Ανακοινωθέντα

Εισήγηση με θέμα: «Η επίδραση του κατώτατου μισθού στη μείωση του χάσματος αμοιβών των φύλων και της φτώχειας»

Αισθάνομαι ιδιαίτερη χαρά και τιμή που συμμετέχω στη σημερινή ευρωπαϊκή διάσκεψη που διοργανώνει η ΔΕΟΚ, σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κέντρο για Θέματα Εργαζομένων, με θέμα: «Ευρώπη και μισθολογική ανισότητα: O καθορισμός ενός ευρωπαϊκού κατώτατου μισθού και ο ρόλος των συνδικάτων».

Επιτρέψτε μου να συγχαρώ θερμά τη ΔΕΟΚ και το Ευρωπαϊκό Κέντρο για Θέματα Εργαζομένων για την πρωτοβουλία διοργάνωσης της διήμερης διάσκεψης γύρω από ένα καίριο ζήτημα με κοινωνικοοικονομικές προεκτάσεις, το οποίο διασφαλίζει τα δικαιώματα των εργαζομένων και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για κοινωνική ανάπτυξη, ευημερία και πρόοδο.

Είμαι βέβαιη ότι οι μέχρι στιγμής παρεμβάσεις των εκλεκτών εισηγητών και εισηγητριών της συνάντησης παρείχαν τη μοναδική ευκαιρία για ανταλλαγή εμπειρογνωμοσύνης και βέλτιστων πρακτικών που εφαρμόζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο στον τομέα αυτό και έθεσαν τα θεμέλια για την ανάπτυξη γόνιμου και εποικοδομητικού διαλόγου γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα.

Μετά από συνεχείς και εντατικές προσπάθειες και διαβουλεύσεις ετών με όλους τους κοινωνικούς εταίρους, η Κυπριακή Δημοκρατία προχώρησε πρόσφατα στη θέσπιση εθνικού κατώτατου μισθού. Πρόκειται στην ουσία για μια συλλογική κοινωνική κατάκτηση, η οποία αποτελεί το επιστέγασμα των διαχρονικών αγώνων και διεκδικήσεων των εργαζομένων στον τόπο μας.

Το Υπουργείο Εργασίας, αναπτύσσοντας συνέργειες και συνεργασίες με ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς, αλλά και με τους κοινωνικούς εταίρους σε εθνικό επίπεδο, κατάφερε να μετουσιώσει μια πολιτική διακήρυξη σε πράξη, με πολλαπλά οφέλη για τους εργαζομένους και ιδιαίτερα αυτούς που ανήκουν στις πιο χαμηλά αμειβόμενες ομάδες του εργατικού δυναμικού. Θα ήταν παράλειψή μου να μην αναφερθώ στην αείμνηστη φίλη Ζέτα Αιμιλιανίδου, η οποία οραματίστηκε όσο λίγοι ένα κράτος πρόνοιας και ίσων ευκαιριών για όλους, και μέσα από σκληρή και μεθοδική δουλειά πέτυχε βαθιές και ουσιαστικές κοινωνικές τομές, όπως αυτή για την οποία συζητούμε σήμερα.

Η θέσπιση κατώτατου μισθού αναμένεται να οδηγήσει στη μείωση ανισοτήτων και διακρίσεων που εξακολουθούν να σημειώνονται σε καθημερινή κλίμακα στην αγορά εργασίας, στην αύξηση της παραγωγικότητας, την αποτροπή φαινομένων εργασιακής εκμετάλλευσης και τη δημιουργία συνθηκών εύρυθμης και ομαλής λειτουργίας της αγοράς εργασίας.

Όπως γνωρίζετε, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα πλείστα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν θεσμοθετήσει κατώτατο μισθό, ενώ και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής διακήρυξαν το 2017 τον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων, σε μια προσπάθεια να επιτευχθεί ευημερία και πρόοδος και να καταστεί η κοινωνική Ευρώπη μια ορατή πραγματικότητα για όλους.

Σύμφωνα με την Αρχή 6 του εν λόγω πυλώνα, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να διασφαλίζουν επαρκείς ελάχιστους μισθούς, κατά τρόπο που να επιτρέπει την εκπλήρωση των αναγκών των εργαζομένων και των οικογενειών τους με βάση τις εθνικές οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες. Παράλληλα, έχουν υποχρέωση να διασφαλίζουν την πρόσβαση στην απασχόληση και την παροχή κινήτρων για την αναζήτηση εργασίας. Ο καθορισμός των μισθών θα πρέπει σύμφωνα με την ίδια αρχή να γίνεται με διαφανή και προβλέψιμο τρόπο, σύμφωνα με τις εθνικές πρακτικές και με σεβασμό της αυτονομίας των κοινωνικών εταίρων και οι εργαζόμενοι να έχουν συνακόλουθα δικαίωμα σε δίκαιους μισθούς και σε ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης.

Τα αμέσως επόμενα χρόνια, και πιο συγκεκριμένα εντός του 2020, ακολούθησε η ευρωπαϊκή πρόταση οδηγίας για επαρκείς κατώτατους μισθούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μέσω του οποίου έγινε σύσταση για θέσπιση κατώτατων μισθών, σε μία προσπάθεια καταπολέμησης της φτώχειας των εργαζομένων και προαγωγής των συλλογικών διαπραγματεύσεων.

Επιτρέψτε μου στο σημείο αυτό να εξάρω το ρόλο και τη σημαντική συμβολή των κοινωνικών εταίρων και πιο συγκεκριμένα των εργοδοτικών και συνδικαλιστικών οργανώσεων στη διαμόρφωση και το σχεδιασμό πολιτικών και μέτρων στον τομέα της εργασίας και της απασχόλησης, τα οποία θέτουν πάντοτε στο επίκεντρό τους τους εργαζόμενους και τη διασφάλιση των δίκαιων αιτημάτων και των δικαιωμάτων τους.

