Ανακοινωθέντα

Συγκεντρωμένοι όλοι εδώ, στην εκκλησία του Αγίου Ελευθερίου στα Λατσιά για να απευθύνουμε το ύστατο χαίρε σε ένα συμπατριώτη μας τον Νίκο Πύρο που γνώρισε σε όλη της την έκταση τη βαρβαρότητα του Αττίλα, αφήνουμε τη σκέψη μας να ταξιδεύσει σε εκείνες τις δραματικές ώρες που έζησε η πατρίδα μας το 1974, αναλογιζόμενοι, την ίδια ώρα,  τις τραγικές συνέπειες της προδοσίας του πραξικοπήματος και της καταστροφής που έφερε η τουρκική εισβολή. 

Τετριμμένα τα λόγια και αδύναμη η σκέψη μπροστά στην ανείπωτη αγανάκτηση, θλίψη και οργή σαράντα τεσσάρων χρόνων. Σε όλα αυτά τα 44 δίσεκτα χρόνια, θάβουμε και μνημονεύουμε νεκρούς μας και προσευχόμαστε στον Ύψιστο για τη διαλεύκανση της τύχης όλων ανεξαίρετα των αγνοουμένων μας.

Στη μνήμη τους κλίνουμε ευλαβικά το γόνυ και προσευχόμαστε για την ταχεία δικαίωση της θυσίας τους, έχοντας ως σύμβουλο και καθοδηγητή μας την ιστορία μας, από την οποία είμαστε χρεωμένοι να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές μια ελεύθερη και ασφαλή πατρίδα απαλλαγμένη από την κατοχή, μια πατρίδα με διασφαλισμένα τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες όλων των πολιτών της και χωρίς τις όποιες εγγυήσεις και τα επεμβατικά δικαιώματα τρίτων χωρών, πόσο μάλλον της Τουρκίας που παράνομα και προκλητικά συνεχίζει να κατέχει μεγάλο τμήμα των εδαφών μας, επιχειρώντας με τις θέσεις και την εκβιαστική τακτική της να θέσει υπό τον έλεγχο της ολόκληρο το νησί μας.

Είμαστε εδώ για να συνοδεύσουν στην τελευταία του κατοικία έναν πολίτη έναν άμαχο που δολοφονήθηκε στυγνά και βάναυσα. Θυσιάστηκε άνανδρα δολοφονημένος. Άνανδροι και βάρβαροι οι δολοφόνοι του. Γιατί δεν υπάρχουν άλλοι χαρακτηρισμοί  να περιγράψουν τις κτηνώδεις πράξεις τους. Τι άλλο μπορεί να είναι η εν ψυχρώ δολοφονία ενός άμαχου και άοπλου συλληφθέντα πολίτη;

Ο Νίκος Πύρος ήταν παντρεμένος και πατέρας τριών τέκνων. Με την σύζυγο του Παναγιώτα που απεβίωσε απέκτησαν τρείς λεβέντες τον Χαράλαμπο, τον Ανδρέα και τον Σωτήρη, που έχει επίσης αποβιώσει. Αυτή είναι μια άλλη ιδιαίτερη πτυχή του θέματος της τραγωδίας της Κύπρου. Πατέρες, μητέρες, σύζυγοι και παιδιά φεύγουν από τη ζωή χωρίς να πληροφορηθούν για την τύχη των αγαπημένων τους, χωρίς να μπορέσουν να ακουμπήσουν το φέρετρο τους και να τους αποχαιρετήσουν. 

Πριν από την τουρκική εισβολή του 1974, ο Νίκος Πύρος διέμενε με την οικογένεια του στο Νέο Χωρίο Κυθρέας. Εκεί συνέχισε να διαμένει και καθ’ όλη τη διάρκεια της πρώτης φάσης της τουρκικής εισβολής αλλά και του διαστήματος που μεσολάβησε μέχρι την έναρξη της δεύτερης φάσης της.

Στις 14 Αυγούστου 1974,  ημερομηνία κατά την οποία άρχισε η δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής, τα τουρκικά στρατεύματα επιτέθηκαν με σφοδρότητα κατά των θέσεων της Εθνικής Φρουράς στην περιοχή της Μιας Μηλιάς – Κουτσοβέντη. Ένεκα των συγκρούσεων αλλά και της δράσης της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας, οι περισσότεροι κάτοικοι των γύρω χωριών τα εγκατέλειψαν και μετέβηκαν σε πιο ασφαλισμένες περιοχές.

