινοτήτων. 

(β) Εφαρμόστηκε το Σχέδιο Διοίκησης Επιχειρήσεων Κατάσβεσης Δασικών Πυρκαγιών (Incident Command System) 

(γ) Δημιουργήθηκε και λειτουργεί Γενικό Κέντρο Επιχειρήσεων καθώς και Κέντρα υποστήριξης των επιχειρήσεων και μέριμνας στις Περιφέρειες. 

(δ) Εφαρμόστηκε Σχέδιο επιφυλακής για την περίοδο μέτριου και χαμηλού κινδύνου έκρηξης πυρκαγιών όχι μόνο για την προστασία από τις πυρκαγιές αλλά γενικά για τη φύλαξη των δασών τα απογεύματα και κατά τα σαββατοκύριακα και αργίες. 

(ζ) Αυξήθηκε ο αριθμός των δασοπυροσβεστών από 435 σε 464. 

(η) Βελτιώθηκε ο στόλος των πυροσβεστικών οχημάτων και μηχανημάτων με 21 πυροσβεστικά οχήματα (8 μεγάλα και 13 μεσαίου τύπου), 2 προωθητές γαιών και 2 φορτηγά. 

(θ) Έχει βελτιωθεί το σύστημα πρόσληψης και εκπαίδευσης των δασοπυροσβεστών. 

(ι) Έχει ετοιμασθεί το Σχέδιο Ήφαιστος για τη διαχείριση κρίσεων ενώ έχει επικαιροποιηθεί και το Σχέδιο Ίκαρος. 

(ια) Βελτιώθηκε η λειτουργία της τηλεφωνικής γραμμής αναγγελίας πυρκαγιών 1407. 

(ιβ) Αναθεωρήθηκε ο χάρτης περιοχών ευθύνης του Τμήματος Δασών και της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. 

(ιγ) Λειτούργησε η Μόνιμη Δια-τμηματική Επιτροπή Πυρκαγιών. 

(ιδ) Ετοιμάστηκε και εφαρμόζεται Μνημόνιο Συνεργασίας με την Πυροσβεστική Υπηρεσία 

(ιε) Υλοποιείται το Μνημόνιο Συνεργασίας με το Ινστιτούτο Κύπρου (Ικυ) και αναπτύχθηκε συνεργασία με το ΤΕΠΑΚ και το Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΚΣΕΔ) για αξιοποίηση της τεχνολογίας. 

(ιστ) Ετοιμασία Προσχεδίου Κυβερνητικού Νομοσχεδίου για τροποποίηση του περί Δασών Νόμου για παροχή εξουσίας στον Διευθυντή του Τμήματος Δασών για εφαρμογή των Σχεδίων Διαχείρισης της Βλάστησης. 

(ιζ) Αυστηρότερη εφαρμογή της Νομοθεσίας. 

(ιη) Ετοιμασία Πλαισίου για τη λειτουργία της Μονάδας Πτητικών Μέσων. 

(ιθ) Ετοιμασία μελέτης για τη βελτίωση της λειτουργίας της Μονάδας Πτητικών Μέσων. 

(κ) Κατασκευή της Βάσης Αεροπυρόσβεσης «Μάμμαρι». 

(κα) Ενίσχυση της αεροπυρόσβεσης με 2 αεροπλάνα, ενώ έχει γίνει σχεδιασμός ο οποίος υλοποιείται για 8 συνολικά αεροπλάνα. 

(α) Δεν συμφωνούμε ότι υπάρχει απουσία «Στρατηγικού Σχεδίου» για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. Βεβαίως και υπάρχει στρατηγικός σχεδιασμός για την προστασία και αειφόρο διαχείριση των δασών και μάλιστα επίσημος αφού είναι εγκεκριμένος με Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Είναι η «Δήλωση Δασικής Πολιτικής» η τελευταία αναθεώρηση της οποίας έγινε το 2013. Δεν πρέπει κατά ανάγκη ένα έγγραφο να φέρει στον τίτλο τη λέξη «Στρατηγική» για να αποτελεί εργαλείο στρατηγικού σχεδιασμού. Στον τομέα των δασών είναι καθιερωμένος διεθνώς, πέραν του όρου «στρατηγική» και ο όρος «πολιτική». Το ΤΔ υιοθέτησε από πολύ παλιά τον όρο «πολιτική». Η δε «Δήλωση Δασικής Πολιτικής», συμπληρώνεται με τον «Στρατηγικό Προγραμματισμό» στα πλαίσια του Προϋπολογισμού τα οποία μαζί συνιστούν το «Εθνικό Δασικό Πρόγραμμα» και είναι αυτά που απαιτεί και η νομοθεσία. 