Η καθιέρωση εθνικού κατώτατου μισθού, ο οποίος βάσει Υπουργικού Διατάγματος έχει καθοριστεί στα €940 από 01/01/2023 για εργαζόμενους και εργαζόμενες με πλήρη απασχόληση, εκτιμώ ότι θα επιφέρει σειρά θετικών εξελίξεων τις οποίες απαριθμώ πιο κάτω:

• Διασφάλιση συνθηκών αξιοπρεπούς διαβίωσης και βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων, ανδρών και γυναικών
• Περιορισμό της φτώχειας, η οποία πλήττει εντονότερα και δυσμενέστερα τις γυναίκες και ειδικότερα όσες ανήκουν στις πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού (μονογονιοί, γυναίκες με αναπηρίες, γυναίκες μετανάστριες, πρόσφυγες, αιτήτριες ασύλου γυναίκες με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό κ.ά.), καθώς και τα εξαρτώμενά τους
• Μείωση των μισθολογικών και εισοδηματικών ανισοτήτων και διακρίσεων στο χαμηλότερο άκρο της μισθολογικής κατανομής
• Προστασία των ομάδων εργαζομένων με μικρότερη διαπραγματευτική δύναμη
• Παροχή κινήτρων στους εργαζόμενους με συνακόλουθη αύξηση της παραγωγικότητάς τους και
• Συνεισφορά στη διόρθωση υφιστάμενων στρεβλώσεων στην αγορά εργασίας, όπως είναι για παράδειγμα η υποδήλωση μισθών.

Πέραν τούτων, εκτιμώ ότι θα συμβάλει και στη μείωση των μισθολογικών ανισοτήτων και του μισθολογικού χάσματος μεταξύ ανδρών και γυναικών, αφού αποδεδειγμένα οι γυναίκες βρίσκονται συγκεντρωμένες σε χαμηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας και βιώνουν εντονότερα της συνέπειες τόσο της πρόσφατης πανδημικής κρίσης όσο και της εν γένει οικονομικής κρίσης.

Περαιτέρω, σε χώρες όπου μελετάται η αύξηση του κατώτατου μισθού, διαφαίνεται ότι μια τέτοια κίνηση θα βοηθούσε όχι μόνο στη μείωση του έμφυλου μισθολογικού χάσματος, αλλά και κατ’ επέκταση στη μείωση των έμφυλων και φυλετικών ανισοτήτων στην κατανομή του πλούτου. Τούτο σημαίνει ότι με περισσότερες αποδοχές οι εργαζόμενες θα είναι σε θέση ν’ αντεπεξέλθουν καλύτερα στις οικονομικές τους υποχρεώσεις και την ίδια στιγμή να αυξήσουν σταδιακά τις αποταμιεύσεις τους, συμβάλλοντας στη διατήρηση και ενδυνάμωση του οικογενειακού ιστού.

Χωρίς αμφιβολία, η θέσπιση εθνικού κατώτατου μισθού θα συντείνει σημαντικά στις προσπάθειες που καταβάλλονται από όλους τους αρμόδιους φορείς για διατήρηση της οικονομικής σταθερότητας στον τόπο μας. Οι εργαζόμενοι και ειδικά οι γυναίκες αναμένεται να επηρεαστούν θετικά από το νέο αυτό μέτρο κοινωνικής πολιτικής του κράτους, αφού διασφαλίζεται η λήψη ενός αξιοπρεπούς ποσού, τουλάχιστον στα πρώτα στάδια της επαγγελματικής τους πορείας. Αυτό σημαίνει αυτόματα διασφάλιση καλύτερων συνθηκών ζωής και πρόσβαση σε μεγαλύτερο φάσμα αγαθών και υπηρεσιών. Παράλληλα, η διασφάλιση ενός σταθερού μηνιαίου κατώτατου μισθού αποτρέπει την εργασιακή εκμετάλλευση και προστατεύει από φαινόμενα παρενόχλησης στο περιβάλλον εργασίας. Παρέχει, τέλος, κίνητρο στις εργαζόμενες για συνέχιση των αγώνων τους και περαιτέρω διεκδίκηση των εργασιακών τους δικαιωμάτων.    

Το συγκεκριμένο βήμα αποτελεί ένα μόνο μικρό λιθαράκι στους πολύχρονους αγώνες και διεκδικήσεις για μια κοινωνία πιο ανθρώπινη και πιο δικαιοκρατική.

Ευελπιστώ ότι σε μια επόμενη ευρωπαϊκή διάσκεψη θα έχουμε την ευκαιρία και τη δυνατότητα να συζητούμε για αύξηση του κατώτατου μισθού και περαιτέρω ενίσχυση και θωράκιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων, ανδρών και γυναικών.

Ως Επίτροπος Ισότητας των Φύλων και ως Πρόεδρος του Εθνικού Μηχανισμού για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, σας διαβεβαιώνω ότι θα συνεχίσω να εργάζομαι με στόχο την ενδυνάμωση ανδρών και γυναικών σε όλους ανεξαιρέτως τους τομείς του δημόσιου και ιδιωτικού βίου, μέχρι την πλήρη και ουσιαστική επίτευξη της έμφυλης ισότητας στο νόμο και στην πράξη.

Με τις σκέψεις αυτές σας ευχαριστώ θερμά και εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες της διάσκεψής σας.

(ΕΠ/ΙΚ)