Το ίδιο έπραξαν και οι πιο πολλοί κάτοικοι του Νέου Χωρίου Κυθρέας και εντός του χωριού παρέμεινε μικρός αριθμός κατοίκων του, ανάμεσα τους και ο Νίκος Πύρος όπως και οι 100 τόσοι άλλοι ηλικιωμένοι κυρίως που παρέμειναν στο χωριό τους και που δεν είχαν υπολογίσει τη σκληρότητα και βαρβαρότητα που επέδειξε τελικά ο Αττίλας.

Με τη διάσπαση των γραμμών της Εθνικής Φρουράς, τα τουρκικά στρατεύματα προχώρησαν προς την Κυθρέα, το Νέο Χωρίο, το Τραχώνι και τα άλλα χωριά της περιοχής, καταλαμβάνοντας στη συνέχεια όλη τη Μεσαορία μέχρι την Αμμόχωστο και όλη την Καρπασία.

Στο Νέο Χωρίο Κυθρέας τα τουρκικά στρατεύματα εισήλθαν στις 15 Αυγούστου. Τόσο κατά τη διάρκεια της εισόδου τους στο χωριό, όσο και τις αμέσως επόμενες μέρες, εκτός των άλλων βανδαλισμών, πυροβολούσαν εν ψυχρώ  εγκλωβισθέντες κατοίκους, χωρίς λόγο και αιτία. Ανάμεσα στους δολοφονηθέντες ήταν και ο Νίκος. Η σορός τάφηκε μαζί με τις σορούς άλλων δολοφονηθέντων σε κοινό τάφο σε αυλή ενός σπιτιού του χωριού. Τα οστά του εντοπίστηκαν το 2014.

Παρόμοιες περιπτώσεις, όπως του Νίκου Πύρου, υπήρξαν σε εκείνες τις τραγικές μέρες που έζησε η Κύπρος πολλές άλλες, με πιο χαρακτηριστικές εκείνες  των μαζικών εκτελέσεων από Τούρκους στρατιώτες ή από εξτρεμιστές Τουρκοκύπριους που για χρόνια η Άγκυρα τους πότιζε με το δηλητήριο του μίσους και της έχθρας κατά των Ελληνοκυπρίων.

Ειδικά το Νέο Χωρίο Κυθρέας πλήρωσε ιδιαίτερα βαρύ φόρο αίματος κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής. Στο μαρτυρολόγιο της μεγάλης προσφοράς της κοινότητας καταγράφονται 74 περιπτώσεις πεσόντων, εκτελεσθέντων εν ψυχρώ κατοίκων του χωριού και αγνοουμένων. Η κοινότητα ίσως, μάλιστα, να κατέχει το θλιβερό προνόμιο να έχει θρηνήσει τα περισσότερα θύματα σε σύγκριση με άλλες κοινότητες. Στη μνήμη όλων κλίνουμε ευλαβικά το γόνυ και εκφράζουμε προς τις οικογένειες τους τη βαθειά μας ευγνωμοσύνη για τον ηρωισμό και την αυτοθυσία τους.

Μαζί με την προσευχή μας για την ανάπαυση της ψυχής του Νίκου Πύρου και των υπολοίπων θυμάτων της τουρκικής θηριωδίας αναλογιζόμαστε τις τραγικές εκείνες ώρες του μαρτυρίου τους και χαλυβδώνουμε την αποφασιστικότητα μας να ανατρέψουμε τα δεδομένα της εισβολής και να επικρατήσουν επιτέλους στο νησί μας συνθήκες ελευθερίας, ειρήνης και δικαιοσύνης.

Ελληνίδες, Έλληνες,

Σαράντα τέσσερα χρόνια μετά, εξακολουθούμε να τελούμε τις κηδείες των συμπατριωτών μας τα ονόματα των οποίων περιλαμβάνονταν για χρόνια στον κατάλογο των αγνοουμένων και πεσόντων.

Θα πρέπει, επιτέλους, να επιτραπεί από τον κατοχικό στρατό η πραγματοποίηση χωρίς οποιουσδήποτε περιορισμούς των εκταφών στις λεγόμενες στρατιωτικές περιοχές, όπως και η πρόσβαση ερευνητών στα αρχεία του, όπου με βεβαιότητα υπάρχουν στοιχεία για περισσότερες περιπτώσεις αγνοουμένων και ταφές πεσόντων. Και, βέβαια, να δοθεί πληροφόρηση για το τεράστιο θέμα της μετακίνησης οστών από τους αρχικούς χώρους ταφής σε άλλους που παραμένουν ακόμη άγνωστοι.

