Ανακοινωθέντα

Ολυμπιακό Μέγαρο, Λευκωσία

Η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία διαφυλάσσεται μέσω σεξουαλικών και αναπαραγωγικών δικαιωμάτων. Όπως αναγνωρίζεται στο άρθρο 96 της Πλατφόρμας Δράσης του Πεκίνου (1995), τα ανωτέρω δικαιώματα βασίζονται στα ανθρώπινα δικαιώματα, στην ισότητα και την αξιοπρέπεια.

Τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην υγειονομική περίθαλψη της μητέρας και στον οικογενειακό προγραμματισμό, περιλαμβάνουν ελευθερίες και δικαιώματα που συνδέονται με πολλά από τα ήδη καθιερωμένα αστικά, πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα. Παρότι τα σεξουαλικά και τα αναπαραγωγικά δικαιώματα είναι δύο διαφορετικές έννοιες, τα αναπαραγωγικά δικαιώματα αποτελούν μια πτυχή των σεξουαλικών δικαιωμάτων, με τον ίδιο τρόπο που τα σεξουαλικά δικαιώματα αποτελούν μέρος των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων.

Τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα είναι ανθρώπινα δικαιώματα, οι παραβιάσεις των οποίων αποτελούν παραβίαση των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών στην ισότητα, στην αμερόληπτη μεταχείριση, στην αξιοπρέπεια και στην υγεία, καθώς και σε μια ζωή απαλλαγμένη από απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση.

Η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα αφορούν κάθε άνθρωπο σε κάθε στάδιο της ζωής του, αποτελώντας, συνεπώς, ζήτημα που δεν παύει ποτέ να απασχολεί άνδρες και γυναίκες· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα προγράμματα σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και συναφών δικαιωμάτων πρέπει να προσαρμόζονται στις διαφορετικές ανάγκες και προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι στις διαφορετικές φάσεις της ζωής τους

Γυναίκες και άνδρες, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, φυλής, εθνότητας, κοινωνικής τάξης, θρησκευτικών πεποιθήσεων, οικογενειακής κατάστασης, επαγγέλματος, ιδιότητας πρόσφυγα, γλώσσας, σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου, έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν οι ίδιοι ενημερωμένες και υπεύθυνες αποφάσεις όσον αφορά τη σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία και να έχουν στη διάθεσή τους κάθε μέσο και δυνατότητα για τον σκοπό αυτό.

Η ανισότητα λόγω φύλου αποτελεί έναν από τους βασικούς λόγους για τους οποίους δεν έχει εξασφαλιστεί η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία γυναικών και εφήβων· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι στερεοτυπικές αντιλήψεις όσον αφορά τη γυναικεία και την ανδρική φύση γενικότερα, καθώς και οι αντιλήψεις σχετικά με τη σεξουαλικότητα των κοριτσιών και των γυναικών ειδικότερα, αποτελούν σημαντικό εμπόδιο για την εξασφάλιση της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων. Αναφέρω ενδεικτικά τα πιο κάτω:

- η ακούσια και ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα για πολλές γυναίκες στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων έφηβων κοριτσιών,

- σχεδόν στο ένα τρίτο των κρατών μελών, τα αντισυλληπτικά δεν καλύπτονται από τη δημόσια ασφάλιση υγείας, γεγονός που συνιστά σοβαρό εμπόδιο για την πρόσβαση συγκεκριμένων ομάδων γυναικών σε αυτά, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών με χαμηλό εισόδημα, των εφήβων και των γυναικών που ζουν σε βίαιες σχέσεις,

- οι γυναίκες επηρεάζονται δυσανάλογα από την έλλειψη σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων, λόγω της φύσης της ανθρώπινης αναπαραγωγής και του βασιζόμενου στο φύλο κοινωνικού, νομικού και οικονομικού πλαισίου στο οποίο λαμβάνει χώρα,

- διαχρονική έλλειψη ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης σε θέματα νευραλγικά όπως εκείνο της γονιμότητας.

Κυρίες και Κύριοι,

Κανένα κράτος δεν μπορεί να επιτύχει το υψηλότερο δυνατό επίπεδο υγείας εάν δεν αναγνωριστούν και προαχθούν πλήρως η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα για όλους.

Η πολιτεία οφείλει να παρέχει ποιοτικές υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας προσαρμοσμένες στις ανάγκες συγκεκριμένων ομάδων χωρίς διακρίσεις ή φόβο επικρίσεων (π.χ. νέοι και ευπαθείς ομάδες).

Τα Σεξουαλικά και Αναπαραγωγικά Δικαιώματα θα πρέπει να αντιμετωπίζονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο διαρθρωτικών διακρίσεων και ανισοτήτων μεταξύ των φύλων. Αυτό εκτιμώ ότι θα επιφέρει σειρά θετικών εξελίξεων τις οποίες απαριθμώ πιο κάτω:

√ Για την πρόληψη ανεπιθύμητων εγκυμοσύνων πρόσβαση, στην αντισύλληψη και ασφαλείς υπηρεσίες άμβλωσης.