(β) Αναφορικά με την ενίσχυση της Κυπριακής Δημοκρατίας με πτητικά μέσα πυρόσβεσης, σημειώνεται για πολλοστή φορά ότι το Τμήμα Δασών εφάρμοσε κατά γράμμα την εισήγηση της τελευταίας Τεχνικής Διατμηματικής Επιτροπής όπως αυτή  καταγράφεται στην Έκθεση του Ιουνίου του 2018 με τίτλο «Έκθεση για τις ανάγκες της Κυπριακής Δημοκρατίας για χρήση πτητικών μέσων πυρόσβεσης» και παρατίθεται χωρίς περαιτέρω σχόλια αυτούσια πιο κάτω: 

 «Εισήγηση της Επιτροπής είναι όπως προχωρήσουμε σε πιλοτική βάση στην μίσθωση/αγορά υπηρεσιών καταρχήν για 2 πυροσβεστικά αεροπλάνα, (παρομοίου τύπου με αυτά του Τμήματος Δασών) για τουλάχιστο 2 χρόνια με δικαίωμα επέκτασης μέχρι 2 χρόνια, από γειτονικές ή άλλες χώρες»  

(γ) Σχετικά με τις κακόβουλες πυρκαγιές κατά του Εθνικού Δασικού Πάρκου του Ακάμα αναφέρεται ρητά και κατηγορηματικά για άλλη μια φορά ότι, δε λέμε τίποτα περισσότερο από το ότι κατά τα έτη 2020 και 2021 δεν είχαμε τέτοιες πυρκαγιές. 

(δ) Αναφορικά με το ύψος της χρηματικής ποινής για εξώδικο συμβιβασμό αδικημάτων που αφορούν άναμμα φωτιάς και πρόκληση πυρκαγιάς χωρίς ζημιά εκτός από την επίδειξη της δέουσας αυστηρότητας κατά την επιβολή των ποινών οι οποίες όχι απλά παρουσιάζουν αυξητική τάση, αλλά έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί το 2020 (€412) σε σχέση με το 2017 (€159) και σε σύγκριση με €85 για αδικήματα με βάση τον περί Προλήψεως Πυρκαϊών Νόμο, κατά τη δική μας άποψη πρέπει να γίνει και τροποποίηση της νομοθεσίας για αύξηση του ανώτατου ποσού του συμβιβασμού και συγκεκριμένα για επαναφορά της ρύθμισης που υπήρχε προ του 2012,όπου το ποσό του συμβιβασμού μπορούσε να ανέλθει μέχρι τη μέγιστη χρηματική ποινή της που προέβλεπε ο Νόμος.  

Ένας μόνο τρόπος υπάρχει για την αντιμετώπιση του δύσκολου και πολύπλοκου προβλήματος των δασικών πυρκαγιών το οποίο συνιστά και θέμα ασφάλειας και το οποίο μάλιστα χειροτερεύει. Η διαρκής και συνεχής αξιολόγηση και η διαρκής και συνεχής βελτίωση και ενίσχυση του Συστήματος εφ’ όλης της ύλης, πρόληψη, ετοιμότητα και καταστολή. Είναι με αυτό το σκεπτικό που ενώ ακόμη βρισκόμαστε στην υλοποίηση αυτής της φάσης για κάλυψη των ελλείψεων και αδυναμιών, έχει υποβληθεί πρόταση για διεξαγωγή μελέτης για να προτείνει τη διάταξη των επίγειων δυνάμεων, ώστε κατά κανόνα ο μέγιστος χρόνος της επέμβασης να είναι τα δέκα (10) λεπτά, καθώς και τον απαιτούμενο αριθμό δυνάμεων ώστε να υπάρχει αποτελεσματική καταστολή. Κάνουμε αυτό που πρέπει και αυτό θα συνεχίσουμε να κάνουμε.