Ανακοινωθέντα

Οι αποφάσεις της χθεσινής σύσκεψης στο Υπουργείο Εσωτερικών αποτελούν βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση για πάταξη της παρανομίας στις παραλίες και δείχνουν τη διάθεση για εφαρμογή της κείμενης νομοθεσίας.

Ο σχεδιασμός οργανωμένων χώρων παραλίας με αρχές αειφορικής διαχείρισης αποτελεί βασικό ζητούμενο για την Κύπρο, καθότι ο τουρισμός αποτελεί τη βαριά βιομηχανία της χώρας. Ως εκ τούτου παραθέτουμε τις απόψεις της Επιτρόπου Περιβάλλοντος κας Ιωάννας Παναγιώτου όπως καταγράφονται στην Έκθεση Πεπραγμένων (Μάρτιος 2015 - Νοέμβριος 2017) η οποία δόθηκε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για τη Διαχείριση Παραλιών.

Στην έκθεση της η κ. Παναγιώτου αναφέρει:

«Η διαχείριση των παράκτιων πόρων είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με την οικονομία μιας χώρας, ως πόρος για την παραγωγή τροφίμων καθώς και τη βιομηχανία του τουρισμού.

Η κατάχρηση ή η κακή χρήση των παράκτιων πόρων μπορεί να προκαλέσει τη μείωση τους πέρα από τα όρια βιωσιμότητας τους. Παράλληλα, η παράκτια ζώνη συνδέεται άμεσα με ανθρωπογενείς δραστηριότητες οι οποίες στις πλείστες των περιπτώσεων έχουν ως αποτέλεσμα την ποιοτική υποβάθμιση του περιβάλλοντος.

Οι παράγοντες αυτοί μπορούν να διακριθούν σε δύο κύριες κατηγορίες. Η πρώτη κατηγορία αφορά τη ρύπανση των παράκτιων ζωνών, ενώ η δεύτερη κατηγορία αφορά την υποβάθμιση των πόρων και των οικοτόπων.

Η αποστράγγιση υγροτόπων, η εξόρυξη άμμου, η δημιουργία ξενοδοχειακών μονάδων, η δημιουργία μαρίνων και λιμανιών χωρίς τη διεξαγωγή εμπεριστατωμένων περιβαλλοντικών μελετών, αποτελούν ορισμένα μόνο παραδείγματα που έχουν ως αποτέλεσμα την καταστροφή πολλών θαλάσσιων ενδιαιτημάτων εντός της παράκτιας ζώνης καθώς και τη διάβρωση της ακτογραμμής.

Ο σχεδιασμός οργανωμένων χώρων παραλίας με αρχές αειφορικής διαχείρισης αποτελεί βασικό ζητούμενο για την Κύπρο, καθότι ο τουρισμός αποτελεί τη βαριά βιομηχανία της χώρας.

Η «αειφόρα οργανωμένη παραλία» είναι αυτή που διαθέτει τις κατάλληλες υποδομές ασφάλειας για τους χρήστες και παρέχει όλες εκείνες τις ανέσεις, χωρίς όμως να δημιουργούνται περιβαλλοντικές ή κοινωνικές πιέσεις στην περιοχή.

Βασικές προϋποθέσεις για τον σχεδιασμό μια οργανωμένης παραλίας με τις αρχές της αειφόρου διαχείρισης αποτελούν:

• Η τήρηση της νομοθεσίας αναφορικά με την ποιότητα των υδάτων.
•  Η εμπλοκή όλων των ενδιαφερομένων μερών (Πολιτεία, επιχειρήσεις, πολίτες).
•   Η ισχυρή θέληση της Πολιτείας να θέσει όρους και κανόνες σχετικά με τη διαχείριση των οργανωμένων παραλιών.

Ο σχεδιασμός μιας οργανωμένης παραλίας με βάση τις αρχές της αειφόρου διαχείρισης περιλαμβάνει:

• Την αξιολόγηση και τη διαχείριση των περιβαλλοντικών κινδύνων που υπάρχουν στις παραλίες (οργανωμένοι χώροι της παραλιακής ζώνης). 
• Την εξασφάλιση ελάχιστων απαιτούμενων υποδομών άνεσης και ασφάλειας. 
• Τη διασφάλιση της ένταξης καλών πρακτικών διαχείρισης. 
• Την περιβαλλοντική διαχείριση βάσει των απαιτήσεων διεθνών προτύπων. 
• Τον σχεδιασμό ασφαλών υποδομών, με βάση τον πληθυσμιακό δυναμικό στο οποίο μπορεί να ανταπεξέλθει μια παραλία, χωρίς να επιβαρύνεται το φυσικό περιβάλλον. 
• Την παρακολούθηση της ικανοποίησης των χρηστών. 
• Την εκπαίδευση του προσωπικού που εργάζεται στη παραλία. 
• Την προβολή της παραλίας σε διάφορα μέσα και συνέδρια ως εφαρμογή καλής πρακτικής.

Στόχος μας πρέπει να είναι η ανάπτυξη του βιώσιμου τουρισμού με την ενσωμάτωση όλων των περιβαλλοντικών κριτηρίων στις διαχειριστικές πρακτικές των παραλιών μας.

Οι πράσινες παραλίες που με βάσει κριτήρια, όπως είναι η ασφάλεια, η ποιότητα των νερών, οι διευκολύνσεις, η τοπογραφία και η διαχείριση των απορριμμάτων, θα πρέπει ν’ αποκτήσουν έναν κωδικό όνομα, ώστε να δίδεται το δικαίωμα στον χρήστη, εύκολα να επιλέγει το είδος της παραλίας, αλλά και το επίπεδο των προσφερόμενων υπηρεσιών που επιθυμεί να έχει.