√ Ολοκληρωμένη σεξουαλική αγωγή και φιλικές προς τους νέους υπηρεσίες, όπως διασφάλιση της καθολικής πρόσβασης σε ολοκληρωμένες πληροφορίες, εκπαίδευση και υπηρεσίες στον τομέα της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων.

√ Φιλικές προς τους εφήβους υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας που θα είναι σύμφωνες με την ηλικία, την ωριμότητα και τις εξελισσόμενες ικανότητές τους, δεν θα εισάγουν διακρίσεις λόγω φύλου, οικογενειακής κατάστασης, αναπηρίας και σεξουαλικού προσανατολισμού/ταυτότητας και δεν θα είναι αναγκαία η συγκατάθεση γονέα ή κηδεμόνα για την πρόσβαση σε αυτές.

√ Υποχρεωτική σεξουαλική αγωγή και εκπαίδευση στις συναισθηματικές σχέσεις για όλα τα παιδιά και τους εφήβους, όπως προγράμματα και μαθήματα σε επίπεδο μεταπτυχιακής κατάρτισης και εκπαίδευσης για θέματα που αφορούν τη σεξουαλική υγεία και τα αναπαραγωγικά δικαιώματα, που να απευθύνονται σε φοιτητές ιατρικής και σε επαγγελματίες στον χώρο της υγείας.

√ Η σεξουαλική αγωγή πρέπει να περιλαμβάνει την καταπολέμηση των στερεοτύπων και των προκαταλήψεων, καθώς και κάθε μορφής βίας λόγω φύλου και βίας εναντίον γυναικών και κοριτσιών, να παρέχει πληροφορίες και να καταγγέλλει τις διακρίσεις λόγω φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού.

Στη χώρα μας έχουμε κάνει κάποια βήματα, όχι όμως ολοκληρωμένα. Έχουμε μακρύ δρόμο μπροστά μας για να φτάσουμε στα επιθυμητά αποτελέσματα. Στα θετικά καταγράφουμε την αλλαγή της νομοθεσίας για τις εκτρώσεις, την αποποινικοποίηση των αμβλώσεων μέχρι 12 εβδομάδες ή μέχρι 19 εβδομάδες λόγω βιασμού, υγείας της μητέρας ή του εμβρύου, δίνοντας έτσι το δικαίωμα στη γυναίκα να αποφασίζει η ίδια για το σώμα της.

Κυρίες και Κύριοι,

Με πρωτοβουλία του Εθνικού Μηχανισμού για τα Δικαιώματα της Γυναίκας (ΕΜΔΓ), υλοποιούμε σε σταθερή και συστηματική βάση δράσεις και προγράμματα που έχουν ως στόχο την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση της κοινωνίας των πολιτών και ιδιαίτερα των γυναικών σε καίρια θέματα, όπως και το συγκεκριμένο που συζητάμε σήμερα. Η σημερινή εκδήλωση είναι η αρχή μιας εκστρατείας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των γυναικών γύρω από τα αναπαραγωγικά τους δικαιώματα και τη σεξουαλική υγεία. Για την εν λόγω διαφωτιστική εκστρατεία θα δαπανηθεί το ποσό των 20,000 από τον προϋπολογισμό του ΕΜΔΓ. Σε αυτό το σημείο επιτρέψτε μου να εκφράσω θερμές ευχαριστίες για την άριστη συνεργασία που είχαμε με την οργανωτική επιτροπή για τη διοργάνωση της ημερίδας εκ μέρους του Συμβουλίου του ΕΜΔΓ, Άντρη Ανδρονίκου, Ελένη Ευαγόρου, Νικολέττα Λουκά, καθώς και στις συνεργάτιδες μου στο Γραφείο Άντρη Σάββα, Μαρία Σταύρου και Δώρα Χαραλάμπους του ΕΜΔΓ.

Κλείνοντας, θέλω να τονίσω για ακόμη μια φορά ότι οι προσπάθειες για να επιφέρουν αποτελέσματα θα πρέπει να είναι συλλογικές, εντατικές, συστηματικές και αδιάλειπτες και θα πρέπει ν’ αποσκοπούν στην εκρίζωση όλων των ουσιαστικών εμποδίων που δυσχεραίνουν την επίτευξη της ισότητας. Αναγνωρίζοντας ότι η αρχή της ισότητας αποτελεί βασική και ουσιώδη προϋπόθεση για αειφόρο ανάπτυξη, ευημερία και πρόοδο σε όλους ανεξαιρέτως τους τομείς της ζωής, σας διαβεβαιώνω ότι θα συνεχίσουμε και θα εντατικοποιήσουμε αυτή την προσπάθεια μέχρι την πλήρη και ουσιαστική εφαρμογή της.

(ΝΓ/ΣΧ)