Η Τουρκία επιβάλλεται να επιδείξει έμπρακτα την αναγκαία βούληση, ώστε να τερματιστεί ο πόνος και η αγωνία όλων των συγγενών. Εκείνοι που διαπράττουν το έγκλημα δεν είναι ένοχοι μόνο για την εξαφάνιση των αγνοουμένων προσώπων, αλλά και για τη διαιώνιση της δυστυχίας των οικογενειών τους.

Οι ευθύνες της τουρκικής πλευράς στο θέμα των αγνοουμένων είναι τεράστιες, όπως τεράστιες είναι και για το γεγονός ότι η πατρίδα μας παραμένει διαιρεμένη,  παραβιάζοντας το Χάρτη και τις αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών και όλες τις συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Ελληνίδες, Έλληνες,

Μόνο μια βιώσιμη και λειτουργική λύση, όπως τόνισε κατηγορηματικά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, ευθυγραμμισμένη με την ιδιότητα της Κύπρου ως κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις καλύτερες πρακτικές δημοκρατικών κρατών των Ηνωμένων Εθνών μπορεί να δημιουργήσει τις συνθήκες για επίτευξη διαρκούς ειρήνης που θα επιτρέψει στην Κύπρο να προχωρήσει μπροστά και όλους τους Κύπριους να ζήσουν σε ένα κανονικό κράτος και να εργαστούν μαζί για την προοπτική και την ασφάλεια όλων.

Υπογράμμισε επίσης ότι παραμένουμε σταθερά και πραγματικά προσηλωμένοι στην επίτευξη λύσης στη βάση των σχετικών ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών και του ευρωπαϊκού κεκτημένου, συνεχίζοντας τις διαπραγματεύσεις επί του πλαισίου των έξι σημείων που ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ έχει θέσει ως βάση για να προχωρήσουμε.

Αναμένουμε από την Τουρκία, η οποία έχει κύριο ρόλο στις προσπάθειες για επίτευξη λύσης, να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων και να επιδείξει την απαραίτητη πολιτική αποφασιστικότητα για επίτευξη λύσης και να συμβάλει εμπράκτως στην περιφερειακή σταθερότητα.

Σήμερα εδώ, 44 χρόνια μετά, μακριά από την πατρώα γη, στην προσφυγιά, ανάμεσα στους εκτοπισμένους συγγενείς και συγχωριανούς του, γράφεται ακόμα ένας τραγικός επίλογος. Μπροστά στο φέρετρο με τα λείψανα του Νίκου Πύρου, μπροστά στα δύο του παιδιά και τους συγγενείς του αναλογιζόμαστε το μαρτύριο των 44 χρόνων προσμονής και αναζήτησης του ανθρώπου τους. Τα δάκρυα και τον ανείπωτο πόνο τους. Κι αυτός ο πόνος ορίζει το χρέος όλων μας. Μαζί με τις προσευχές μας προς τον Ύψιστο να ν’ αναπαύσει την ψυχή του να αναλογιστούμε τις τραγικές ώρες του μαρτυρίου του και να δηλώσουμε ότι δεν ξεχνούμε ούτε την σκλαβωμένη γη μας, ούτε τους ήρωες και μάρτυρες μας που θυσιάστηκαν για την λευτεριά μας και να χαλυβδώσουμε την αποφασιστικότητα μας να ανατρέξουμε τα δεδομένα της εισβολής. Μόνο τότε θα βρουν ανάπαυση οι ψυχές των νεκρών μας όταν επικρατήσουν επιτέλους στο νησί μας συνθήκες ελευθερίας και δικαιοσύνης.

Προς τα παιδιά του Χαράλαμπο και Αντρέα και τους άλλους συγγενείς, εκφράζω εκ μέρους του Προέδρου της Δημοκρατίας και ολόκληρης της Πολιτείας τα ειλικρινή συλλυπητήρια μας μαζί με τη μεγάλη εκτίμηση όλων μας  για τη μεγάλη αγάπη που έδειξε προς τον τόπο του και τη θυσία του. Ευχόμαστε το τέλος της μακρόχρονης αγωνίας για την τύχη του να γαληνέψει την ψυχή και να απαλύνει τον πόνο των αγαπημένων του συγγενών.

Αιώνια ας είναι πάντα η μνήμη του.

(ΑΜ/EI)