Παρόλα ταύτα, είναι με λύπη μας που παρατηρούμε διάφορες επεμβάσεις από Δήμους και Κοινότητες σε παραλίες, που καθόλου δεν συντείνουν στην αειφόρο ανάπτυξη των παραλιών μας, παρά μόνο στο να εξυπηρετήσουν όσους περισσότερους επισκέπτες μπορούν, αγνοώντας τον βαθμό των ανέσεων που θα τους παρέχουν, καθώς για τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος της κάθε περιοχής.

Η επίλυση των προβλημάτων που αφορούν την παράλια ζώνη απαιτεί κατά την άποψη μας μια ολοκληρωμένη διαχείριση η οποία θα περιλαμβάνει τη συμμετοχή των αρμόδιων κυβερνητικών τμημάτων, της τοπικής αυτοδιοίκησης, των ιδιωτικών φορέων και των ίδιων των πολιτών.

Η ανυπαρξία εθνικής στρατηγικής για τη διαχείριση των παραλιών επιβαρύνει την κατάσταση, ειδικά σε συνάρτηση με τα νομοθετικά κενά που παρατηρούνται.

Η Έκθεση του Γενικού Ελεγκτή για τη διαχείριση των παραλιών της Κύπρου, η οποία ολοκληρώθηκε και παρουσιάστηκε τον Σεπτέμβριο του 2014, περιγράφει με αντικειμενικό τρόπο την υφιστάμενη κατάσταση όσον αφορά τη διαχείριση των παραλιών. Η Έκθεση αυτή αποτελεί ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για την Πολιτεία αφού όλα  τα προβλήματα καταγράφονται καθώς και κάποια προτεινόμενα μέτρα για επίλυση τους.

Ως Γραφείο συμφωνούμε με όλες τις επισημάνσεις οι οποίες αναφέρονται στην Έκθεση του Γενικού Ελεγκτή για τη διαχείριση των παραλιών της Κύπρου και τονίζουμε ότι δεν φαίνεται μέχρι σήμερα να έχουν υιοθετηθεί και εφαρμοσθεί ουσιαστικά μέτρα θεραπείας.

Θεωρούμε σημαντικές τις προσπάθειες του Υπουργείου Εσωτερικών για καταγραφή όλων των παράνομων επεμβάσεων στη ΖΠΠ και αναμένουμε τη λήψη μέτρων για πάταξη της παρανομίας και αποκατάσταση της ζημιάς.

Σε αρκετές περιπτώσεις επιδεικνύεται μεγάλη ανοχή από την πλευρά της Πολιτείας και δεν τηρούνται οι Ευρωπαϊκές Οδηγίες και οι Εθνικές Νομοθεσίες.

Δέον να σημειωθεί ότι η Κύπρος βρίσκεται σε διαδικασία για την εναρμόνιση της κυπριακής νομοθεσίας  με το κοινοτικό κεκτημένο, γνωστό και ως Πρωτόκολλο της Βαρκελώνης, το οποίο στοχεύει στη θέσπιση νομικού πλαισίου για την «Ολοκληρωμένη Διαχείριση Παράκτιων Περιοχών».

Το Πρωτόκολλο κυρώθηκε από έξι από τα επτά ευρωπαϊκά μεσογειακά μέρη που είναι συμβαλλόμενα στη σύμβαση και τέθηκε σε ισχύ στις 24 Μαρτίου 2011. Η υπογραφή και η κύρωση του Πρωτοκόλλου από την Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί ευρωπαϊκό δίκαιο και δεσμεύει τα κράτη μέλη και τα ινστιτούτα της. Συνεπώς, η εφαρμογή του είναι δεσμευτική και για την Κύπρο, παρόλο που είναι το μόνο συμβαλλόμενο μέρος που δεν το υπόγραψε. Μεταξύ 2011 και 2013, ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας σημείωσε την υποχρέωση της Κύπρου να κυρώσει το Πρωτόκολλο ή να εφαρμόσει τις διατάξεις του προτού το κυρώσει, αφού είναι δεσμευτικό ως πράξη της ΕΕ.

Το 2014 υποβλήθηκε πρόταση από το Υπουργείο Εσωτερικών προς τη Νομική Υπηρεσία για τροποποίηση του όρου «παραλία» από 100 υάρδες σε 100 μέτρα (σύμφωνα με το Άρθρο 8 της σύμβασης), ωστόσο από τότε μέχρι σήμερα εκκρεμεί η γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα και η εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με τον Κανονισμό της ΕΕ και το Έβδομο Πρωτόκολλο της Σύμβασης της Βαρκελώνης.

Άποψη μας είναι ότι με την επικύρωση και υιοθέτηση του συγκεκριμένου πρωτοκόλλου εκτός της εκπλήρωσης των υποχρεώσεων μας ως κράτος μέλος, έχουμε να αποκομίσουμε πολλαπλά οφέλη, καθώς θα προωθηθεί η ολοκληρωτική διαχείριση των παράκτιων ζωνών, λαμβάνοντας υπόψη την προστασία των περιοχών οικολογικού και μορφολογικού ενδιαφέροντος, και η ορθολογιστική χρήση των φυσικών πόρων.

(ΜΓ/ΣΧ)